afstellen lenzen refractor telescoop

[Eddy]

Tijdens een schoonmaak actie van mijn telescoop, heeft mijn dochter de kans gezien om met de lenzen van de tube te spelen.

Volgens mij zitten ze er nu op de juiste manier in, echter als ik naar een heldere ster kijk en hem ook scherpstel dan zit er een zeer grote waas omheen (dit is overigens ook het geval bij de maan).

Kan iemand mij vertellen waar dit precies aan ligt en hoe ik dit simpel kan oplossen?

[Rifleman]

probeer je lens dan toch eens om te draaien

[skywatcher]

gezien de meeste comerciele telescopen(refractors) van het fraunhofertype zijn,is dit niet zo'n groot probleem

het objectief bestaat uit 2 delen namelijk een biconvex(dubbelbol) lenselement dat er als () uit ziet

en een planoconvex lens element die er als )] uitziet waarbij de vlakke zijde soms toch een lichte bolling kan hebben

de lensconfiguratie ziet er dan als volgt uit

* ())] > of * ())) >

in de tekening hierboven is de * een ster en de > het oog van de waarnemer

er is geen oculair bijgezet

het komt er dus op neer dat als je door je kijker kijkt ,de biconvexe lens het verste van u ligt en je dus indien nodig alleen die moet verdraaien

hopelijk helpt dit

moest je ze terug goed krijgen ,zet dan een markering op de rand de het objectie, bijvoorbeeld een grote v over beide lenselementen getrokken

[Eddy]

Yes nu is het verholpen, weet niet wat het was maar de lenzen zaten er qua volgorde correct in, kan me nu alleen nog maar voorstellen dat ze (of de lenshouder) niet recht op de tube zaten.

maakt niet uit, belangrijkste is dat ie weer werkt.

[skywatcher]

blij dat te horen

[Roel]

Dat probleem heb ik dus ook gehad. Na aankoop van mijn 102mm refractor (tweedehands) bleken de lenzen volledig verkeerd gemonteerd te zitten. Bol tegen vlak! Ze zitten inmiddels weer in de goeie volgorde. Maar....Ik hoorde dat het ook belangrijk is om te weten hoe de lenzen ten opzichte van elkaar GEDRAAID zitten. Alleen was dat in mijn geval niet meer te achterhalen... Er zouden in dat geval streepjes op de zijvlakken van de lens moeten staan, en die zaten er niet bij mij. Weet iemand hoe belangrijk dat precies is en wat de invloed op het beeld is? Het beeld is nu namelijk heel goed (details op Mars!) maar een vergelijking met voor die tijd heb ik niet.

En om het objectief nu continu uit elkaar te halen, iets te draaien en dan te testen is wel heel bewerkelijk. Temeer omdat ik dus niet weet wat de verdraaiing van de lenzen onderling geweest is maar ook de stand van de combinatie van lenzen in de lensvatting weet ik niet! Is hier misschien een uitlijntrucje voor (testbank of iets dergelijk)?

[skywatcher]

het verdraaien van beide lenzen t.o.v elkaar zou geen invloed mogen hebben

tenzij de lenzen astigmatisch zijn wat niet goed is

de strepen op de zijkant van de lenzen dient om de lensvlakken naar elkaar toe te zetten gewoonlijk wordt er dan een V gezet

wat ik zou doen is de kijker buiten opstellen en volledig laten afkoelen

als die goed afgekoeld is kan je een sterrentest doen

eerst check je de collimatie als die niet goed is heeft het geen zin om voort te doen

als de ster concentrisch aan beide zijde van de focus heb je een goede collimatie

maar je zei al dat de kijker goede beelden geeft ,dan zou ik me er niet te veel zorgen over maken

[sen...]

Beste Roel,

Voor zover ik weet is het glas dat gebruikt wordt in optische instrumenten vrij homogeen van structuur.

Er zitten uiteraard wel (heel) kleine inperfecties in de afzonderlijke componenten van zo'n lenzenpaar maar ik denk niet dat je door de afzonderlijke delen tov. te verdraaien die inperfecties als het ware elkaar kunt laten elimineren.

(zie post van Skywatcher over astigmatisme)

Een reden die ik kan bedenken waarom het belangrijk is dat een lenzenpaar correct ten opzichte van elkaar gepositioneerd moeten zijn zit hem in de bewerking van het oppervlak.

Ik doel hiermee op de vorm. De ene lens is bol, de andere hol. Wanneer zo'n lenzenpaar gemaakt is om perfect te matchen zou er inderdaad een perfecte stand kunnen zijn. Waarbij dan zowel het bolle als het holle oppervlak 100% (of toch zo goed mogelijk) in elkaar passen.

(zie post van Skywatcher over "het passen")

Soms zitten er inderdaad markeringen aan de zijkant van zo'n lenzenpaar. Uit het feit dat die bij jouw telescoop ontbreken zou je kúnnen concluderen dat het voor jouw lenzenpaar niet noodzakelijk is om die perfecte pasvorm door middel van verdraaien te moeten bereiken.

Je geeft aan dat je telescoop tweedehands is. En dat de lenzen er verkeerd in bleken te zitten. Dat kan er op duiden dat de vorige eigenaar het objectief uit elkaar heeft gehaald. Misschien zou je aan de vorige eigenaar kunnen vragen of hij/zij dat ook inderdaad gedaan heeft én of hij/zij daarbij misschien de lensdelen (expres of per ongeluk) heeft verwisseld, én een aanwezige markering (expres of per ongeluk) heeft weggehaald ?

Dat is een beetje lastig natuurlijk. Je bent dan afhankelijk van de goede wil en dito mededeelzaamheid van diegene.

Een andere mogelijkheid is bijvoorbeeld dat er bij het produceren / assembleren van de telescoop een fout is gemaakt. De lensonderdelen zijn dan toen al verkeerd gemonteerd. De 1e eigenaar merkte de teleurstellende optische prestaties op, haalde de boel eens los om te kijken of er iets mis was met de optiek, zag niets vreemds, zette de boel weer in elkaar en besloot de telescoop te verkopen vanwege de al eerder genoemde tegenvallende prestaties. Jij, als huidige eigenaar, hebt dat probleem inmiddels opgelost.

Aangezien je nu goede optische prestaties aan je telescoop verbindt zou ik de situatie laten zoals hij nu is. De optiek zat gewoon verkeerd, wat daarvoor dan ook de oorzaak mag zijn. Dat heb je effectief kunnen verhelpen en daarmee bezit je nu een optisch instrument waaraan je bijzonder veel plezier zult beleven. Dit neemt het bestaansrecht van je vragen betreffende de optiek van je telescoop natuurlijk niet weg.

Om even kort in te gaan op je vraag:

Is hier misschien een uitlijntrucje voor (testbank of iets dergelijk)?

Ik moet bekennen dat ik daar zelf weinig over kan zeggen. Over het afstellen van spiegels spreek ik, min of meer noodgedwongen, inmiddels boekdelen. Dat krijg je vanzelf kado als bezitter van een reflector, en zeker wanneer die ook nog zelfbouw is . Er bestaan ongetwijfeld uitlijn-opstellingen voor de optiek van refractors.

Misschien kunnen andere forumleden je hier meer over vertellen.

Ik zelf zou voor informatie hierover diep in "de google" moeten duiken maar daar heb ik op dit moment geen tijd (meer) voor.

Even samenvatten..

- Ik dénk dat "die draaing" nuttig kan zijn voor refractor-optiek.

- Ik weet niet of dat voor jouw optiek (ook) het geval is.

- Ik zou, gezien de optische prestaties, de boel laten zoals ie is.

En wat tips..

- Vertel ons het merk en type (bouwjaar ook indien bekend) van jouw telescoop.

Hoe meer we weten hoe beter we je kunnen helpen met je vraag.

(alle informatie is wat dat betreft welkom.)

- Bespreek je vraag eens met (de leden van) een sterrenwacht.

Kan persoonlijk indien er een sterrenwacht in je omgeving zit. Kan natuurlijk ook per e-mail, hoewel persoonlijk wat mij betreft de voorkeur is.

- Ga met je vraag naar de fabrikant van de telescoop. De grote fabrikanten hebben meestal wel een website.

Zij zullen je zeker kunnen vertellen of het correct tov elkaar gedraaid zitten van de lenselementen van belang is voor jouw telescoop. (kan wellicht alleen via email.)

- Indien de vorige optie geen optie is zou je met je vraag naar een dealer, die jouw telescoop (of merk) heden ten dage vertegenwoordigt, kunnen gaan. (wederom persoonlijk of per email)

Wellicht heeft de dealer meer mogelijkheden om informatie te krijgen over de in jouw telescoop aanwezige optiek.

ps

Ik vegeet (bijna) je hierbij hartelijk welkom te heten op dit prachtige forum.

[edit]

Skywatcher, je was me met reageren weereens voor

[/edit]

[Roel]

Dank voor jullie uitgebreide antwoord!

Ik woon in Deventer en de sterrenwacht Bussloo zit hier een kilometer of 7 vandaan, dat is dus mooi meegenomen. Ik heb inmiddels ook al contact gehad met verschillende leden van de sterrenwacht en zij adviseerden mij ook om het nu vooral te laten zoals het zit want "als er echt een lens verkeerd om zou zitten zou je geen details op Mars kunnen zien". Als het vanavond helder is ga ik met mijn kijker naar de sterrenwacht (is elke vrijdagavond geopend) zodat ik het beeld kan vergelijken met een 10cm achromaat aldaar!

Voor de volledigheid: Het gaat hier om een Bresser 102mm F=1000mm achromaat.

Ik vermoed ook dat er iemand aan de kijker gerommeld heeft, er zaten namelijk vette vingers op de binnenste lens! Ook bij aankoop was me dat al opgevallen, maar de prijs was heel redelijk:

De kijker, incl. prima EQ3 montering met volgmotor, poolzoeker, Plossl 6.5mm, Plossl 4mm, Kellner 10mm, Kellner 25mm, Baader contrast booster filter (perfecte staat) voor alles samen E200,-!

[skywatcher]

lijkt mij een goede prijs voor deze kijker ondanks de vingerafdrukken

[sen...]

lijkt mij een goede prijs voor deze kijker ondanks de vingerafdrukken

Mee eens, prima deal.

Ik woon in Deventer en de sterrenwacht Bussloo zit hier een kilometer of 7 vandaan, dat is dus mooi meegenomen.

Bussloo! Dan loop je kans mij nog eens tegen te komen daar.

Prima sterrenwacht aldaar. En slechts enkele kilometertjes verder vanuit Beekbergen dan vanuit Deventer.

Veel kijkplezier!

[Roel]

De wereld is klein!

[sen...]

Soms kleiner dan je denkt zo blijkt.

Daarom richten we onze blik natuurlijk ook af en toe op de hemel !

------------

Alhoewel, klein.. Je zult te voet de evenaar moeten belopen..

Hmz.

Grof gezegd 40.000 km. met, laten we positief blijven, 4km/u. als gemiddelde snelheid.

Da's dan 10.000 uur lopen / zwemmen. Stel dat je effectief zo'n 8 uur per dag kunt gebruiken.

Dan is dat 1250 dagen onderweg. Ofwel ongeveer 3,424 jaar.

(wel een keertje nieuwe schoenen kopen onderweg.)

Leuk om dat eens uit te rekenen voor Proxima Centauri.

---------------

ps.

Die avatar van je, is dat ook echt de bresser of gewoon een refractor?

[Roel]

Leuk om dat eens uit te rekenen voor Proxima Centauri.  

Ik denk dat ik in dat geval toch maar de brommer pak!

Die avatar is inderdaad van een Bresser Uranus Refractor, precies dezelfde als ik heb.

[sen...]

Ik denk dat ik in dat geval toch maar de brommer pak!

Dat gaat allicht wat sneller.

En wat betreft die avatar: goed gedaan dat het ook inderdaad die Bresser is.

Eventueel kun je je avatar hier nog toelichten voor de rest van de forumleden.

Mocht je daar behoefte aan hebben.

Maar goed.

Dit is intussen wel behoorlijk of-topic geworden...

Tijd om er mee uit te scheiden lijkt me zo.

En daar bedoel ik niets kwaads mee, maar het is hier tenslotte een wetenschapsforum, met regels, en wij zijn slechts een gast hier.

En van een goede gast heeft niemand last.

Je begrijpt wel wat ik bedoel.