Opmerking moderator
Deze topic is afgesplitst van deze topic.
- Ik denk dat we moeten opletten om niet in een discussie te geraken over wiskunde en pedagogie, of men zal vrij vlug dit item sluiten. Daarom zou ik het weer over natuurkunde willen hebben. De weg die de respons nam op mijn beginstuk was te verwachten: de kwantummechanica is het resultaat van experiment en waarneming. Welk persoon met gezond verstand kan dit in twijfel trekken? Ik ben volledig akkoord, als waargenomen wordt hoe de deeltjes werken en uit welke onderdelen ze bestaan om me terug te trekken. En dan geef ik Marco, die ik hieronder citeer volledig gelijk.Het probleem is dat de kwantummechanica helemaal niet het resultaat is van waarneming van hoe b.v. een atoom werkt, en hoe de elementaire deeltjes binnen dit verband functioneren.“Hetzelfde geldt voor een theorie die indruist tegen de kwantummechanica. Dat raamwerk is uit en te na getest en in overeenstemming met de waarnemingen gebleken - hoe vreemd het raamwerk ook moge ogen.”
- Kijken we eens naar de kathedraal van de wetenschap, het CERN. In het CERN werken 3000 mensen uit 40 landen, vaak zeer hoog gekwalificeerde deskundigen. Hun hoofdtaak bestaat erin om protonen (de kerndeeltjes van waterstof) tegen mekaar te laten botsen. Uit deze botsingen, die men niet waarneemt, ontstaan nieuwe deeltjes, die bliksemsnel (eigenlijk sneller) vervallen, men noemt ze de deeltjes van de tweede en derde generatie. Er zijn ongeveer veertig miljoen botsingen per seconde, en elke individuele botsing produceert honderden deeltjes. Per seconde wordt zestig terabyte aan gegevens geproduceerd. Volautomatisch (zonder menselijke inbreng) wordt hier een selectie aangebracht, maar er blijft nog meer dan genoeg materiaal over om de duizenden deskundigen saai routinewerk te geven. Die vinden dan tussen de miljarden data (foto’s, remsporen, fotonen, magnetische aantrekking etc….(*) de zeldzame parels die passen binnen het deeltjesmodel. Al die andere deeltjes mogen blijkbaar niet meespelen. Maar er is toch genoeg materiaal om naargelang de theorie tussen de 44 en de 300 deeltjes te postuleren in het deeltjesmodel, terwijl er eigenlijk maar drie elementaire deeltjes zijn (up en downquark en elektron). De krachtvoerende deeltjes worden vaak afgeleid uit de modellen, en van sommige is het bestaan niet waargenomen. Zelfs het Higgs is niet 100% zeker waargenomen, het is hoogstwaarschijnlijk waargenomen, maar nu blijkt er meer dan één Higsdeeltje te bestaan, dus de werkgelegenheid en de onderzoeksfondsen zijn verzekerd.
- verder hangt waarneming af van o.a. drie factoren:
1. Wat neemt men waar? Men neemt in ieder geval niet de aard waar van, in dit geval het protonen. Men neemt een menigte deeltjes en sporen waar. Neen geen brokstukken, van het proton, maar heel vreemde deeltjes, die slechts in tweede of derde instantie iets te maken hebben met de brokstukken van het proton (dus de brokstukken noch het proton zelf), en ze blijven maar heel eventjes bestaan. En niet al deze deeltjes komen in aanmerking voor analyse, slechts zij die interessant zijn (zeg maar passen in het wiskundige deeltjesmodel).
2. Hoe neemt men waar? Met duizenden camera’s, vonkkamers, magneten en zelfs bellenkamers, de posities worden tot op een vijftigste millimeter vastgelegd, de energie en de het magnetisme worden nauwkeurig gemeten. Maar nog de werking van het proton, zelfs niet de botsing zelf wordt waargenomen, die wordt gereconstrueerd aan de hand van de gevolgen van de duizenden knallen.
3. Hoe interpreteert men die waarneming? het uitgangspunt is de opbouw van een deeltjesmodel. Dit is een wiskundig model, dat streeft naar consistentie, en waarbij men deeltjes postuleert, die dan later als geroepen gevonden worden. Hoe ze gevonden worden staat in grote lijnen boven geïllustreerd, ze worden gesorteerd op hun bruikbaarheid binnen het model.
- Het is dus niet zo simpel om te zeggen dat de waarneming en het experiment hier de waarheid weergeven. Het proces van waarneming is hiervoor te gecompliceerd. Het gaat bovendien om het grote geld, werkgelegenheid en om naam en faam. Reden dus om er kritisch tegenover te staan, het is geen waarneming zoals in een schoollabo.
(*) Gergevens zie: Govert Shilling, “Higgs, het elementair abc van een elementair deeltje”, Fontaine uitgevers, 2012, pp. 17_19