Ook Girard, een controversieel filosoof, is er weer zo een die wetenschap aan zijn laars lapt:
"In addition, Girard neglects to employ the methodologies of biblical criticism to analyse the historical validity and authorial intention of the texts he uses."
Rene Girard is om te beginnen géén filosoof. Zo wordt hij wel eens 'ingedeeld', maar dat is onjuist. Zijn theorie omvat ook de filosofie zèlf en levert daar zelfs kritiek op.
Hij is van oorsprong een paleograaf en een letterkundige.
Zijn theorie over het mimetisme en de mimetische begeerte en de zondeboktheorie heeft een stevige antropologische basis. Zijn theorie behelst een
antropologie van het religieuze en heeft zeer sterke papieren.
Zijn mimese-theorie heeft zelfs een biologische basis.
Rene Girard is katholiek opgevoed, werd later overtuigend atheïst maar , juist door zijn ontdekkingen, keerde hij terug naar de katholieke kerk.
Zijn cultuurkritiek heeft wereldwijde aandacht getrokken.
Zéér schematisch weergegeven luidt zijn theorie, dat de mensen altijd en overal de neiging hebben om geweld tegen elkaar te gebruiken, omdat zij dezelfde dingen begeren(deze begeerte is altijd triangulair). Men wil alleen dat wat anderen ook begeren, zodat onvermijdelijk afgunst en strijd ontstaat overal waar mensen bij elkaar leven. Maar met dit gegeven kunnen mensen niet permanent leven, zodat geweld, door de groep, gemeenschap, de massa (onbewust) wordt afgeleid door het op iemand anders buiten de groep te richten: de zondebok. Deze wordt tegelijkertijd een sacraal wezen, dat wordt vereerd omdat het een wezenlijke functie van de samenleving vervult. Dit noemt Girard het zondebokmechanisme.
Het is een mechanisme van 'allen tegen een', waarbij de groep, de gemeenschap de schuld van de (offer)crisis, die ontstaan is door de mimetische begeerte, in de schoenen te schuiven van enkelen, een minderheid, een marginale groep, of één persoon. Religies ontstaan wanneer dit zondebokmechanisme op rituele wijze herhaalt wordt en in de MYTHEN
VER-haalt. De rite eindigd dan meestal in een offer. (De substituut van de oorspronkelijke (oer)zondebok.)
De mythe is gebaseerd op het zondebokmechanisme, zonder dat het woord zondebok in voor komt. De mythe verhaalt de uitdrijving van de zondebok in verhulde (verdraaide) vorm, vanuit het persectief van de vervolgers, de uitdrijvers, kortom de moordenaars. De vervolgers menen dat een enkeling, het slachtoffer
daadwerkelijk schuldig is aan de crisis die de gemeenschap heeft getroffen
Girard heeft dus dit grondpatroon in de lotgevallen van de mensheid ontdekt, waarvan wij ons zelf echter niet of nauwelijks bewust van zijn. Dit patroon is terug te vinden in de geschiedenis van vele volken en ook in de levens van individuele mensen. Het heeft zijn neerslag gekregen in talrijke mythen en verhalen in de wereldliteratuur, maar ook in de heilige boeken van de mensheid.
Alleen Girard kent een afzonderlijke plaats toe aan de Joodse en Christelijke traditie: De Bijbel. Alleen daarin namelijk wordt het geweld definitief overwonnen(kan het althans overwonnen worden. In de praktijk hebben ook de christenen daarmee grote moeilijkheden). Dat maakt het verschil uit met andere religies, vooral die in de mythen tot uiting komen. Zie bijv. Sophocles: Oeidipus en Oeidipus in Collone. Dionysos....Mythe van Teotihuacan, Mythe van Balder (De Edda) Bororo-Mythe (Zuid-Amerika).......enz.
In de Evangelïen komt het uitdrijvingsmechanisme ook voor, niet op verborgen wijze, maar op een open wijze, het wordt bloodgelegd en tegelijkertijd buiten werking gesteld. Hoe dan? Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van het slachtoffer, het ONSCHULDIG slachtoffer bij uitstek: Jezus Christus.
Dat zie je ook met de verhalen in het O.T. Zie Jozef in Genesis, de dialogen van Job. de Lijdende Knecht des Heren.....
Het Lam Gods dat voor de zonden der wereld geslachtoffert wordt, maakt een einde aan het blinde geweld waarin de massa, de menigte hun eigen frustraties afreageert en dus aan de visie van de vervolgers. In dit opzicht beschouwt Girard de Bijbel als uniek onder de Heilige Geschriften van de mensheid. Dat betekent niet dat hij zonder kritiek staat tegenover het Christendom. Integendeel, naar zijn mening houden en hielden de christenen door de eeuwen heen veel te sterk vast aan het 'sacrificieel denken', dat zo typerend is voor de offerreligies met hun rites, verboden en mythen.
Hij verwijt de Christenen dat zij de Bijbel nog altijd te weinig hebben begrepen en nog vaak teveel gevangen zitten in het heidense denken met zijn offergedachte.
Echter, het lijden van Jezus mag echter niet worden gezien als een 'offer'.
Want dan zou men weer vervallen in een wijze van denken die het Evangelie nu juist radicaal afwijst. Het lijden van Christus is een gebeuren die tegen alle offers ingaat.
In de Bijbel ziet men een geleidelijke ontwikkeling naar het afwijzen van offers. Terwijl in de mythen de zondebok als werkelijk schuldig wordt beschouwd, is het Nieuwe Testament geschreven vanuit het standpunt van het slachtoffer. De Evangeliën wilen geen offers, maar navolging: de
imitatio Christi.
"Girard wijst erop dat onze tijd bijzonder veel waarde wordt gehecht aan de oude Griekse mythen van Oedipus(Freud) en Dionysos(Nietzsche) Mede in hun naam wordt het Christendom uitgedreven. Girard verwijt de westerse filosofie dat zij blijft vertrouwen op de redelijkheid als het beginsel volgens welke de wereld is ingericht. Het is dezelfde redelijkheid als die van de hogepriester Kajafas, die meende dat het beter was dat "één enkel mens sterve, zodat niet het gehele volk ten onder gaat." De westerse filosofie heeft over het algemeen het geweld eerder bedekt (net als de mythen) dan onthuld (zoals in het N.T. en O.T.) Daarop wil ik je nog erop wijzen dat het geweld pas vorige eeuw expliciet een thema wordt in de 19 eeuwse filosofie en dat tot ver in de 20e eeuw door haar meer wordt verheerlijkt dan bekritiseerd."(A.Lascaris)