Verwarring rond de Big Bang

[Professor Puntje]

Na er een nachtje over te hebben geslapen denk ik er nog hetzelfde over. In mijn visie is het onwetenschappelijk om te veronderstellen dat de natuur er (op grote schaal) anders uitziet waar en wanneer wij haar (om wat voor reden dan ook) niet kunnen waarnemen dan waar en wanneer wij haar wel hebben kunnen waarnemen. Het kan logischerwijze wel zijn dat er ergens ver weg (of zelfs achter onze rug) dingen gebeuren waar wij geen idee van hebben, maar zolang daar geen concrete aanwijzingen voor zijn is de wetenschappelijke weg om aan te nemen dat de dingen zijn zoals zij op basis van de waarnemingen die wij wel hebben kunnen doen lijken te zijn. Niet met honderd procent zekerheid (zelfs niet met één procent) maar wel als enig mogelijke empirisch gemotiveerde gok. Als wij dergelijke gokken niet met grote regelmaat maken verwordt ons wetenschappelijke wereldbeeld tot een onhandelbare gatenkaas.

De optie om er het zwijgen toe te doen waar het zaken betreft die wij niet (hebben) kunnen waarnemen lijkt heel bescheiden en correct, maar leidt bij consequente toepassing tot een sceptische opschorting van het oordeel over wat dan ook. Wat wij waarnemen vormt maar een minuscule fractie van het universum (of zelfs maar van het waarneembare heelal). Wij kunnen per definitie niet waarnemen of onze generalisatie van op basis van waarnemingen veronderstelde wetmatigheden naar situaties die wij niet waarnemen wel kloppen. Vanwege het inductieprobleem kan je op basis van waarnemingen ook niet logisch concluderen tot boven die individuele waarnemingen uitgaande wetmatigheden. Als je consequent bent moet je dan van alles wat boven de directe waarneming uitgaat zeggen: wij weten het niet, en wij zullen het nooit weten. Wetenschap verwordt zo dus tot het opstellen van een lijst van waarnemingen, zonder verdere theorie.

Kortom: hier stoten wij op een filosofisch meningsverschil waar we waarschijnlijk niet uit gaan komen. Jammer want over de Big Bang had ik graag nog wat meer geleerd.

 

[Michel Uphoff]

Ik zie eigenlijk helemaal geen meningsverschil, sterker ik ben het grotendeels met je eens.
 
Zolang we maar feiten/fictie en wetenschap/speculatie uit elkaar blijven houden is er wat mij betreft niets aan de hand. 'Over de event horizon heen proberen te redeneren is best leuk' schreef ik, en dat is het.
 
Wat we niet moeten doen is denken dat we wetenschappelijk bezig zijn als we speculeren over datgene wat we niet kunnen weten, maar ik ben het helemaal met je eens dat zwijgen de oplossing zeker niet is. Dat is de dood in de pot voor de wetenschap, waarin je altijd vragen moet willen blijven stellen ook over onderwerpen die (nog) buiten haar bereik liggen.
 
Ik ben het ook met je eens dat uitgaande van wat wij nu weten het een aanvaardbare gok lijkt de waargenomen isotropie en homogeniteit ook achter de event horizon door te trekken, zolang we er maar geen wetenschappelijke conclusies aan willen verbinden. Overigens is die veronderstelde homogeniteit en isotropie in ons waarneembare heelal niet zonder discussie, zie dit topic. Kortgeleden is daar wederom een deuk in aangebracht met de ontdekking van een nog grotere superstructuur. Wellicht zijn jouw 'breuklijnen' al in het waarneembare heelal zichtbaar.
 
Dus wat mij betreft gaan we gewoon door, maar waarschijnlijk is een beter podium daarvoor de sectie theorieontwikkeling, zij het dat we er ook daar voor moeten waken niet te vrijblijvend te gaan fantaseren.
 
Als dit jou ook wat lijkt, dan zien we jouw berichten daar graag tegemoet.

[Professor Puntje]

Goed idee. Ik zal in Theorieontwikkeling een topic starten waar over de Big Bang geredeneerd kan worden uitgaande van de veronderstelling dat het universum er overal ongeveer hetzelfde uitziet. Die veronderstelling zou goed kunnen kloppen en is niet evident onzinnig, en meer hebben we in Theorieontwikkeling niet nodig. De filosofische status van die veronderstelling is dan verder irrelevant.
 
Wat betreft je link nog het volgende:
 
Ik zie wel een verschil tussen tussen de veronderstelling dat de natuurwetten overal hetzelfde zijn en de veronderstelling dat zich overal in het universum ongeveer hetzelfde "spul" bevindt. De gevolgen voor het wetenschappelijk bedrijf van een ontkenning van het eerste zijn veel ernstiger dan van het tweede. Bovendien kunnen gevonden aanwijzingen voor variaties in de vulling van het universum worden gebruikt om de inschatting van de vulling van het niet-waarneembare deel van het universum te verbeteren.