Minicursus Evolutie

[DePurpereWolf]

Waar zijn de schrijvers?


Of is het een goed idee om een nieuwe selectie ronde te organizeren.

[papsarmy]

Misschien is dit inspirerend:


http://pespmc1.vub.ac.be/Books/CursusHeylighen.pdf

[Archeopteryx]

Ik ben tot december met evolutie bezig dus ik zou af en toe wel een stukje willen tikken.

En hoe het eruit zou moeten zien?

Ik denk dat duidelijk moet worden gemaakt wat evolutie is (duh!), welke mechanismen een rol spelen bij de totstandkoming van genetische variatie en op welke wijze natuurlijke slectie daarin selecteert. Het zal ook nuttig zijn om hier fylogenie te bespreken en met de fylogenie in de hand is het zinvol om in grote lijnen de ontstaansgeschiedenis van vroegere en hedendaagse organismen te bekijken o.a. aan de hand van fossielen.


Misschien is een stukje wetenschapsfilosofie ook een aardig idee, gewoon een bijlage ofzo.

[albert davinci]

Schrijf vooral zo veel je wilt. Er kan altijd nog een selectie worden gemaakt als het nodig zou zijn! Ik heb er geen tijd voor en eerlijk gezegd ook geen zin in omdat iedereen op Internet alles over evolutie kan vinden en ik dus niets kan schrijven wat er niet al staat. Ik studeer ook voor arts en niet voor bioloog. Wellicht dat een bioloog interessante praktijkvoorbeelden kan geven. Een goede start zijn de Engelstalige Wikipedia en www.howstuffworks.com


http://science.howstuffworks.com/evolution.htm

[OneStone]

Goed ik weet er veel van maar Fedor Steeman nog veel meer:


Bron: Daarom evolutie

Url: http://www.daaromevolutie.net/


Uit het topic Evolutie FAQ de reactie op vraag "Is evolutie niet maar een theorie?!

Is evolutie niet maar een 'theorie' en dus geen bewezen feit? Anders zou het wel 'evolutiewet' heten!  


In het dagelijks gebruik betekent een 'theorie' veelal een ideetje, een gissing, iets wat men vermoedt. In de wetenschap is een theorie echter veel meer dan dat! Je kan iets pas een theorie noemen als het een kloppende, samenhangende verklaring kan geven voor een wijde reeks fenomenen. Een theorie mag door geen enkele waarnemingen worden tegengesproken, maar er juist door bevestigd. Er wordt dan gezegd dat een theorie wordt ondersteund door empirisch bewijsmateriaal.  


Dat bewijsmateriaal hoeft niet per se te bestaan uit directe waarnemingen, maar zijn vaak 'indirecte waarnemingen'. Bewijsmateriaal (in het engels: evidence) is niet hetzelfde als 'bewijs' (in het engels: proof). Voor absolute bewijzen moet je niet bij de natuurwetenschappen zijn. Zo heeft bijvoorbeeld niemand ooit echt met eigen ogen een atoom gezien, maar het bestaan ervan wordt afgeleid uit het gedrag van materie. De atoomtheorie is dus niet absoluut bewezen, maar materie gedraagt zich altijd op een manier die voorspelbaar is op basis van die theorie, wat een bevestiging is van de juistheid ervan.  


Voorspelbaarheid


De voorspelbaarheid is een belangrijke eigenschap van een theorie. Een theorie moet de mogelijkheid geven voorspellingen te doen die alleen vanuit die theorie (en niet ook vanuit andere, rivaliserende theorieën) gedaan kunnen worden. Je kan dan d.m.v. bijvoorbeeld laboratoriumexperimenten nagaan of die voorspellingen ook uitkomen. Als ze uitkomen dan is de theorië 'ondersteund' ofwel 'gecorroboreerd', ten koste van andere theorieën die iets anders voorspelden. Komen de voorspellingen niet uit dan is men genoodzaakt de theorie te verwerpen en hij is dus 'gefalsificeerd'.  


Een theorie vormt ook een kader voor ongetoetste ondertheorietjes, ofwel hypothesen, die dan vervolgens op dezelfde manier getoetst kunnen worden. Succesvolle hypothesen kunnen uiteindelijk zo goed ondersteund raken dat ze tot theorie verheven worden. Een natuurwet is niet een theorie die 'bewezen' is. Zoals ik al uitlegde kunnen theorieën nooit absoluut bewezen worden. Een natuurwet is een waarneming die altijd opgaat, bijvoorbeeld alles valt altijd naar beneden. Je hebt echter een theorie nodig om een verklaring te geven voor die altijd-opgaande waarneming, bijvoorbeeld de zwaartekrachttheorie.  


Evolutie een wetenschappelijke theorie


Hoe zit dat met de evolutietheorie? Er zijn twee belangrijke componenten van de evolutietheorie: 1. Natuurlijke selectie, en 2. Gemeenschappelijke afstamming. Natuurlijke selectie kunnen we in de natuur waarnemen en we kunnen ons ook een kleinschalige evolutionaire verandering gewaarworden.  


Gemeenschappelijke afstamming veronderstelt dat de evolutie heel geleidelijk over miljoenen jaren alle levende soorten heeft voortgebracht uit eenvoudigere voorouders. De hoofdmoot van dit evolutieproces, dat ingrijpende veranderingen in organismen heeft teweeggebracht, heeft zich daarom reeds voltrokken in de periode vóór het begin van de menselijke geschiedschrijvingen, die immers pas duizenden jaren oud is. Dit proces kan dus niet direct worden waargenomen en er kunnen ook niet echte laboratoriumexperimenten mee gedaan worden. Toch is er wel degelijk een aanzienlijke hoeveelheid empirisch bewijsmateriaal voor gemeenschappelijke afstamming. Hoe kan dat?  


Processen en gebeurtenissen die zich in het verleden hebben plaatsgevonden laten heel vaak sporen na. Als er bijvoorbeeld een moord gepleegd heb je niet alleen een lijk, maar ook een moordwapen, vingerafdrukken, getuigenverklaringen, etc. etc. Gerechtelijke rechercheurs (forensic detectives) zijn specialisten in het opvissen van uiterst minimale sporen (zoals stof vezeltjes e.d.) die nog al eens tot de daders hebben geleid.  


Een grootschalig proces als evolutie heeft natuurlijk ook heel veel sporen nagelaten in de eerste plaats in de organismen zelf, die immers de produkten zijn van dit proces. Organismen zijn namelijk op basis van hun overeenkomsten te rangschikken op een manier waaruit hun verwantschap valt af te leiden. Deze verwantschap is natuurlijk een aanwijzing voor gezamelijke afstamming op een of ander tijdstip in het verleden, net zoals je verwantschap met broers en zussen duidt op afstamming van je ouders, en je verwantschap met neven en nichten duidt op afstamming van je grootouders.  


Het sterkste bewijsmateriaal voor evolutie komt toch in de vorm van de fossielen. Het fossielenbestand bestaat uit de versteende overblijfselen van wezens die ooit geleefd hebben en vormt daarmee een soort naslagwerk voor de veranderingen die zich hebben plaatsgevonden. Op basis van de evolutietheorie kan je dus voorspellen dat er tussenvormen of overgangsvormen hebben bestaan tussen min of meer verwante levende wezens die mogelijk als fossiel bewaard zijn gebleven. Welnu, deze 'fossiele tussenvormen' worden en masse gevonden. Voor voorbeelden kan ik je verwijzen naar deze pagina over dit onderwerp: Hoezo geen tussenvormen?  


Conclusie


Dat evolutie een theorie is betekent dus dat het de enige kloppende, samenhangende verklaring is voor wat we waarnemen in de natuur en dat het wordt ondersteund door empirisch bewijsmateriaal. Fossiele tussenvormen en homologe overeenkomsten (op zowel morfologisch als moleculair vlak) zijn de belangrijkste bronnen van bewijsmateriaal voor gemeenschappelijke afstamming.

Mocht je verder willen lezen ga dan naar bovengenoemde web-site.

[Mika]

Ik ben een beetje lui, maar dat geeft niet, ik heb al eens ergens een tekstje geschreven:


http://www.invertebrate-focus.be/viewtopic...p?p=63097#63097

[qrnlk]

Ik denk dat ik het eens ben met Hassan.


De theorie (eigenlijk meer een hypothese) van darwin (soortvorming vanuit een gemeenschappelijke voorouder door geleidelijke veranderingen en selectie) is nog steeds onbewezen. Er is daarnaast reden genoeg om er tenminste vraagtekens bij te zetten. Natuurlijk kan men een voor deze hypothese passende definitie geven van het begrip soort, maar dat verschuift slechts de problemen. Het lost niet daadwerkelijk iets op.


Deze theorie van darwin heeft echter weinig te maken met de theorie van evolutie zoals deze wetenschappelijk bewezen is: We nemen waar dat populaties veranderen over tijd. De beste verklaring daarvoor is dat de eigenschappen van degene die overleven en voortplanten in opvolgende generaties relatief vaker zullen voorkomen. Op het niveau van populaties is dit te beschrijven als zijnde het aanpassen aan de omstandigheden of het veranderen van de relatieve verhoudingen van het voorkomen van bepaalde eigenschappen.


Dus hoewel ik Hassan gelijk geef, heeft zijn opmerking bar weinig te maken met een minicursus Evolutie.

[Assassinator]

Ik doelde eigenlijk meer op de vorm waarin de reactie gebracht werd. Soortvorming is het probleem niet, simpel te verklaren en te bewijzen door scheiding van habitat zoals de vele meeuwensoorten. Het genetisch verschil is erg klein, maar groot genoeg om een andere soort genoemt te mogen worden. Het probleem waar jij tegenaan loopt lijkt me eerder familievorming. 2 Populaties scheiden zich (om die meeuwen er nog bij te pakken: de 1 gaat op kliffen wonen, de andere op vlaktes) en dat leid tot veranderingen. Hoe deze genetische en gedragsveranderingen gebeuren is nog onbekend, maar dat het gebeurd is simpel waar te nemen. Ik denk niet eens dat hassan doelde op wat jij zei.

[Michael Tuk]

Het zijn in feite de fouten (mutaties) bij het kopiëren van het DNA die de evolutie voortdrijft en die het mogelijk maakte dat er menselijke wezens op aarde verschenen. Zonder deze 'fouten', dus wanneer het kopieerproces absoluut foutloos zou verlopen, waren we, alsmede alle andere organismen, niet meer dan replica's van de allereerste vorm van leven.


Daarbij is natuurlijke selectie een doorlichtingsproces dat individuen met gunstige eigenschappen scheidt van de populatie als geheel, en alleen deze individuen de kans geeft om te overleven. Maar natuurlijke selectie brengt niets nieuws in een soort; het zorgt er alleen voor dat, wanneer er bij een paar individuen iets goeds aanwezig is, uiteindelijk de afstammelingen van deze enkelingen de hele populatie van de soort zullen uitmaken.


Dus: mutatie + natuurlijke selectie = evolutie


Evolutie is eigenlijk heel eenvoudig.

[qrnlk]

Zie Karl Popper's Falsification Principle


Wellicht een idee om aan te geven waarom evolutie een wetenschappelijke theorie is?


Bijvoorbeeld de punten 3 en 4:

3. Every "good" scientific theory is a prohibition: it forbids certain things to happen. The more a theory forbids, the better it is.

4. A theory which is not refutable by any conceivable event is non-scientific. Irrefutability is not a virtue of a theory (as people often think) but a vice.

[Gralgrathor]

Misschien in eerste instantie eens een cursus 'Wetenschappelijke methode & Kritisch denken' introduceren.

[Imengine]

Het lijkt me toch ook interessant om Comte de Buffon, Erasmus Darwin en Jean Baptiste Lamarck even kort te schetsen. Aangezien zij voor Darwin al een aantal aspecten van evolutie aanhaalden, zij het met hun gebreken, maar maakt ze niet minder belangrijk.


Als er nog schrijvers gezocht worden, wil ik ook altijd wel meewerken, maar mijn kennis is vooral gericht op de evolutionaire psychologie, dus ik weet niet in hoeverre ik echt een bijdrage kan leveren in het geheel uitwerken van de evolutietheorie op zich.


Ik ben zelf wel pas beschikbaar vanaf 8 juli, aangezien mijn examens eraan komen.

[Raul]

Goed idee een minicrusus over de evolutietheorie te schrijven want die is er nog niet denk ik:

http://sciencetalk.nl/forum/index.php?showtopic=76755


Begin eerst met beetje geschiedenis over evolutie (= denken over soorten en waarom ze op elkaar lijken en hun mogelijke gemeenschappelijke stam), back to oudheid bij het hart van beschavingen: Oude Egypt en biologie in hun tijd, en dan Indo-China beschavingen, romeinse-griekse beschaving, islamitische beschaving en renaissance en uiteindelijk Darwin en DNA.

History_of_biology

History_of_evolutionary_thought


-> Wat is evolutie?

-> Wat is het niet?

-> Gebruikte jargon uitleggen.

-> Mutaties, erfelijkheid en selectie definiëren.

-> De hypothesen gebaseerd op die drie begrippen verduidelijken.

-> Argumenten voor de hypothese: taxonomie, fossielen, fylogenetica ..

-> Maatschappelijke vraagstukken: wetenschappelijke verdediging van de evolutie, ideologisering van evolutietheorie, materialistische evolutie vs. theïstische evolutie, sociaal-darwinisme .. etc.

[thermo1945]

Het lijkt mij zinvol om eerst een lijst met natuur- en evolutiewetten samen te stellen en daarvanuit verder te gaan.

De vraag is, welke natuurwetten relevant zijn. De wet van Ohm bv niet.

Zouden evolutiewetten niet een logisch voortvloeisel moeten zijn van natuurwetten?


De natuurwet de natuur streeft naar chaos helpt evolutie niet echt in de goede richting, lijkt me. Toch is deze regel relevant.

[De leek]

4 - Micro-evolutie en macro-evolutie.

Is macro-evolutie niet gewoon cumultatieve micro-evolutie? Macro evolutie is het veranderen van soort naar soort of van soort naar 2 andere soorten(Dmv isolatie). Maar langdurige micro-evolutie lijdt automatisch tot macro-evolutie, Zoniet dan is dat paradoxaal.


Je kunt niet hebben dat 2 gescheiden populaties continu generatie bij generatie steeds meer verschillen gaan vertonen maar dan na lange tijd niet zo verschillend zijn dat ze zich onderling niet meer voort kunnen planten. Je kan ook niet elke dag 1 meter lopen zonder na duizend dagen een kilometer afgelegd te hebben. Micro en macro evolutie zijn volgens mij typisch van die begrippen die er door creationisten in zijn gebracht nadat ze er niet omheen konden dat natuurlijke selectie en aanpassing van soorten werdwaargenomen.


Ikzelf zou de basharing methode toepassen voor zo'n mini-cursus. Een mini-cursus is immers voor leken bedoeld die niets/weinig over het onderwerp weten, Een simpele uitleg over hoe natuurlijke selectie en eventueel andere mechanismen werken en wat de hardste bewijzen voor evolutie zijn. Een paar triviale misverstanden mogen ook wel uit de weg worden geruimd(Tegenstrijdigheid 2de wet thermodynamica, Geen fossiele tussenvormen, Geen positieve mutaties, etc).