Foute klemtonen op de vrt

[Johan2]

De voorbeelden die jullie nu geven gaan echt over andere uitspraak, niet over andere klemtoon.

Ik neem echter aan dat die er ook wel zullen zijn, maar ik kan zo 1, 2, 3 niks bedenken.

Wie helpt een handje.

[Jona444]

Eddy De Mey op VTM (Vlaamse Televisie Maatschappij) legt zijn klemtonen vind ik wel echt goed.

[Rhiannon]

De 'correcte' uitspraak is wel degelijk [dosier] (met de klemtoon op de laatste lettergreep). Maar zo zijn er honderden uitspraakverschillen tussen Belgen en Nederlanders.

Dat ben ik toch echt niet met je eens Klintersaas. En ook de Taalunie niet. Blijkbaar zijn beide uitspraken correct.

Zie:

http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/1360/

[Klintersaas]

Blijkbaar heb je gelijk. Ik trek mijn woorden terug.

[Phys]

Gelukkig maar, want mijn taalharen gingen overeind staan.

Verborgen inhoud

van het woord 'taalharen' zullen jouw taalharen ook overeind gaan staan, maar hopelijk begrijp je wat ik bedoel

[Kiwiwoman]

Taalharen, oren, hihi, grappig

Tooomatensalatomatensalatoma

tensalatomatensalaaa enz.

[Plaas]

Ik ben een Nederlander die in Vlaanderen woont en er nog Nederlands studeert ook.

De meeste klemtonen die zijn aangehaald in dit topic lijken mij correct en worden ook door de Noord-Nederlandse normbepalers gebruikt, dus stadhúis en burgemééster. Het voorbeeld weigeráchtig is wel een typisch voorbeeld van een Zuid-Nederlandse beklemtoning. In het zuiden wordt meer dan in het noorden vastgehouden aan de verplaatsing van klemtonen o.i.v. achtervoegsels. Het achtervoegsel -achtig is zo vaak beklemtoond. In Nederland hoor je ook wel eens, naast wéigerachtig, weigeráchtig zeggen. Een vergelijkbaar voorbeeld is het woordgroepje misdaad - misdadig - misdadiger. Over de eerste twee woorden is weinig discussie: mísdaad, misdádig. Het suffix -ig trekt hier dus de klemtoon naar vóren. Het woord misdadiger is minder onomstreden. Vlamingen zeggen niet, zoals de "Hollanders", mísdadiger, zij zeggen: misdádiger.

Beide uitspraken gelden in het Standaardnederlands als correct. De oorspronkelijke beklemtoning is hier wel degelijk de Vlaamse, dus misdádiger. In het Noord-Nederlands is een taalverandering gaande waar een consequentere beklemtoning lijkt te worden nagestreefd. Als je mísdaad zegt, dan ook mísdadiger. In de toekomst zeggen we misschien ook wel: mísdadig.

Interessant is dat in het Duits iets vergelijkbaars aan de gang is. Ook daar waren achtervoegsels als -ig van oudsher in staat de klemtoon naar zich toe te trekken. Notwendig klinkt dan als notwéndig. Veel Duitsers zullen nu echter zeggen: nótwendig. Want 't is toch immers ook die Nótwende.

Ik heb niet echt voor een van beide beklemtoningen een voorkeur. Hoewel ik sinds ik in Vlaanderen woon veel Vlaams heb overgenomen, houd ik grotendeels aan mijn Nederlandse beklemtoning vast. 't Is maar wat je gewend bent.

[Stormbeest]

Werkloze is, ondanks Van Dale, voor mij een twijfelgeval, kan voor mijn gevoel allebei en als het bijvoegelijk wordt gebruikt zou ik zeker WERKloze zeggen, dus een WERKloze man. Het verschil zit in hoe het zonder werk zijn, conform jouw regel, wordt ervaren: bij een WERKloze (of WERKloze man) bestaat de hoop dat hij morgen weer aan de slag kan, bij een werkLOze is die hoop vervlogen en het samenstellend karakter vervlakt. (Kennelijk zien we dakloosheid nog altijd als iets tijdelijks).

Dat betekenis van een woord op -achtig verandert naar mijn gevoel ook als je klemtoon verplaatst, bv.

"een stormachtige wind": een STORMachtige wind kan ook een echte storm zijn; een stormACHtige wind daarentegen líjkt wel op een storm, maar ís het überhaupt geen.