Professor Puntje schreef:
Ik denkt dat de achterliggende psychologische reden is dat veel "gewone mensen" het zat zijn om van geleerden te moeten vernemen hoe de wereld in elkaar steekt. In die zin is het ook een emancipatiebeweging, men wil weer zelf kunnen uitmaken hoe men over de dingen denkt.
Jawel; net als met het spijker op de kop stukje van Math-E-Mad-X ("te dom om moderne wereld nog te begrijpen") benoem je wel een punt. Maar ook met een kei van wisselwerking/boemerang. Wezenlijk treedt het verschil tussen leek en clerus weer op. En wie er oog voor heeft, ziet de geschiedenis zich gewoon herhalen. De tijd is als een vrucht die bloeit en dan springt. Elke voorspoedige tijd groeit en bloeit, tot er een omslag plaatsvindt. En de omslag is steeds als het gevoel gaat heersen dat de top bereikt is. Dat geeft zoveel weerstand bij gemiddelde ontdekkers en navorsers, dat er een nieuw elan komt, en nieuwe ontdekkingen worden gedaan.
Ik geef een voorbeeld:
Albert Michelson in het boek 'Light and Their Uses' in 1903: "The more important fundamental laws and facts in physical sciences have all been discovered, and these are now so firmly established that the possibility of their ever being supplanted in consequence of new discoveries is exceedingly remote … Our future discoveries must be looked for in the sixth place of decimals." Wie bedenkt dat er toen nog geen internet was, zal zich realiseren dat op het moment van gelezen worden Albert Einstein en Max Planck een totale omwenteling veroorzaakten. En naar de aard van de tijd, komt dat ook uit een totaal nieuwe generatie. Kan niet anders; want de oude is vastgeroest in het bewezen succesvolle.
Anno 2018 heerst weer een dergelijke voorspoed in de euforie van de elegante en juistere inzichten: "quantum- en relativistische verschijnselen zijn zo extreem nauwkeurig door experimenten bevestigd dat daaraan geen redelijke twijfel is." Terwijl de professoren en de gekozen onderzoeksgebieden ervan getuigen dat men diep in het hart onzeker is. Met haast als een natuurwet de tegenreactie waarvan hier nu wordt gesproken: het gewone volk accepteert op een gegeven moment niet meer de hoogdravendheid. Het voelt de menselijke factor erin, of anders: het heeft zelf ook de menselijke factor in zich om te willen doorvorsen, beheersen en in twijfel trekken.
Daarom past geen verheffing, maar vooral bescheidenheid, naar Maxwells woorden van 7 maart 1852: "Again I assert the Right of Trespass on any plot of Holy Ground which any man has set apart to the power of Darkness. Such places must be exorcised and desecrated till they become fruitful herds. Again, if the holder of such property refuse admission to the exorcist, he ipso facto admits that it is consecrated, and that he fears the power of Darkness. It may be that no such darkness really broods over the place, and that the man has got a habit of shutting his eyes in that field, which makes him think so.
Want eerlijk is eerlijk: ook wij zijn niet bereid om een eenvoudige test te accepteren als bewijs tegen postulaten. Het kan dus maar zo zijn, dat het juist die gefrustreerde gewone man is die gelijk heeft naar de woorden van Galileo:
“In de natuurwetenschappen gelden conclusies die waar en noodzakelijk zijn en niets van doen hebben met de menselijke wil. Daarom moet men ervoor waken fouten te verdedigen; want dan komen zelfs duizend wijsgeren en duizend topwetenschappers beschaamd te staan bij elke middelmatige geest die toevallig de waarheid treft.”