Een nieuwe theorie, waarom eigenlijk ?

[ypsilon]

Ik zou het schrijven van nieuwe ideeen alleen willen stimuleren, al was het alleen maar om het kennisniveau te vergroten. Het doel zou niet moeten zijn om mensen te vertellen dat ze kennis missen. Dan heeft dit hele Forum weinig zin. In jouw visie is het hebben of niet hebben van kennis erg zwart/wit, terwijl ik denk dat de werkelijkheid complexer in elkaar steekt. Niet alle kennis past even goed in het wereldbeeld van verschillende mensen. ( Is dat niet mooi gezegd ? )

Het schrijven van nieuwe ideeën stimuleren, da's allemaal erg mooi, maar dit is een wetenschapsforum. Dat alleen al moet toch al een prima indicatie zijn dat we niet zomaar in élk idee geïnteresseerd zijn? Het kennisniveau uitbreiden met élk mogelijk idee, wetenschappelijk of niet, is geen goed plan.

W.b. kennis, natuurlijk is dat geen dichotome variabele. Maar als je de relativiteitstheorie wil bekritiseren, kun je maar beter goed begrijpen waar die over gaat. Dat ga ik dus niet doen met wat ik me herinner van de fysicalessen in het middelbaar. Je gaat toch ook de grammatica van het Duits niet herschrijven omdat je Nederlands daar wel een beetje op vindt lijken?

[tjbmp]

Criteria voor een goede natuurwetenschappelijke theorie zijn naar mijn mening:

• De theorie is niet met zichzelf in tegenspraak
• De theorie doet falsifieerbare voorspellingen.
• De theorie is zo min mogelijk in tegenspraak met andere theorieën en experimentele waarnemingen.

Geldige redenen om een bestaande theorie te veranderen of vervangen zijn dus:

• De huidige theorie is met zichzelf, een andere theorie, of experimentele waarnemingen in tegenspraak.
• De huidige theorie doet geen falsifieerbare voorspellingen.
• De nieuwe theorie voldoet beter aan de criteria dan de huidige.

Voorbeelden van niet-geldige redenen zijn:

• "De huidige theorie is niet de (hele) waarheid". De natuurwetenschap zegt namelijk niets over de waarheid, dat is voorbehouden aan de filosofie. De natuurwetenschap is alleen een samenhangend geheel van voorspellende theorieën, die iets zeggen over hoe de werkelijkheid zou kunnen werken. Een theorie die beter klopt met "de werkelijkheid" of "de waarheid", maar niet beter aan de genoemde criteria, voegt daar niets aan toe.
• "De nieuwe theorie klopt met experimentele waarnemingen" of "De theorie is bewezen". Ook hier geldt, als het niet niet beter voldoet aan de criteria, voegt het niets toe aan de wetenschap.
  
  Overigens is dit natuurlijk wel een goede reden als er nog geen enkele andere theorie iets zegt over de experimentele waarnemingen.

Dit is hoe ik er over denk, ik hoor graag jullie mening.

[Bartjes]

Ik vind het wel een goede zet om hier de sociologie en filosofie ook bij te betrekken. Dat had ik zelf niet kunnen verzinnen. =D> Kortom, een sterke bijdrage.

In de wetenschapsfilosofie is de kwestie van de zin of onzin van nieuwe theorieën uitgebreid onderzocht. Interessante stof!

Zie om te beginnen hier:

http://en.wikipedia.org/wiki/Philosophy_of_science

[oktagon]

Ik moet hiervoor in mijn bieb duiken (ik schafte het aan in 1968);zag dat dit boek alleen nog via 2e hands zaken als de Slegte ed.te verkrijgen zijn .

Dus graag even geduld.

Ik vond het boek snel en copieerde het voorwoord door Prof.Tinbergen met inleiding door Polak zelf met vervolgens een eindfragment (eindconclusie) van Polak himself.

Zie dus:

[qrnlk]

Criteria voor een goede natuurwetenschappelijke theorie zijn naar mijn mening:

• De theorie is niet met zichzelf in tegenspraak
• De theorie doet falsifieerbare voorspellingen.
• De theorie is zo min mogelijk in tegenspraak met andere theorieën en experimentele waarnemingen.

Geldige redenen om een bestaande theorie te veranderen of vervangen zijn dus:

• De huidige theorie is met zichzelf, een andere theorie, of experimentele waarnemingen in tegenspraak.
• De huidige theorie doet geen falsifieerbare voorspellingen.
• De nieuwe theorie voldoet beter aan de criteria dan de huidige.

Een klein, maar niet insignificant, probleempje is de vrijwel natuurlijke neiging om de hele wereld te interpreteren overeenkomstig wat we verwachten te zien....

Iemand die vast houd aan de ontologische context van de theorie zal slechts kunnen denken aan variatie van de theorie binnen dit ontologische context: Alternative theorieen, variaties op een thema, uitgedrukt met dezelfde woorden, relaties, semantiek en syntax.

Conflicterende data en de reden waarom deze data conflicteert is vaak niet uit te leggen in de bestaande ontologische context: De categorisatie is te beperkend, bepaalde relaties ontbreken of verschillende relaties worden samen genomen en overeenkomende relaties wordt gescheiden, etc, etc. (zie

Criteria voor een goede natuurwetenschappelijke theorie zijn naar mijn mening:

• De theorie is niet met zichzelf in tegenspraak

Elke mogelijke tegenspraak kan niet worden geformuleerd in dezelfde "taal" als waarin de theorie geformuleerd werd, automatisch volgt hieruit dat men pas nadat men de beperkingen van de taal al verworpen heeft deze elementen van tegenstrijdigheid opmerken. Tot die tijd zijn ze vrijwel onzichtbaar, men is er van overtuigt dat het slechts details zijn die hier en daar moeten worden aangepast met kleine veranderingen.

• De theorie doet falsifieerbare voorspellingen.

Maar mag een theorie ook niet-falsifieerbare voorspellingen doen? Wat moet men hier mee doen? Deze voorspellingen zijn in zekere zin metafysisch, want ze zijn fysiek niet toetsbaar.

• De theorie is zo min mogelijk in tegenspraak met andere theorieën en experimentele waarnemingen.

Elke vooruitgang komt voort uit een tegenspraak tussen bestaande theorieen en experimentele waarneming. Het punt is juist dat mensen iets pas kunnen waarnemen als ze er aan toe zijn om het waar te nemen, tot die tijd dringt het niet door.

Verborgen inhoud

Of je moet al een neurologische afwijking hebben waardoor die standaard filter niet werkt...

[Paul_1968]

Het schrijven van nieuwe ideeën stimuleren, da's allemaal erg mooi, maar dit is een wetenschapsforum. ...W.b. kennis, natuurlijk is dat geen dichotome variabele. ... Je gaat toch ook de grammatica van het Duits niet herschrijven omdat je Nederlands daar wel een beetje op vindt lijken?

Ik ga dichotome variabele nog even opzoeken, maar verder : Ik heb toch nergens beweerd dat het mij gaat om ideeen op elk vlak, ook buiten de wetenschap ? De parralel met de Duitse taal : Het doel van de grammatica herschrijven zou dan moeten zijn een meer efficiente communicatie ? Maar dat staat dan toch los van een andere taal ? Ik denk dat ik je logica even niet volg.

@oktagon : Ik heb even wat meer tijd nodig om dit allemaal goed te lezen. Maar alvast bedankt voor de bijdrage.

@tjbmp : Ik heb het idee dat mijn definities wat breder zijn, maar ik moet nog even uitzoeken wat ik mis bij die van jou. Ik denk dat qrnlk al een belangrijk punt maakt in deze definitieschets.

@qrnlk & Bartjes : Ik vind dit Topic steeds beter worden.

@qrnlk : Is dit jouw vakgebied soms ?

[ypsilon]

Ik ga dichotome variabele nog even opzoeken

Betekent heel eenvoudig dat het enkel waarden 1 en 0 kan aannemen (waarbij dan 1=kennis en 0=geen kennis). Sorry, zat met die term in mijn kop omdat er net een vraag over was geweest elders op het forum.

Ik heb toch nergens beweerd dat het mij gaat om ideeen op elk vlak, ook buiten de wetenschap ?

Euh... Ik heb toch nergens beweerd dat jij dat beweerd hebt?

De parallel met de Duitse taal : Het doel van de grammatica herschrijven zou dan moeten zijn een meer efficiente communicatie ? Maar dat staat dan toch los van een andere taal ?

Precies! Als mijn kennis van het Duits van die aard is dat ik me net uit de slag kan trekken op vakantie, dan ga ik toch niet de Duitse grammatica herschrijven op zo'n manier dat het mij efficiënter zou lijken om te communiceren? Daar heeft geen Duitser wat aan.

Analoog ga ik geen alternatief voor de RT aanbieden als mijn kennis op dat gebied op klok-en-klepelniveau is (zoals, naar ik van Marko begrepen heb, voor U.W. het geval is). Daar heeft geen wetenschapper wat aan.

[qrnlk]

@qrnlk : Is dit jouw vakgebied soms ?

Nee, maar wegens een persoonlijke motivatie heb ik veel gelezen en nagedacht over Semiotics, Ontology, etc.

[Paul_1968]

Euh... Ik heb toch nergens beweerd dat jij dat beweerd hebt?

Is dit niet jou bewering ypsylon ?

... erg mooi, maar dit is een wetenschapsforum. Dat alleen al moet toch al een prima indicatie zijn dat we niet zomaar in élk idee geïnteresseerd zijn? Het kennisniveau uitbreiden met élk mogelijk idee, wetenschappelijk of niet, is geen goed plan.

... Dat ga ik dus niet doen met wat ik me herinner van de fysicalessen in het middelbaar. Je gaat toch ook de grammatica van het Duits niet herschrijven omdat je Nederlands daar wel een beetje op vindt lijken?

... Analoog ga ik geen alternatief voor de RT aanbieden als mijn kennis op dat gebied op klok-en-klepelniveau is (zoals, naar ik van Marko begrepen heb, voor U.W. het geval is). Daar heeft geen wetenschapper wat aan.

Ik zou een uitdrukking als klok-en-klepelniveau niet snel gebruiken over iemands kennis terwijl die zo'n complexe materie probeert te beschrijven. En zeker niet als je het oordeel over die kennis van iemand anders overneemt.

Ik heb zelf nog geen mening over het kennisniveau van BUW, maar ik kan me moeilijk voorstellen dat je aan zo'n werk begint met alleen middelbare school-kennis. ( En dan zou ik het eigenlijk nog knapper vinden )

Bedankt voor de correctie van het woord parallel. Met dat woord heb ik wel vaker moeite gehad.

[Paul_1968]

Criteria voor een goede natuurwetenschappelijke theorie zijn naar mijn mening:

"De nieuwe theorie klopt met experimentele waarnemingen" of "De theorie is bewezen". Ook hier geldt, als het niet niet beter voldoet aan de criteria, voegt het niets toe aan de wetenschap.

Overigens is dit natuurlijk wel een goede reden als er nog geen enkele andere theorie iets zegt over de experimentele waarnemingen.

... Dit is hoe ik er over denk, ik hoor graag jullie mening.

Ik denk dat qrnlk dit beter kan dan ik, maar toch even mijn mening :

"De theorie is niet met zichzelf in tegenspraak" zou ik noemen "is consistent".

"...falsifieerbare voorspellingen" : Er worden ook theorien gemaakt waarbij de toetsbaarheid nog ontbreekt. Toch kan zo'n theorie dan min of meer worden geaccepteerd.

"is zo min mogelijk in tegenspraak met ..." : Dit is het meest heikele punt voor mij. Ik denk dat het soms nodig is om oudere theorien tegen te spreken, maar je gaat natuurlijk geen theorien erbij slepen om ze ook tegen te spreken. Ik zie het als een "noodzakelijk kwaad".

Het "staan op de schouders van reuzen" (Newton) doet een wetenschapper om verder te kunnen kijken. Wanneer je dat niet doet maak je het jezelf moeilijker, maar wie zal zeggen of dat nodig is ?

Het feit dat filosofie het alleenrecht heeft om iets over de waarheid te zeggen vind ik gek. Ik denk eerder dat de waarheid benaderd kan worden door de verzameling van alle kennis samen.

Ik denk dat je ook zou kunnen stellen dat er geen criteria kunnen worden vastgelegd die altijd zullen blijven gelden. Voortschrijdend inzicht zorgt ook voor het aanpassen van de eisen. qrnlk noemt dit volgens mij de "taal" die aangepast wordt.

[Marko]

"...falsifieerbare voorspellingen" : Er worden ook theorien gemaakt waarbij de toetsbaarheid nog ontbreekt. Toch kan zo'n theorie dan min of meer worden geaccepteerd.

Je moet goed onderscheid maken tussen wat praktisch mogelijk is en wat in principe mogelijk is. Aangezien we nu toch de relativiteitstheorie zo vaak als voorbeeld aanhalen: Bij de publicatie van de ART in 1916 was het nog niet mogelijk om een van de uitspraken, namelijk de uitspraak dat licht wordt afgebogen door zware objecten, te toetsen. Dat zou pas praktisch mogelijk zijn bij de eerstvolgende zonsverduistering (ik meen in 1919), en daar is dat toen ook gebeurd (al wordt de juistheid van die toetsing nu in twijfel getrokken, de metingen waren niet nauwkeurig genoeg om een eenduidig antwoord te geven). Maar dit alles doet niets af aan de toetsbaarheid. Het is mogelijk een experiment te verzinnen waarmee de de theorie getoetst kan worden, en dat is waar het om draait.

Voor sommige theorieën staan praktische zaken een directe toetsing hopeloos in de weg. Dan is het zaak om uit de theorie dingen af te leiden die wel toetsbaar zijn. Wanneer dat niet gebeurt is er binnen de wetenschap een probleem. Het is in ieder geval de eerste verantwoordelijkheid van de opsteller van een theorie om dit te doen. "Hier is mijn theorie en zoek maar uit of je er gaten in kunt schieten" is onacceptabel.

"is zo min mogelijk in tegenspraak met ..." : Dit is het meest heikele punt voor mij. Ik denk dat het soms nodig is om oudere theorien tegen te spreken, maar je gaat natuurlijk geen theorien erbij slepen om ze ook tegen te spreken. Ik zie het als een "noodzakelijk kwaad".

Tegenspreken is nooit nodig, maar het staat eenieder vrij om andere uitgangspunten voor een theorie te kiezen, en dat is inderdaad soms nuttig c.q. nodig. Maar waar het bij dit argument om draait is dat een nieuwe theorie niet in tegenspraak moet zijn met een bestaande theorie in de gevallen waar die bestaande theorie in overeenstemming is met de waarneming.

[Paul_1968]

Je moet goed onderscheid maken tussen wat praktisch mogelijk is en wat in principe mogelijk is. ... Voor sommige theorieën staan praktische zaken een directe toetsing hopeloos in de weg. Dan is het zaak om uit de theorie dingen af te leiden die wel toetsbaar zijn. ...

Tegenspreken is nooit nodig, maar het staat eenieder vrij om andere uitgangspunten voor een theorie te kiezen, en dat is inderdaad soms nuttig c.q. nodig. Maar waar het bij dit argument om draait is dat een nieuwe theorie niet in tegenspraak moet zijn met een bestaande theorie in de gevallen waar die bestaande theorie in overeenstemming is met de waarneming.

Dat eerste deel ben ik het helemaal mee eens.

Maar dat soms een theorie moet worden tegengesproken lijkt me toch een belangrijke eigenschap van de voortgang in de wetenschap. qrnlk heeft hiervoor een mooi voorbeeld van "de zon draait om de aarde" aangehaald dat duidelijk tegengesproken moest worden.

De formules werden daardoor eenvoudiger, maar het was geen voorstel waar je populair mee werd in die tijd.

[ypsilon]

Is dit niet jou bewering ypsylon ? =D>

Dat ga ik niet ontkennen (dat kan ik niet ontkennen ook ) maar je hebt me blijkbaar verkeerd begrepen. Jij had het over het kennisniveau uitbreiden, en daarbij doelde je op wetenschappelijke kennis. Ik zei daarop dat het [wetenschappelijk] kennisniveau uitbreiden met eender welk [onwetenschappelijk] idee, geen goed plan is.

Ik zou een uitdrukking als klok-en-klepelniveau niet snel gebruiken over iemands kennis terwijl die zo'n complexe materie probeert te beschrijven. En zeker niet als je het oordeel over die kennis van iemand anders overneemt.

De "ik ga..." was transitief en algemeen bedoeld. Ik nam BUW nu maar als voorbeeld omdat hij al de hele tijd als voorbeeld dient. En daarbij moet ik me wel op een ander zijn oordeel baseren, aangezien ik er zelf niet veel over weet. En dan ben ik zo stoutmoedig om te vertrouwen op Marko's oordeel. Dat moet je soms wel doen. Anders is het elke dag opnieuw het warm water uitvinden, en dat lijkt me ook zo vermoeiend.

En dan vertrouw ik voor een oordeel over de wetenschappelijkheid van een theorie liefst op iemand die er blijk van geeft de wetenschappelijke methode te kennen, en geschoold is in het vakgebied waarover de discussie gaat.

Als ik dat niet mag, dan heb ik ook geen enkele reden om aan te nemen dat alles om me heen uit moleculen bestaat. Misschien bestaat alles om me heen wel uit kleine tienarmige (en drieneuzige, maar da's niet zo belangrijk :rho: ) die mekaar vasthouden en zo een bepaalde vorm maken. Voor dat hele moleculen-idee moet ik ook maar op fysici vertrouwen...

[Marko]

Dat eerste deel ben ik het helemaal mee eens.

Maar dat soms een theorie moet worden tegengesproken lijkt me toch een belangrijke eigenschap van de voortgang in de wetenschap. qrnlk heeft hiervoor een mooi voorbeeld van "de zon draait om de aarde" aangehaald dat duidelijk tegengesproken moest worden.

Dat was geen theorie, maar een doctrine van de Rooms-katholieke kerk. Het laat wel zien dat wetenschap bedrijven niet altijd gemakkelijk is.

[Paul_1968]

Dat was geen theorie, maar een doctrine van de Rooms-katholieke kerk. Het laat wel zien dat wetenschap bedrijven niet altijd gemakkelijk is.

Ik dacht dat het eerst een wetenschappelijke theorie was en later ook pas de doctrine bleek te zijn van de RK-kerk toen er wetenschappers aanwijzingen vonden voor een alternatief en onze "centrale" plek in gevaar kwam. Maar ik moet toegeven dat ik hier niet heel veel van weet. Ik denk dat pure wetenschap soms letterlijk onmogelijk wordt gemaakt.