Ik was vandaag in Haarlem bij de Grote of St.-Bavokerk toen de uurklok sloeg, de klok die elk uur slaat. Met mijn telefoon heb ik het geluidsspectrum van de klok opgenomen. De laagste toon die de klok voortbracht, zijn hum-toon, was 96 Hz.
Geluidsspectrum van de uurklok. Er zijn vijf opeenvolgende slagen te zien, en een twintigtal partiaaltonen. Klik op de figuur en zoom in voor de hoogste beeldkwaliteit van de figuur, zodat de in de figuur vermelde frequenties leesbaar zijn.
De eerste vraag was welke klok van de St-Bavo de uurklok is. Er is toevallig een
video op youtube met geluidsopnames van de belangrijkste klokken van de St-Bavo. Bij die video heb ik met mijn telefoon het spectrum van de klok 'Roeland' en van drie luidklokken bepaald. De partiaaltonen van Roeland waren gelijk aan die van de uurklok, dus Roeland is de uurklok. Het was verrassend dat de spectrale vingerafdruk zo goed klopte.
Geluidsspectrum van de grootste klok van de toren: 'Roeland', Geert van Wou (1503). Klik op de figuur en zoom in voor de hoogste beeldkwaliteit.
Luidklok 1: Claude Fremy (1686); luidklok 2: Pieter Hemony (1667); luidklok 3: Eijsbouts (1965).
De tweede vraag was of de f⋅D waarde van de humtoon van deze vier klokken overeenkomt met andere klokken in dit topic. Bij de vier klokken van de St Bavo is f
hum⋅D ongeveer 200 m/s, dat komt inderdaad overeen met vorige resultaten in dit topic. (Details: voor Roeland, klok 1, klok 2 en klok 3 zijn de diameters respectievelijk 1.988, 0.621, 0.543, 0.489 m, en de f
hum⋅D is 191, 197, 210, 216 m/s.)
Terugblikkend in dit topic: Roeland heeft een lagere toon dan Salvator van de Zuiderkerk, omdat hij groter is. De Big Ben heeft geen lagere toon dan Roeland, terwijl hij groter is, maar dat komt door het ongewoon harde brons van de Big Ben.