Wat zou er gebeuren als alles gratis zou zijn?

[Jeroen Bouterse]

De vraag 'wat zou er gebeuren als alles gratis zou zijn?' is op meerdere manieren uit te leggen, zoals ook wel uit de antwoorden gebleken is.

1) Wat zou er gebeuren als er geen schaarste zou zijn?

Utopia. Materieel althans. In die zin mogelijk een problematisch concept dat bepaalde vormen van menselijke dienstverlening bij volkomen afwezigheid van materiële schaarste vermoedelijk zullen verdwijnen en daarmee 'schaars' worden.

2) Wat zou er gebeuren als er geen geld zou zijn?

Gebrek aan efficiënte ruilmiddelen betekent waarschijnlijk gewoon grote inefficiëntie. Deze vraag verliest zijn betekenis bovendien naarmate er meer goederen in aanmerking komen om als geld te dienen. In de theorie van Keynes is geld niets anders dan dat goed waarvan opbrengst minus 'carrying cost' dicht bij nul zit, en het 'liquidity-premium' (d.w.z. de zekerheid die beschikking over precies dat goed oplevert) relatief hoog is (Keynes, The general theory of employment, interest and money, 225-229). En dan is er altijd wel een goed dat daarvoor in aanmerking komt: zo niet een elektronisch ruilmiddel, dan wel een edelmetaal of desnoods zout. Merk op dat daarmee ook een consumptiegoed de functie van geld tot op zekere hoogte kan overnemen, en de vraag zodoende paradoxaal kan maken.

3) Een derde mogelijkheid die door de vorm van de vraag gesuggereerd zou kunnen worden, namelijk dat er nog steeds schaarste is maar alles niettemin kosteloos is, is intern contradictoir en kan dus niet beantwoord worden.

[qrnlk]

Een post scarcity wereld dus.

Er zijn verschillende (fictie) schrijvers die dit hebben uitgewerkt.

Aanvulling op vorige post

Er is altijd reden om te "werken", hoewel mensen "werk" anders zullen bezien.

Zodra je schaarste aan goederen hebt opgelost zal er nog steeds andere vormen van schaarste bestaan.

Tijd: Kennis vergaren (bv. via wetenschap) zal altijd een zekere prijs hebben. Mensen leven maar kort.

Mobiliteit: Vervoer kost tijd.

Ruimte: Op een vierkante meter kunnen maar x mensen tegelijk staan.

Natuurlijk zijn dit veel minder beperkende factoren dan bijvoorbeeld een tekort aan voedsel.

Alleen al het feit dan dat 6 miljard mensen allemaal zich kunnen ontwikkelen en dat er bijvoorbeeld voor medisch onderzoek veel meer hersenen actief worden zal waarschijnlijk ingrijpende gevolgen hebben. Hoeveel sneller zal de wetenschappelijke ontwikkeling hierdoor gaan? Hoeveel sneller de technologische ontwikkeling als de prijs van experimenten niet langere de beperkende factor is?

(Ik ben nu The Culture-serie van Iain Banks aan het lezen die ook gaat over een samenleving zonder schaarste.)

[sxmon]

Schaarste is ook te reglen als alles gratis zou zijn; bij voor beeld Vis, iedereen in de havenplaats zou voldoende Vis hebben om alle vrienden en bekenden gratis vis op te sturen tot het gewoon op is, mocht het nog niet op zijn dan blijft er Vis over om de toeristen in resaurants van gebakken vis te voorzien, mocht het dan nog niet op zijn dan kunnen we er voor stemmen waar de overige Vis naar toe gaat.

Zo geldt voor alle produkten dat we er democraties voor kunnen stemmen waar het product als eerste naar toe gaat ,of de rechter Kan beslissen waar het product het best op zijn plaats is.

[Tom.]

Nou, kijk...

Als alles gratis is, heeft niemand nog een inkomen nodig, dus zal niemand meer werken. Als er niemand werkt is er geen productie. Zonder productie is er niets te verkrijgen, nog geen broodkruimel...

En als je dan zegt dat men machines kan ontwikkelen die helemaal zelf vanalles produceren, dan krijg je weer hetzelfde verhaal. Er zal niemand zijn die ze gaat produceren, omdat niemand inkomen nodig heeft. pi.gif

[qrnlk]

Nou, kijk...

Als alles gratis is, heeft niemand nog een inkomen nodig, dus zal niemand meer werken.

Onzin. Mensen werken om meer redenen dan alleen inkomen; Mensen willen wel degelijk een productive bijdrage leveren; ook als ze er niet voor betaald worden. In het geval van een cultuur van overvloed zullen de meeste taken die geautomatiseerd kunnen worden ook geautomatiseerd zijn. Er zal echter altijd behoefte blijven aan juist die dingen die alleen door individualiteit tot stand gebracht kunnen worden, zaken die niet te automatiseren zijn. Het bedenken van nieuwe vragen bijvoorbeeld. Het bedenken van nieuwe technologie is ook iets dat je niet kunt automatiseren.

Als er niemand werkt is er geen productie. Zonder productie is er niets te verkrijgen, nog geen broodkruimel...

Deze definitie van productie is te beperkt. Die planten die duizenden jaren geleden de energie van het zonlicht in chemie vingen hebben wel degelijk bijgedragen aan de productie van de olie die we nu uit de grond pompen. Zowel delegeren als automatiseren kunnen voor productie zorgen terwijl wij er geen vinger voor hoeven te doen.

En als je dan zegt dat men machines kan ontwikkelen die helemaal zelf vanalles produceren, dan krijg je weer hetzelfde verhaal. Er zal niemand zijn die ze gaat produceren, omdat niemand inkomen nodig heeft. pi.gif

Nadat deze machines gemaakt zijn zal er een overvloed zijn en pas dan wordt alles 'gratis'.

Merk op dat als alles 'gratis' is, dan heeft dit betrekking op gebruik en verbruik goederen. Bepaalde zaken hebben intrinsieke waarde: individualiteit, respect, liefde. Deze zaken zijn niet over te dragen, ze zijn niet te verhandelen, en ze zijn niet te vervangen. Tegenwoordig zouden deze zaken volgens de markt regels geen waarde hebben. Maar in een wereld van overvloed zijn ze van onschatbare waarde omdat al het andere vervangen of vermeerderd kan worden behalve deze dingen.

[*gast_sxmon_*]

nou kijk; als "iedereen" gratis werkt is alles gratis.

Iedereen. volgens mijn theorie gaat iedereen vrijwillig werken om dat we wel snappen dat als er niemand werkt dan is er ook niets en als iedereen wel werkt dan is alles er wel.

op deze wijze zijn wij zelf de replicator, de lada fabriek kan met de tekeningen van mercedes ook mercedes maken.

[Jeroen Bouterse]

Er blijft enige conceptuele verwarring bestaan; er wordt niet al te expliciet over verschillende noties van 'gratis' gesproken. (Ik heb ze in mijn vorige post geprobeerd te scheiden; volgens mij helpt dat.)

Schaarste is ook te reglen als alles gratis zou zijn [...] Zo geldt voor alle produkten dat we er democraties voor kunnen stemmen waar het product als eerste naar toe gaat ,of de rechter Kan beslissen waar het product het best op zijn plaats is.

Hier geldt denk ik dat afwezigheid van ruilmiddelen gewoon een immense inefficiëntie zou veroorzaken. Er wordt nu eenmaal meer geproduceerd dan bewuste centrale sturing aankan, nog los van de vraag door welke overwegingen die sturing zich zou moeten laten leiden.

Als alles gratis is, heeft niemand nog een inkomen nodig, dus zal niemand meer werken. Als er niemand werkt is er geen productie. Zonder productie is er niets te verkrijgen, nog geen broodkruimel...

Hiermee interpreteer je de vraag als een paradox. Het is uiteraard waar dat zolang er materiële schaarste is, materiële consumptie niet kosteloos kan zijn. Daar heeft qrnlk ook op gewezen. Het is niet erg verhelderend om tegelijkertijd te beweren dat men niet hoeft te werken en wel moet werken, denk ik.

Merk op dat als alles 'gratis' is, dan heeft dit betrekking op gebruik en verbruik goederen. Bepaalde zaken hebben intrinsieke waarde: individualiteit, respect, liefde. Deze zaken zijn niet over te dragen, ze zijn niet te verhandelen, en ze zijn niet te vervangen. Tegenwoordig zouden deze zaken volgens de markt regels geen waarde hebben. Maar in een wereld van overvloed zijn ze van onschatbare waarde omdat al het andere vervangen of vermeerderd kan worden behalve deze dingen.

Zeer juist. Immateriële schaarste wordt niet automatisch met materiële schaarste opgelost. De relatie tussen die twee lijkt me overigens complex: materiële welvaart schept misschien de voorwaarden voor de ontwikkeling van de rest.

[sxmon]

We kunnen meer produceren en diensten verlenen als we ons niet langer bezig houden met het geld wat ons blind maakt tegen de armoede.

Daar komt nog bij dat alle robots, machines, gereedschappen ook gratis worden dus kan iedereen naar hartelust hobbyen en meer produceren.

Waneer alles gratis is kan idereen die nu geen werk kan krijgen ook aan het werk wat hij of zij graag wil en kan doen, dat betekent alle werklozen in de hele wereld.

als we zo graag een wereld van overvloed willen waar wachten we dan nog langer op?