Einde olietijdperk, begin van de ellende?

[Knockingonheavensdoor]

Wat m.i. belangrijk is dat het tijdperk van de makkelijk winbare olie voorbij is.

Op Theoildrum heeft Gail over bovengenoemde een helder stuk geschreven:

http://www.theoildrum.com/node/6041

Paradox, ik moet het daar gezien de feiten ook mee eens zijn. Er is nog veel olie aanwezig, maar het grootste deel ervan is slechts met zeer kostbare infrastructuur en/of dure extractie methoden en in lage produktiesnelheden (teerzanden, oil-shale) beschikbaar.

Belangrijker is de conventionele olieproductiecapaciteit en die zal zoals het er nu naar uitziet alleen nog maar verder gaan afnemen, permanent.

Zelfs in het laatste dikke rapport van het IEA wordt betwijfeld of tot aan het jaar 2015 de conventionele olieproductie nog iets zal toenemen.

Hun grafieken laten tot 2015 de wereldwijde olieproductie zelfs al ietjes afnemen! om vanaf 2015 zonder onderbouwing het lijntje ineens weer te laten stijgen)

Deze 'IEA-stijging' vanaf 2015 is volstrekt absurd. Enkele belangrijke feiten zijn op The Oildrum op 11 december j.l. nog eens gepubliceerd in het artikel: 'Forecasting the permanent decline in global petroleum production'.

Er is te lezen:

The discovery of new major oil fields is highly unlikely. The requisite geologic factors are well understood, and the sedimentary basins well known and explored. This is not to say that no additional oil fields will be found but that the new discoveries will consist largely of smaller fields (MacKenzie, 1996; Campbell, 1997). This is a normal phase in the life cycle of a finite resource. Large fields are the easiest to find and of course are discovered early; in the declining phase of finite-resource exploration, intensive searching locates the smaller fields previously overlooked (MacKenzie 1996).

But it is the gigantic oil fields that supply the bulk of the world's energy. As of 1996, 94% of all discovered oil has been in the 1,331 largest oil fields, while the almost 40,000 smaller fields contain only 6% of the world's discovered oil – 94% of all discovered oil occurs in 3% of the fields (MacKenzie, 1996). The giant fields are critical to the global oil supply, but discovery of larger oil fields is highly unlikely, and discovery of smaller fields, while probable, will not significantly affect the global reserves.

Giant oil fields are those that contain between 500 million and 5 billion barrels of recoverable petroleum, and supergiants contain between 5 billion and 50 billion barrels. In order to add to the proven reserves the 650 billion barrels that are optimistically assumed to exist, 130 new giant fields each containing 5 billion barrels would have to be discovered or 1,300 new giant fields each containing 500 million barrels. The former is impossible and the latter ridiculous. Mankind's history of petroleum exploration has yielded over 40,000 oil fields, of which 328 are giant fields (Ivanhoe and Leckie, 1983; MacKenzie, 1996). Thirteen new supergiant fields (assuming the maximum of 50 billion barrels each) would provide the expected 650 billion barrels, but as there are only 40 known to date (averaging only a fraction of 50 billion barrels each) (Ivanhoe and Leckie, 1983; MacKenzie, 1996), this is equally improbable. Because of the extent of global exploration since 1970, enormous oil fields in the numbers necessary would have been discovered already if they existed. There may be a few giant fields yet undiscovered and possibly a supergiant will surprise us all, but clearly this does not add up to 650 billion barrels. The small oil fields (6% of all oil discovered to date) yet to be discovered will not make up the difference. Even if the full 650 billion barrels of yet-to-be-discovered oil really did exist, assuming that the current rate of discovery (6 billion barrels per year) remains constant rather than continuing to decline, it would take over 108 years to find it all and longer still to produce that oil. The peak in global production would not be postponed even under these idealized hypothetical conditions.

A more reliable figure than those for the reserve estimate or the amount yet to be discovered is the amount of oil produced so far, and that is widely accepted as approximately 830 billion barrels (American Petroleum Institute, 1998). Using all these figures, an estimate of the ultimately recoverable oil can be calculated. Assuming reserves of 730 billion barrels and 650 billion barrels yet to be found, and bearing in mind the problems associated with those figures, these quantities, in addition to the 830 billion barrels already produced, yield 2,210 billion barrels of ultimately recoverable oil. This is just above the average of the most widely accepted range of estimates. MacKenzie (1996) reports that of the 40 estimates of ultimate oil production made between 1973 and 1993, 70% fall within the range of 2,000-2,400 billion barrels.

Verder meldt het artikel o.a.:

Coy, McWilliams, and Rossant (1997) also proclaim that, due to new technologies and abundant capital, we have "the recipe for a potential explosion in oil production." New oil-production technology, such as that employed in recent years in the North Sea, could delay the beginning of global oil-production decline for a few years beyond the mid-point of ultimate production. But, in that case, the subsequent decline will be accelerated.

En:

The global rate of discovery of new oil peaked in the early 1960s and, despite our increased knowledge and understanding, our improved technology, and our record-high rates of exploration in the 1980s, has continued to decline (MacKenzie, 1996). Ninety percent of all production comes from fields more than 20 years old. (Campbell, 1997). In fact, most additions to the global reserve estimate are the result of revisions rather than actual new oil discoveries.

[Kalkoen]

Paradox, ik moet het daar gezien de feiten ook mee eens zijn. Er is nog veel olie aanwezig, maar het grootste deel ervan is slechts met zeer kostbare infrastructuur en/of dure extractie methoden en in lage produktiesnelheden (teerzanden, oil-shale) beschikbaar.

Even ter zijde:

er is ook nog veel olie beschikbaar in de klassieke olievelden. Het is onjuist om te stellen dat de enige 'moeilijke' reserves die er nog zijn, zich in de teerzanden of olieschalies bevinden. Het is inderdaad zo dat de "makkelijk bereikbare" olie op is. Wat is nu de makkelijk bereikbare olie? Olie die niet te diep zit, niet te ver onder de zeespiegel en die eruit spuit bij wijze van spreken wanneer er een holletje geboord wordt. Uit die "makkelijkere" olievelden is vaak slechts tot 30% van de olie verwijderd. De overige 70% van de olie heeft men toen laten zitten vanwege "economisch oninteressant om de moeite te doen om ze eruit te halen, terwijl er elders eenvoudigere olie is". Nu, ondertussen is de olieprijs omhoog, waardoor het wel economisch interessant is geworden om die 70% uit de olievelden te halen. We zijn dus nog lang niet door de conventionele olievoorraden door. Het verschil is nu dat men vaak zelf druk op het olieveld moet brengen om de olie naar boven te doen vloeien, dat men de porositeit van de gesteenten moet vergroten met explosies of overdrukken en dat men de viscositeit van de olie door inspuiten van stoom omlaag kan halen. Dus, teervelden en schalies zijn op dit moment nog lang niet de hoofdbron van olie. Dit even ter zijde.

[Knockingonheavensdoor]

Even ter zijde:

Gezien het grote belang van het geheel, zou ik je commentaar niet als 'terzijde' willen beschouwen.

er is ook nog veel olie beschikbaar in de klassieke olievelden. Het is onjuist om te stellen dat de enige 'moeilijke' reserves die er nog zijn, zich in de teerzanden of olieschalies bevinden.

Kalkoen, dat heb ik niet beweerd. Een deel van de moeilijk winbare reserves is inderdaad aanwezig in 'conventionele' olievelden. Een belangrijke extractiemethode voor deze olie is met behulp van CO2 (CO2-EOR). De produktiesnelheden met tertiaire oliewinning liggen echter beduidend lager dan tijdens de 'pre peak' (en plateau) olieproduktie fase. Afgezien hiervan is er in de meeste landen geen infrastructuur of onvoldoende CO2 produktie voor deze oliewinningsmethode beschikbaar. Zelfs in de V.S., dat nog minstens 80 Gb olie uit grote olievelden wil winnen met CO2-EOR, is de grootste belemmering het gebrek aan CO2 hiervoor. Er zijn nog andere tertiaire oliewinningsmethoden, o.a. met chemicaliën, maar allen kennen lage produktiesnelheden vergeleken met de oorspronkelijke snelheid.

Uit die "makkelijkere" olievelden is vaak slechts tot 30% van de olie verwijderd. De overige 70% van de olie heeft men toen laten zitten vanwege "economisch oninteressant om de moeite te doen om ze eruit te halen, terwijl er elders eenvoudigere olie is".

Zo simpel is het dus niet. Het is niet alleen een kwestie van "economisch oninteressant", maar ook van produktiesnelheden. Als die (50-)70% met hoge olieprijzen in behoorlijke produktiesnelheden beschikbaar zouden zijn, dan kon men zich de moeite besparen om 'deep offshore' velden en teerzanden te exploiteren. Als bijvoorbeeld Saudi Arabie op deze manier uit hun grote olievelden nog honderden Gb konden winnen met een produktiesnelheid die enigszins in de buurt komt van de huidige 9-10 miljoen vaten per dag, dan zouden ze niet zijn begonnen met het zoeken naar olie in de Rode Zee, op vele kilometers diepte en onder dikke zoutlagen.

Het belangrijkste om te weten is dat een groot deel van die 70% beschikbaar komt ruim nadat een veld (een land) gepiekt is. Daarom is in de grafiek van het IEA waar de toekomstige olieproduktie is uitgezet tot 2030, voor de EOR (enhanced oilrecovery) olieproduktie slechts een bescheiden hoeveelheid weggelegd. Het grootste deel van nieuwe produktie zal moeten komen van het ontwikkelen van recent ontdekte velden en nog te ontdekken olie. Vooral dat laatste wekt hoogstwaarschijnlijk veel te optimistische verwachtingen. Helaas werken die energie-agentschappen zo: ga uit van wat de wereld verwacht en maak het plaatje kloppend ! Omdat de afgelopen jaren gebleken is dat hun voorspellingen wel erg afweken van de realiteit, hebben ze die bijgesteld, maar nog steeds zien 'ze' weinig problemen tot 2030.

Het verschil is nu dat men vaak zelf druk op het olieveld moet brengen om de olie naar boven te doen vloeien, dat men de porositeit van de gesteenten moet vergroten met explosies of overdrukken en dat men de viscositeit van de olie door inspuiten van stoom omlaag kan halen. Dus, teervelden en schalies zijn op dit moment nog lang niet de hoofdbron van olie.

De secundaire oliewinningstechnieken (met NG en water) werken ook met druk en worden al toegepast als een veld nog niet gepiekt is of op plateauproduktie is. De 'nieuwe' technieken, al enkele decennia toegepast in een aantal grote olieproducerende landen, zoals 'horizontal drilling', zijn een soort 'super straws'. De produktiesnelheden worden verhoogd of de plateaufase wordt uitgerekt, echter het grote gevaar is dat daarna een sterk produktieverval optreedt.

Vandaar dat het artikel (en vele geologen) meldde(n): New oil-production technology, such as that employed in recent years in the North Sea, could delay the beginning of global oil-production decline for a few years beyond the mid-point of ultimate production. But, in that case, the subsequent decline will be accelerated.

Teervelden en schalies zullen nooit de hoofdbron van olie worden, of het zou moeten zijn als de wereldolieproduktie (crude oil) van de huidige 75 miljoen vaten per dag gedaald is naar 10-20 miljoen vaten per dag.

[Paradox]

De secundaire oliewinningstechnieken (met NG en water) werken ook met druk en worden al toegepast als een veld nog niet gepiekt is of op plateauproduktie is. De 'nieuwe' technieken, al enkele decennia toegepast in een aantal grote olieproducerende landen, zoals 'horizontal drilling', zijn een soort 'super straws'. De produktiesnelheden worden verhoogd of de plateaufase wordt uitgerekt, echter het grote gevaar is dat daarna een sterk produktieverval optreedt.

Vandaar dat het artikel (en vele geologen) meldde(n): New oil-production technology, such as that employed in recent years in the North Sea, could delay the beginning of global oil-production decline for a few years beyond the mid-point of ultimate production. But, in that case, the subsequent decline will be accelerated.

Teervelden en schalies zullen nooit de hoofdbron van olie worden, of het zou moeten zijn als de wereldolieproduktie (crude oil) van de huidige 75 miljoen vaten per dag gedaald is naar 10-20 miljoen vaten per dag.

@Han (Knockingonheavensdoor),

Ten eerste een reactie op #421

Helder verhaal en ruim tien jaar later meer dan actueel. Naar dat artikel was al eens eerder gerefereerd, maar kan de link niet meer terugvinden. [Terzijde: Zelfs Bill Clinton heeft ooit gewaarschuwd voor de gevolgen van piekolie].

Ruim 10 jaar later is namelijk nog steeds het overgrote deel van de huidige wereldwijde olieproductie afkomstig uit velden met makkelijk winbare olie. Alleen resteren er volgens meer en meer onafhankelijke deskundigen (met uitzondering van Irak) vrijwel geen nieuwe velden meer met makkelijk winbare olie.

En wat daarnaast heel belangrijk is, is dat de productie van de (bestaande) makkelijk winbare olie de komende jaren in versneld tempo zal gaan afnemen. Een permanente daling en dat gaan we vanzelf heel erg merken.

Reactie op #423, dat deels hierboven aangehaald is

Betekenisvolle quotes en relevant commentaar.

Wat betreft olievelden met makkelijk winbare olie (op basis van wat ik gelezen heb) zou ik het volgende nog willen opmerken:

Het ene olieveld met makkelijk winbare olie heeft meestal noemenswaardig andere geologische kenmerken dan een ander olieveld met makkelijk winbare olie.

Ieder olieveld met makkelijk winbare olie heeft zo haar unieke geologische kenmerken, maar grosso modo bestaat van alle oorspronkelijke in een veld aanwezige olie ongeveer 30 a 35%.

uit makkelijk tot zeer makkelijk winbare olie.

De rest van de van een veld oorspronkelijk aanwezige olie bestaat uit zeer lastige olie die zoals Han al stelde slechts onder een regime van flinke investeringen in een relatief zeer laag tempo ‘opgepompt’ zou kunnen worden.

De grens tussen het makkelijk winbare deel en het lastig winbare oliedeel van een veld schijnt nogal scherp te liggen.



Volgens allerlei deskundigen heeft vooral Saoedi- Arabie de laatste tien jaar haar olieproductie met behulp van moderne winningtechnieken op peil weten te houden.

Door moderne oliewinmethoden zal er nauwelijks meer olie uit een olie veld gehaald worden, maar alleen het tempo waarmee [de 35% aan makkelijke olie van de aanwezige oorspronkelijk olie] flink opgekrikt worden om vervolgens op korte tijd flink ineen te zakken.

Men probeert zolang mogelijk de piekproductie uit een veld extra lang te rekken. De curve is daardoor zoals dat men dat wel noemt “skewed to the right” met een scherpe ineenzakking.

Indien geen gebruik gemaakt wordt van bijvoorbeeld horizontal drilling is de tijdsduur van de piekproductie van een veld veel korter, maar zal ook de terugval in productie veel geleidelijker verlopen.

De vrees bij menig onafhankelijk deskundige is dat door het geforceerd zolang mogelijk op peil houden van de piekproductie de komende jaren (onder andere in Saoedi Arabie) steeds meer grote olievelden in korte tijd een enorme productie afname zullen gaan vertonen. Net zoals het Mexicaanse Canterell.

2004 een keerpunt

Sinds eind 2004 is er sprake van een voelbaar tekort aan nieuwe velden met makkelijk winbare olie.

Er zijn duidelijke signalen dat olieproductie uit makkelijk winbare olievelden haar piek reeds bereikt heeft en dat (vooral vanaf grofweg 2004) de productie terugval meer en meer gecompenseerd dient te worden met steeds duurdere, steeds lastiger te extraheren olie. Men moet nu al tegen de klippen op investeren om de huidige wereldwijde olieproductie op peil te houden.

De laatste strohalm waar men zich aan vasthoudt zijn flinke technologische doorbraken bij het winnen van olie. Op papier beloftevolle technologie (vanuit commerciele hoek) vallen tot nu toe enorm tegen. En dat is volgens steeds meer onafhankelijke deskundigen ook niet zo vreemd aangezien de geologische structuur, locatie en aard van lastige te exploiteren olievelden.

Volgens menig onafhankelijk deskundigen is de kans klein dat er zelfs op de middellange termijn technologische doorbraken plaatsvinden.

Het technologische toverstafje als laatste strohalm.

IEA

Laatste jaren zijn er dubbele signalen vanuit o.a. het IEA te horen. Het IEA dient vermoedelijk meerdere meesters tevreden te houden. Bijvoorbeeld niet teveel onrust veroorzaken. Tot voorkort ging o.a. het IEA nog uit van de verwachte toekomstige olievraag, maar de laatste twee jaar is daar een kentering in gekomen. Het IEA staat de laatste tijd steeds meer stil of het ook realistisch is dat in de toekomst via het aanbod aan de verwachte toekomstige vraag voldoen kan worden. Voorlopig gaat het IEA nog wel uit van zeer optimistische (onrealistische) randvoorwaarden.

Normaliter brengt het IEA twee rapporten naar voren:

1)

Een in een zeer rooskleurig jasje gevat samenvattend rapport bestemd voor de buitenwereld zoals Journalisten, Politici, Industrielen, Economen enzovoort.

2)

En daarnaast een veel dikker rapport waarin de details staan.

Opmerkelijk is dat het IEA in het dikkere, meer gedetailleerde, rapport stelt dat de extra olie vooral uit bestaande olievelden zal dienen te komen [en dus niet uit nieuwe olievelden!] en dat technologische doorbraken daarvoor ‘moeten’ gaan zorgen.

Dat er uit de bestaande velden zo’n 10 a 15% extra aan olie gehaald zal worden dan tot nu toe het geval was. Menig onafhankelijk deskundige beziet laatstgenoemde als een totaal onrealistische uitspraak vanuit het IEA.

Belangrijk is dat volgens menig peakoiler het IEA daarmee (het hierboven vetgemaakte) aangeeft dat er ook volgens hun nauwelijks meer nieuwe olievelden met makkelijk winbare olie voorradig zijn.



Het EIA stelt verder dat een regime van (onrealistische) hoge investeringen noodzakelijk zijn om de voor het jaar 2030 beoogde olieproductie te realiseren .

En dat de toename vooral onconventionele olie zal betreffen en dus geen conventionele olieproductie.

Eigenlijk brengt het EIA door de regels door een zeer sombere boodschap ten aan zien van de toekomstige wereldwijde olieproductie. Er dienen aan zeer onrealistische randvoorwaarden (flinke technologische doorbraken, onrealistisch hoge investeringen enzovoort) voldaan te worden om de beoogde olieproductie te realiseren.

Een zeer sombere boodschap verhuld in een voor de buitenwereld bestemd zeer rooskleurig jasje om onrust op de kortere termijn te voorkomen. De financieel economische wereld staat nu al noemenswaardig te wankelen.

De waarheid over piekolie zal helaas niet verborgen gehouden kunnen worden. Hoe langer de boodschap verborgen blijft des de groter de uiteindelijk shock zal zijn. En die shock zal naar menig onafhankelijk deskundige geen vijf jaar meer op zich laten wachten.

Enkele voorbeelden van te optimistische verwachtingen in het verleden

4 jaar geleden ging menigeen er nog van uit dat Saoedi Arabie binnen 5 a 10 jaar nog tot zo’n 15 a 20 miljoen vaten zou kunnen opkrikken.

5 jaar gelden was er nog flink wat optimisme over de Mexicaanse olieproductie, onder ander dat de productie van het voormalig superveld Cantarell pas in 2015 zou gaan afnemen.

Ruim tien jaar geleden ging menigeen er vanuit de Noordzee olieproductie nog lang niet op haar piek zou zitten. De Noordzee olieproductie piekte in het jaar 1999/2000)

Vanuit Russische regeringskringen is enige maanden terug al aangegeven dat vanaf nu de olieproductie van de West Siberische olievelden (makkelijk winbare olie) collectief met zo’n 5% op jaarbasis gaat afnemen. Dat vooral vanaf 2011/2012 de Russische olieproductie op jaar basis met enkele procenten gaat inzakken.

Irak is zowat de laatste strohalm wat de makkelijk winbare olie betreft. Menig onafhankelijk deskundige waarschuwt voor teveel optimisme ten aanzien van de toekomstige Iraakse olieproductie. Met binnen tien jaar een extra productie van 3 miljoen vaten per dag mogen we al heel blij zijn. Dat terwijl de productie uit de rest van de wereld al met meerdere miljoenen vaten per dag per jaar aan het afnemen is. Vanuit laatstgenoemd perspectief zal de mogelijke paar miljoen vaten per dag uit Irak slechts een druppel op een gloeiende plaat zijn.

De Non Opec [welke momenteel zo’n 56% van de wereldwijde olieproductie voor haar rekening neemt] haar piek al bereikt heeft. Binnen enkele jaren zal duidelijk worden, tenzij de wereldeconomie te veel inzakt, waartoe de OPEC met haar olie export nog in staat zal zijn.

Het zal me niet verbazen dat laatstgenoemde enorm gaat tegenvallen. Een shock, een oliebom.



Financiele kaartenhuis

Het omslagpunt [in de wereldwijde olieproductie] is volgens steeds meer deskundigen bereikt. De makkelijk winbare olie is op haar retour en dient steeds meer gecompenseerd te worden door olie uit lastige velden. Een (zich versnellende) neerwaartse spiraal.

De minnen overtreffen steeds meer de plussen.

Binnen een jaar of twee zullen we, mits de wereldeconomie niet verder inzakt, vanzelf duidelijker gaan ervaren hoe beroerd de wereldwijde oliesituatie er voorstaat.

Ieder economisch herstel zal al snel te niet gedaan worden vanwege de toenemende oliekrapte.

Een tijdperk waarin het zaagtandmodel van toepassing zal zijn…tot de boel in elkaar klapt.

Door te hoge olieprijzen raken belangrijke economieen weer een in recessie, waardoor de vraag naar olie op korte tijd flink inzakt en naar een tijdje hersteld de economie weer enigszins en daarmede ook de vraag naar olie. Aangezien bij een toenemende olievraag

Een tijdperk met structureel sterk schommelde olieprijzen is aangebroken. Bij ieder economisch herstel lopen we weer snel tegen de maximale wereldwijde olieproductiecapaciteit aan. Zelfs met extreem hoge investeringen is de wereldwijde olieproductie vrijwel niet meer op te krikken.

Door te hoge olieprijzen raken belangrijke economieen weer in recessie, waardoor de vraag naar olie op korte tijd flink inzakt [en daarmede ook de olieprijs op relatief korte tijd flink inzakt waardoor naar een tijdje de economie weer wat makkelijker enigszins kan herstellen en daarmede ook de vraag naar olie].

Aangezien slechts bij een geringe toename van de olievraag de wereldwijde maximale productiecapaciteit bereikt wordt schieten de olieprijzen op korte tijd zeer snel omhoog. En na de piek komt de wereldwijde maximale productie capaciteit steeds lager te liggen.

Hebben we het nog niet eens gehad over de netto olieproductie, laat staan de netto olieexport. Want dan ziet het plaatje er extra somber uit.

De bestaande olievelden bestaat momenteel grotendeels nog uit velden met makkelijk winbare olie waarvan, gemiddeld bezien, de productie de komende jaren naar verwachting versneld zal gaan afnemen.

Wanneer een olieveld (met makkelijk winbare olie) eenmaal in gebruik is genomen zijn de kosten om de productie op gang te houden relatief laag. De kosten zitten vooral in het online brengen van nieuwe olievelden [met name het aanleggen van de benodigde infrastructuur], of het geforceerd op peil houden van de olieproductie uit een veld.

Vooral het in gebruik nemen van nieuwe lastig winbare olievelden is kapitaal intensief. Binnen de context van de huidige financieel economische situatie is er nu al een olieprijs van minimaal 60 dollar per vat benodigd om gedane investeringen rendabel te maken. Tegelijkertijd mag de olieprijs niet te ver boven de 80 dollar per vat uitstijgen, omdat anders vooral het economisch herstel in de VS te niet gedaan wordt.

En zo wordt de optimale prijsmarge steeds kleiner, totdat de marge waarbij nog op rendabele wijze nieuwe olievelden geexploiteerd kunnen worden zonder de wereldeconomie in een recessie te doen geraken tot nul gereduceerd is.

Het economisch draagvlak om op noemenswaardig niveau nog nieuwe olievelden online te brengen zal vanaf dat moment totaal wegvallen. Op dat moment, welke m.i. zeer dicht bij is, zal het financieel economisch stelsel extreem op haar grondvesten gaan trillen, met grote kans van totale ineenstorting. Dat piekolie uiteindelijk de genade slag zal uitdelen.

Samengevat

Het zal volgens allerlei onafhankelijke analisten al binnen enkele jaren een hele kunst worden om het huidige financieel economische kaartenhuis overeind te houden. Een kaartenhuis dat steunt op een heleboel toekomstige beloften.

Toekomstige beloften waarbij uitgegaan wordt van een ruim aanbod aan goedkope energie en grondstoffen.

Wat betreft dat ruime en goedkope aanbod zal zelfs de nabije toekomst al heel anders gaan uitpakken.

We zitten nu al met één been in een nieuwe olie_realiteit.

Er is nog steeds geen goedkoop en grootschalig inzetbaar alternatief (substituut) voor aardolie. De tijd dringt enorm. Het is al vijf over twaalf.

[Paradox]

Ik kan mijn vorig geplaatste bericht niet meer wijzigen. Het staat vol met kromme zinnen. Was iets te snel met plaatsen.

[Nostrodamus]

Ik kan mijn vorig geplaatste bericht niet meer wijzigen. Het staat vol met kromme zinnen. Was iets te snel met plaatsen.

Krom of niet, ik ben weer helemaal op de hoogte Paradox!

[Paradox]

Krom of niet, ik ben weer helemaal op de hoogte Paradox!

Dank Nostrodamus.

Toch maar een verbeterde versie van bericht 424. Hopelijk zijn de kromme zinnen er nu zoveel mogelijk uitgehaald. #424 is naar mijn idee door al die kromme zinnen een onleesbare brij geworden. Zonde van al de tekst.

De verbeterde versie.....

@Han (Knockingonheavensdoor),

Ten eerste een reactie op #421

Helder verhaal en ruim tien jaar later meer dan actueel. Naar dat artikel was al eens eerder gerefereerd, maar kan de link niet meer terugvinden. [Terzijde: Zelfs Bill Clinton heeft ooit gewaarschuwd voor de gevolgen van piekolie].

Anno 2009 is het overgrote deel van de wereldwijde olieproductie nog steeds afkomstig uit velden met makkelijk winbare olie. Alleen resteren er volgens steeds meer onafhankelijke deskundigen vrijwel geen nieuwe velden meer met makkelijk winbare olie.

Irak is de laatste strohalm, maar zelfs onder een optimistisch scenario een druppel op een gloeiende plaat.

En wat daarnaast heel belangrijk is, is dat wereldwijd bezien de productie uit velden met makkelijk winbare olie de komende jaren in versneld tempo zal gaan afnemen. Een permanente daling en dat gaan we vanzelf heel erg merken.

Reactie op #423, dat deels hierboven aangehaald is

Betekenisvolle quotes en relevant commentaar.

Er zijn gechargeerd enerzijds velden met makkelijk winbare olie en anderzijds velden die enkel lastig winbare olie bevatten.

Bij een lastig winbaar olieveld is er vanaf begin af aan geen druppel aan makkelijk winbare olie aanwezig.

Een makkelijk winbaar olieveld bevat in het begin zowel makkelijk winbare als moeilijk winbare olie.

De status van een makkelijk winbaar olieveld zal, nadat alle makkelijk winbare olie uit dat veld opgepompt is, veranderen in dat van een lastig winbaar olieveld.

Het ene olieveld met makkelijk winbare olie is niet gelijk het andere olieveld met makkelijk winbare olie.

Ieder olieveld met makkelijk winbare olie heeft zo haar unieke geologische kenmerken.

Als men alle olievelden met makkelijk winbare olie op één hoop gooit kan het volgende geconcludeerd worden:

Bij een makkelijk winbaar olieveld bestaat van alle oorspronkelijke aanwezige olie ongeveer 30 a 35 procent uit makkelijk winbare olie.

De rest van het veld betreft dan lastige tot zeer lastige olie die, zoals Knockingonheavensdoor al eerder opmerkte, zelfs onder een regime met flinke investeringen slechts in een zeer laag tempo ‘opgepompt’ kunnen worden.

De grens tussen het makkelijk winbare deel en het lastig winbare oliedeel van een veld schijnt nogal scherp te liggen.



Vooral Saoedi-Arabie heeft de afgelopen jaren haar olieproductie met behulp van moderne olie winmethoden (o.a. horizontal drilling) op peil weten te houden, aldus allerlei onafhankelijke deskundigen.

Door moderne oliewinmethoden wordt er niet zozeer meer olie uit een olie veld gepompt, maar wordt vooral het tempo waarmee de makkelijk winbare olie van een veld opgepompt wordt flink opgekrikt.

De makkelijke winbare olie wordt in kortere tijd in een hoger tempo uit de grond gepompt, waarna vervolgens op korte tijd de productie van het veld flink ineen zakt.

Men probeert zolang mogelijk de piekproductie van een veld te rekken. De olieproductie curve van zo’n veld is daardoor zoals men dat wel noemt “skewed to the right” met een scherpe ineenzakking na de piek.

Indien geen gebruik gemaakt wordt van bijvoorbeeld horizontal drilling (of andere moderne wintechnieken) is de tijdsduur van de piekproductie van een veld veel korter, maar zal ook de terugval van de productie veel geleidelijker verlopen.

De vrees bij menig onafhankelijk deskundige is dat door met behulp van moderne oliewintechnieken de piekproductie van menig reuzenveld zolang mogelijk op peil houden wordt, de komende jaren (onder andere in Saoedi Arabie) steeds meer grote olievelden in korte tijd een enorme productie afname zullen gaan vertonen. Net zoals het Mexicaanse Canterell.

2004 een keerpunt

Sinds eind 2004 is er sprake van een voelbaar tekort aan nieuwe velden met makkelijk winbare olie.

Er zijn duidelijke signalen dat de olieproductie uit makkelijk winbare olievelden haar piek reeds bereikt heeft en dat (vooral vanaf grofweg 2004) de productie terugval steeds meer gecompenseerd dient te worden met steeds duurdere, steeds lastiger te extraheren olie.

Men moet nu al tegen de klippen op investeren om de huidige wereldwijde olieproductie op peil te houden.

De laatste strohalm waar men zich aan vastklampt zijn flinke (toekomstige) technologische doorbraken bij het winnen van olie.

Op papier beloftevolle technologie (met name vanuit commerciele hoek wordt er regelmatig bericht over beloftevolle doorbraken) vallen tot nu toe enorm tegen.

Laatstgenoemde is volgens verscheidene onafhankelijke deskundigen ook niet zo vreemd vanwege onder andere de geologische structuur van lastige te exploiteren olievelden.

Er dient een technologisch wonder te gebeuren om met dergelijke geologische structuren het tempo van de oliewinning flink op te krikken.

Volgens menig onafhankelijk deskundigen is de kans zeer klein dat er zelfs op de middellange termijn flinke technologische doorbraken zullen plaatsvinden die het tempo waarmee olie uit lastig te exploiteren olievelden gehaald kan worden, noemenswaardig zullen verhogen.

Het technologische toverstafje als laatste strohalm om een snelle ineenstorting van de wereldwijde olieproductie te voorkomen.

IEA

Laatste jaren verschijnen er dubbele signalen vanuit o.a. het IEA.

Het IEA dient vermoedelijk meerdere meesters tevreden te houden. Bijvoorbeeld niet teveel onrust veroorzaken.

Tot voor kort ging o.a. het IEA enkel en alleen uit van de verwachte toekomstige olievraag en stond er verder niet bij stil of de toekomstige olieproductie uberhaupt wel in staat zou zijn om aan die toekomstige vraag te voldoen.

Maar de laatste twee jaar is in laatstgenoemde een kentering gekomen.

Het IEA vraagt zicht de laatste tijd openlijk af of in de toekomst het olieaanbod nog wel aan de verwachte toekomstige vraag kan voldoen.

Voorlopig gaat het IEA onder zeer optimistische (onrealistische) randvoorwaarden er nog vanuit dat het wereldwijde olie aanbod de komende tien jaar nog in voldoende mate aan de verwachtte stijgende vraag naar olie kan voldoen..

Normaliter brengt het IEA twee rapporten naar voren:

1)

Een [in een zeer rooskleurig jasje gehuld] samenvattend rapport welke bestemd is voor de buitenwereld, zoals Journalisten, Politici, Industrielen, Economen enzovoort.

2)

En daarnaast een veel dikker rapport waarin de details staan.

Opmerkelijk is dat het IEA in het dikkere, meer gedetailleerde, rapport stelt dat de extra olie vooral uit bestaande olievelden zal dienen te komen [en dus niet uit nieuwe olievelden!] en dat technologische doorbraken ervoor ‘moeten’ gaan zorgen dat die extra olie ook op een rendabele wijze uit de bestaande velden ‘opgepompt’ zal gaan worden.

Dat er uit de bestaande velden in de komende jaren nog zo’n 10 a 15% extra aan olie gehaald zal worden dan tot nu toe het geval was.

Menig onafhankelijk deskundige beziet laatstgenoemde als een totaal onrealistische uitspraak vanuit het IEA.

Belangrijk is dat volgens menig onafhankelijk deskundige het IEA daarmee aangeeft (extra olieproductie vanuit bestaande olievelden) dat er ook volgens hun nauwelijks meer nieuwe olievelden met makkelijk winbare olie voorradig zijn.



Het EIA stelt verder dat er een regime met (onrealistische) hoge investeringen noodzakelijk is om de voor het jaar 2030 beoogde olieproductie te realiseren .

En dat de toename vooral onconventionele olie zal betreffen en dus geen conventionele olieproductie.

Eigenlijk brengt het EIA tussen de regels door een zeer sombere boodschap ten aan zien van de toekomstige wereldwijde olieproductie. Er dient aan zeer onrealistische randvoorwaarden (flinke technologische doorbraken, onrealistisch hoge investeringen enzovoort) voldaan te worden om de beoogde olieproductie te realiseren.

Een in een voor de buitenwereld in een zeer rooskleurig jasje gehulde zeer sombere boodschap, om onrust op de kortere termijn te voorkomen. De financieel economische wereld staat nu al noemenswaardig te wankelen.

De waarheid over piekolie zal helaas niet verborgen gehouden kunnen worden. Hoe langer de boodschap verborgen blijft des de groter de uiteindelijk shock zal zijn. En die shock zal volgens menig onafhankelijk deskundige geen vijf jaar meer op zich laten wachten.

Enkele voorbeelden van te optimistische verwachtingen in het verleden

4 jaar geleden ging menigeen er nog van uit dat Saoedi Arabie binnen 5 a 10 jaar nog tot zo’n 15 a 20 miljoen vaten zou kunnen opkrikken.

5 jaar gelden was er nog flink wat optimisme over de Mexicaanse olieproductie, onder ander dat de productie van het voormalig superveld Cantarell pas in 2015 zou gaan afnemen.

Ruim tien jaar geleden ging menigeen er vanuit de Noordzee olieproductie nog lang niet op haar piek zou zitten. De Noordzee olieproductie piekte in het jaar 1999/2000)

Vanuit Russische regeringskringen is enige maanden terug al aangegeven dat vanaf nu de olieproductie van de West Siberische olievelden (makkelijk winbare olie) collectief met zo’n 5% op jaarbasis gaat afnemen. Dat vooral vanaf 2011/2012 de Russische olieproductie op jaar basis met enkele procenten gaat inzakken.

Irak is zowat de laatste strohalm wat de makkelijk winbare olie betreft. Menig onafhankelijk deskundige waarschuwt voor teveel optimisme ten aanzien van de toekomstige Iraakse olieproductie. Met binnen tien jaar een extra productie van 3 miljoen vaten per dag mogen we al heel blij zijn. Dat terwijl de productie uit de rest van de wereld al met meerdere miljoenen vaten per dag per jaar aan het afnemen is. Vanuit laatstgenoemd perspectief zal de mogelijke paar miljoen vaten per dag uit Irak slechts een druppel op een gloeiende plaat zijn.

De Non Opec [welke momenteel zo’n 56% van de wereldwijde olieproductie voor haar rekening neemt] haar piek al bereikt heeft. Binnen enkele jaren zal duidelijk worden, tenzij de wereldeconomie te veel inzakt, waartoe de OPEC met haar olie export nog in staat zal zijn.

Het zal me niet verbazen dat laatstgenoemde enorm gaat tegenvallen. Een shock, een oliebom.



Financiele kaartenhuis en economisch draagvlak

Het omslagpunt [in de wereldwijde olieproductie] is volgens steeds meer deskundigen bereikt. De makkelijk winbare olie is op haar retour en dient steeds meer gecompenseerd te worden door olie uit lastige velden.

Een (zich versnellende) neerwaartse spiraal.

De minnen overtreffen steeds meer de plussen.

Binnen een jaar of twee zullen we, mits de wereldeconomie niet verder inzakt, vanzelf duidelijker gaan ervaren hoe beroerd de wereldwijde oliesituatie er voorstaat.

Ieder economisch herstel zal al snel teniet gedaan worden vanwege de toenemende oliekrapte.

Een tijdperk waarin het zogenaamde zaagtandmodel van toepassing zal zijn…tot de boel in elkaar klapt, het zaagblad breekt.

Een tijdperk met op structurele basis sterk schommelde olieprijzen is aangebroken.

Bij ieder economisch herstel lopen we weer snel tegen de maximale wereldwijde olieproductiecapaciteit aan.

Zelfs met extreem hoge investeringen is de wereldwijde olieproductie vrijwel niet meer op te krikken.

Men moet steeds harder lopen om op gelijke hoogte te blijven.

De kans is groot dat zelfs onder een regime van zeer hoge investeringen de olieproductie de komende jaren gaat inzakken.

En de krimp van de beschikbare oliekoek zal niet evenredig verdeeld worden.

Hebben we het hierboven nog niet eens gehad over de netto olieproductie, laat staan de netto olieexport. Want dan ziet het plaatje er nog een stuk somberder uit.

economisch draagvlak

De huidige wereldwijde olieproductie is momenteel nog afkomstig uit velden met makkelijk winbare olie waarvan, gemiddeld bezien, de productie de komende jaren naar verwachting versneld zal gaan afnemen.

Wanneer een olieveld (met makkelijk winbare olie) eenmaal in gebruik is genomen zijn de kosten om de productie op gang te houden relatief laag.

Vandaar dat menig Niet OPEC olieland zelfs bij beduidend minder hoge olieprijzen haar productie op peil houdt, omdat de winstmarge van olie uit bestaande olievelden voldoende hoog blijft om het benodigde geld op te brengen.

De kosten zitten vooral in het online brengen van nieuwe olievelden [met name het aanleggen van de benodigde infrastructuur] of het geforceerd op peil houden van de olieproductie uit een veld.

Uit een klassiek olieveld met nog relatief grote voorraden aan makkelijk winbare olie kost het relatief weinig geld om, mits niet te ver postpeak, de productie van zo’n veld voldoendeop peil te houden. Ook bij lagere olieprijzen is de winstmarge bij dergelijke velden groot genoeg.

Vooral het in gebruik nemen van nieuwe lastig winbare olievelden is kapitaal intensief.

Binnen de context van de huidige financieel economische situatie is er nu al een olieprijs van minimaal 60 dollar per vat benodigd om gedane investeringen rendabel te maken. Tegelijkertijd mag de olieprijs niet te ver boven de 80 dollar per vat uitstijgen, omdat anders vooral het economisch herstel in de VS te niet gedaan wordt.

En zo wordt de optimale olieprijsmarge steeds kleiner, totdat de marge waarbij enerzijds nog op rendabele wijze nieuwe olievelden geexploiteerd kunnen worden zonder anderzijds de wereldeconomie in een recessie te doen geraken tot nul gereduceerd zal zijn.

Het economisch draagvlak om op noemenswaardig niveau nog nieuwe olievelden online te brengen zal anaf dat moment totaal wegvallen.

Met andere woorden dat vanaf dat moment, welke m.i. zeer dichtbij is, het financieel economisch stelsel extreem op haar grondvesten zal gaan trillen, met grote kans op een totale ineenstorting.

Dat piekolie wat betreft het financiele kaartenhuis uiteindelijk de genadeslag zal uitdelen.

Samengevat

Het zal volgens allerlei onafhankelijke analisten al binnen enkele jaren een hele kunst worden om het huidige financieel economische kaartenhuis overeind te houden. Een kaartenhuis dat steunt op een heleboel toekomstige beloften.

Toekomstige beloften waarbij uitgegaan wordt van een ruim aanbod aan goedkope energie en grondstoffen.

Wat betreft dat ruime en goedkope aanbod zal zelfs de nabije toekomst al heel anders gaan uitpakken.

We zitten nu al met één been in een nieuwe olie_realiteit.

Er is nog steeds geen goedkoop en grootschalig inzetbaar alternatief (substituut) voor aardolie. De tijd dringt enorm. Het is al vijf over twaalf.

[Knockingonheavensdoor]

De vrees bij menig onafhankelijk deskundige is dat door het geforceerd zolang mogelijk op peil houden van de piekproductie de komende jaren (onder andere in Saoedi Arabie) steeds meer grote olievelden in korte tijd een enorme productie afname zullen gaan vertonen. Vergelijkbaar met het Mexicaanse Canterell.

Ja Paradox. En politici en beleidsbepalers hoeven echt geen briljante denkers van het niveau Angela Merkel (theoretisch fysicus) te zijn om zich dat voor te kunnen stellen. Maar het onderwerp ligt te gevoelig en zolang instanties (relatief) optimistisch blijven en idioten zoals Yergin en Lynch hun onzin verkondigen wordt daar naar geluisterd. Voor realistische waarschuwingen schijnt bij de meesten totale apathie te bestaan. Schijnt, want ten koste van alles dient paniek voorkomen te worden.

De waarheid over piekolie zal helaas niet verborgen gehouden kunnen worden. Hoe langer de boodschap verborgen blijft des de groter de uiteindelijk shock zal zijn. En die shock zal naar menig onafhankelijk deskundige geen vijf jaar meer op zich laten wachten.

Tenzij een economische depressie de wereldhandel en vraag naar olie doet instorten. Dan zal er nog vele jaren een overschot aan olie zijn en zal men voor de depressie een andere schuldige zoeken.

Irak is zowat de laatste strohalm wat de makkelijk winbare olie betreft. Menig onafhankelijk deskundige waarschuwt voor teveel optimisme ten aanzien van de toekomstige Iraakse olieproductie. Met binnen tien jaar een extra productie van 3 miljoen vaten per dag mogen we al heel blij zijn. Dat terwijl de productie uit de rest van de wereld al met meerdere miljoenen vaten per dag per jaar aan het afnemen is. Vanuit laatstgenoemd perspectief zal de mogelijke paar miljoen vaten per dag uit Irak slechts een druppel op een gloeiende plaat zijn.

Wat betreft Irak zijn er optimisten die beweren dat binnen 5 jaar de produktie opgevoerd kan worden tot 9-12 mbd.

Mocht dat gezien hun voorraden al mogelijk zijn, de instabiliteit in het land zal leiden tot sabotage van oliepijpleidingen waardoor die produktie nooit gehaald zal worden. De meningsverschillen over bezit van land tussen Shiiten, Sunni's en Koerden zullen eeuwig duren. Bovendien is 5 jaar onrealistisch snel, o.a. omdat nog niet begonnen is met het in ontwikkeling brengen van alle resterende supergrote velden.

Binnen een jaar of twee zullen we, mits de wereldeconomie niet verder inzakt, vanzelf duidelijker gaan ervaren hoe beroerd de wereldwijde oliesituatie er voorstaat.

Ieder economisch herstel zal al snel te niet gedaan worden vanwege de toenemende oliekrapte.

Een tijdperk waarin het zaagtandmodel van toepassing zal zijn…tot de boel in elkaar klapt.

Door te hoge olieprijzen raken belangrijke economieen weer een in recessie, waardoor de vraag naar olie op korte tijd flink inzakt en naar een tijdje hersteld de economie weer enigszins en daarmede ook de vraag naar olie.

Inderdaad Paradox. Dat is het alternatief voor een door toenemende werkloosheid zich versterkende recessie (met als gevolg een langdurige depressie).

[Paradox]

Knockingonheavensdoor schreef

Maar het onderwerp ligt te gevoelig en zolang instanties (relatief) optimistisch blijven en idioten zoals Yergin en Lynch hun onzin verkondigen wordt daar naar geluisterd. Voor realistische waarschuwingen schijnt bij de meesten totale apathie te bestaan. Schijnt, want ten koste van alles dient paniek voorkomen te worden.

Inderdaad.

Onzin uit de mond van twee welbespraakte Heren. Daardoor des te ‘gevaarlijker’ en misleidender.

Ze formuleren hun zeer optimistische boodschap zodanig alsof het flink wat waarheidsgehalte zou bevatten. Dat het voor menigeen geloofwaardig overkomt. Blijkbaar wordt hun boodschap graag gehoord.

Madeleine Bunting formuleerd het als volgt:

Too fearful to publicise peak oil reality

The fear is that panicky markets can cause enormous damage – panic-buying that prompts fights over resources, which in turn could lead to power cuts in some places and other such mayhem. But so far in facing this huge challenge, our political/economic system seems unable to cope with reality. We are forced to carry on living in an illusion that we have so much time to adapt to post-oil that we don't even need to be talking or thinking much about what a world without plentiful oil would look like. Reality has become too dangerous.

Ondertussen is ondanks een iets sterkere dollar de olieprijs (NYMEX) al weer gestegen tot rond de 80 dollar per vat.

In november jongstleden bedroeg de wereldwijde olieproductie bijna 86 miljoen vaten per dag. Enige maanden terug bedroeg deze amper 84 miljoen vaten per dag. Indien de wereldeconomie nog wat verder aantrekt zal de wereldwijde vraag naar olie al weer snel richting de 87 miljoen vaten per dag oplopen.

Maximale wereldwijde olieproductiecapaciteit al weer bijna bereikt

Menig onafhankelijk analist gaat ervan uit dat de maximale wereldwijde productiecapaciteit momenteel niet veel meer dan zo’n 87 miljoen vaten per dag bedraagt. Als laatstgenoemde klopt zitten we momenteel weer al dicht tegen de grenzen van de wereldwijd maximaal haalbare productie. Met andere woorden dat het omslagpunt bereikt is en dat er nog maar een geringe stijging in de wereldwijde vraag nodig is om de olieprijzen versneld de lucht in te laten vliegen, waardoor het economisch herstel van menig invloedrijke economie weer teniet gedaan wordt net een nieuwe recessie als gevolg.

Menig onafhankelijk analist gaat ervan uit dat de wereldwijde olieproductiecapaciteit de komende jaren niet of nauwelijks meer zal toenemen en over enkele jaren [zelfs onder een scenario met hoge olieprijzen (en geen recessie)] permanent gaat dalen. Hebben we het nog niet eens over de toekomstige wereldwijde verdeling van de oliekoek (met name de wereldwijde olie export koek.

Steenkool

Zelfs volgen het World Coal Instituut zal, wanneer er niet snel noemenswaardige hoeveelheden aan winbare steenkool bijgevonden worden, de wereldwijde steenkool productiepiek al binnen enkele jaren bereikt worden.

Indien de wereldwijde economie niet te veel inzakt, zal de krapte van het steenkool_aanbod de effecten van piekolie extra verergeren. Denk bijvoorbeeld aan de benodigde cokes voor de productie van ijzer.

Vooral de goede kwaliteits steenkool wordt in rap tempo verbruikt. Volgens de laatste gegevens van verscheidene energiebureau’s bestaat grofweg de helft van de 800 biljoen kg (800 miljard ton) aan (economisch) winbare steenkool reserves uit goede kwaliteitssteenkool (Bituminous coal and Anthracite).

Echter, van de bijna 7 miljard ton aan steenkool die er momenteel op jaarbasis verbruikt wordt betreft ongeveer 5,5 miljard ton goede kwaliteitssteenkool [en 1,5 miljard ton ‘mindere’ kwaliteitssteenkool zoals Lignite and Sub-bituminous coal]. Niet dat een R/p ratio [Reserve/ productie verhouding] veel zegt, maar de R/p ratio voor alle winbare goede kwaliteitssteenkool op 1 hoop gegooid bedraagt amper 70 jaar [bij huidig verbruik]. De R/p ratio voor makkelijk winbare goede kwaliteitssteenkool zal nog beduidend lager liggen.

Volgens steeds meer analisten zit vooral de wereldwijde productie van de goede kwaliteits steenkool al zeer dicht tegen haar piek. Er dienen snel flinke reserves aan makkelijk winbare goede kwaliteitssteenkool gevonden te worden om de productie ervan nog enige tijd op peil te kunnen houden.

Bovendien worden er de laatste jaren steeds meer reserves die voordien als economisch winbaar bestempeld waren, vanwege strengere criteria niet meer als economisch winbaar bestempeld. De hoeveelheid aan winbare steenkoolreserves is daardoor de laatste paar jaar noemenswaardig naar beneden bijgesteld.

Indien de economie binnenkort niet teveel inzakt zal China de komende jaren steeds meer steenkool (netto) dienen te importeren. Grotere transportafstanden impliceert ook meer tijd (en brandstof) om een bepaalde hoeveelheid steenkool op plaats van bestemming te brengen.

Stel dat een schip in het verleden er gemiddeld 24 uur over deed om bijvoorbeeld 100 ton aan steenkool op plaats van bestemming te brengen en datzelfde schip door grotere transportafstonden er in de toekomst er 48 uur over gaat doen om dezelfde hoeveelheid steenkool op plaats van bestemming te brengen, zullen er al twee van dergelijke schepen benodigd zijn om iedere dag dezelfde hoeveelheid aan steenkool op plaats van bestemming te krijgen. Het afstandsprobleem.

Vanwege een combinatie van koud weer in dichtbevolkte gebieden en een lastig op te krikken maximale productiecapaciteit zijn de steenkoolprijzen de afgelopen tijd behoorlijk gestegen.

Ook India zal, indien haar economie in lichte of sterkere mate blijft doorgroeien, de komende jaren steeds meer steenkool ‘moeten’ gaan importeren. Volgens onderstaand bericht blijken de steenkool reserves van India beduidend kleiner te zijn dan eerder van uitgegaan werd:

http://www.domain-b.com/industry/Mining/20...india_coal.html

New Delhi: Debunking a myth that India had usable coal reserves that would last 200 years, a report from a non-government energy think tank says the country is likely to run out of usable coal reserves in about 45 years.

''It's a myth that India has a virtually unlimited supply of coal,'' said Rajendra Pachauri, director-general of TERI. ''Much of our coal is so deep that it cannot be mined. We have been fed exaggerated figures.''

India's energy shortages, estimated to be about 10 per cent during 2007-08, are expected to rise rapidly as capacity addition fails to meet demand increase.

[Hardloper Hans]

Bedankt voor je bijdrage Paradox.

Ik heb gisteren de documentaire Collapse gezien, met Michael Ruppert.

Het is geen leuke film, ik vind die Ruppert maar een arrogante blaaskaak.

De eerste 20 minuten van de film gaan over peakoil. Ik werd daar weer erg ongerust door.

Je kunt Collapse (uit 2009) online bekijken.

Ga naar Quicksilverscreen.com (link) en na een paar klikken kun je op Megavideo kijken.

[Paradox]

@Hans,

Leuk om weer eens van M. Ruppert te horen. Ik heb het interview bekeken, zeker de moeite waard en in mijn ogen heeft zijn boodschap een goed integraal beeld van wat belangrijke hedendaagse (achterliggende) oorzaken zijn van flink wat ellende in de wereld.

Misschien slaat Michael Ruppert zichzelf graag op de borst, maar naar mijn idee is hij wel een empatisch persoon en iemand die het leed van anderen aan het hart gaat. Misschien een open deur maar in het laatste deel van de video heeft hij het ondere andere over "de liefde voor geld" als bron voor veel ellende in de wereld.

Nog even afwachten in hoeverre de komende jaren de Iraakse olieproductie nog opgehoogd kan worden, maar zeer waarschijnlijk zal het niet lang meer duren dat we het hobbelige (piek)plateau van de wereldwijde olieproductie gaan verlaten. Menig onafhankelijk analist verwacht dat laatstgenoemde nog voor het jaar 2015 gaan gebeuren. Dat dus op zijn laatst vanaf het jaar 2015 de wereldwijde (bruto) olieproductie (permanent hobbelend) gaat afnemen.

Grenzen aan de groei

Volgens Dr. Dennis Meadows (een van de autheurs van het in 1972 uitgebrachte 'Grenzen aan de groei') zullen de gevolgen van piekolie vooral op het moment dat de wereldwijde olieproductie nauwelijks meer opgekrikt kan worden al voor "extra veel stress" in het wereldwijde economische systeem gaan zorgen. We zitten volgens hem nu aan het begin van deze 'overgangsperiode'.

Voor de geinteresseerden naar het verhaal van Dr. Denis Meadows zie onderstaande link:

Dennis Meadows - Economics and Limits to Growth: What's Sustainable?

Terzijde

In het Verenigd Koninkrijk (United Kingdom) kan momenteel niet of nauwelijk aan de (dagelijkse) vraag naar aardgas voldaan worden, dat terwijl de bovengrondse aardgasvoorraden in maximaal tempo aangesproken worden. Er is reeds een waarschuwing afgegeven om het aardgasverbruik in te perken.

Als het koude weer voor langere tijd gaat aanhouden, zullen de Engelse bovengrondse aardgasvoorraden een kritiek laag niveau gaan bereiken.

De Engelse bovengrondse opslagcapaciteit voor aardgas is in vergelijking met bijvoorbeeld Duitsland klein.



Zie bijvoorbeeld onderstaande link (geplukt uit een van de comment bij een artikel op theoildrum):

3rd UPDATE: National Grid Issues Gas Supply Balancing Alert

LONDON (Dow Jones)--A surge in demand for U.K natural gas amid forecasts of prolonged freezing weather across the country and tighter supply from continental Europe prompted grid operator National Grid PLC (NGG) to issue a Gas Balancing Alert to the market by e-mail Monday.

Gas Balancing Alerts are triggered when gas demand outstrips supply. It serves as a warning to gas shippers that measures may need to be taken to curb demand.

Cijfers over de Engelse aardgasvoorraden (met dagelijkse updates) zijn te vinden in onderstaande exelsheet:

Storage monitor and stock level data

of op

http://marketinformation.natgrid.co.uk/gas...valingView.aspx

[Knockingonheavensdoor]

Je kunt Collapse (uit 2009) online bekijken.

Ga naar Quicksilverscreen.com (link) en na een paar klikken kun je op Megavideo kijken.

Hans, de film is nu verwijderd wegens 'infringement' (copyright violation). Ik had de film al eerder gezien; het is duidelijk een doemdenker die geen oplossing ziet in de meeste alternatieven.

Nog even afwachten in hoeverre de komende jaren de Iraakse olieproductie nog opgehoogd kan worden, maar zeer waarschijnlijk zal het niet lang meer duren dat we het hobbelige (piek)plateau van de wereldwijde olieproductie gaan verlaten. Menig onafhankelijk analist verwacht dat laatstgenoemde nog voor het jaar 2015 gaan gebeuren. Dat dus op zijn laatst vanaf het jaar 2015 de wereldwijde (bruto) olieproductie (permanent hobbelend) gaat afnemen.

Paradox, over de (on)mogelijkheden van Irak is eergisteren op TOD een publicatie verschenen van Stuart Staniford.

Alhoewel de meeste commentaren het onderbouwde optimisme van 12 mbd produktie over zes jaar niet delen, is één commentator (Jay Park) wel overtuigd dat het zou kunnen. Hij geeft ook een aantal factoren die roet in eten kunnen gooien. Zowel het artikel (met ook een aantal berichten over de wereldolieproduktie in het algemeen) als Park's commentaar is zeer de moeite van het lezen waard.

Stel dat Irak over 6 jaar niet 12 mbd maar 8 mbd produceert, dan is een plateau-produktie tot in de buurt van 2018 niet uitgesloten, mits aan een aantal andere voorwaarden is voldaan. Dit heeft zowel voor- als nadelen. Hoe langer het duurt voordat de olieproduktiedaling inzet, hoe groter de klap is.

Overigens een goed en gezond nieuwjaar voor alle wetenschapsforum lezers, schrijvers en moderatoren gewenst.

[die hanze]

Hoe langer het duurt voordat de olieproduktiedaling inzet, hoe groter de klap is.

Deze redenering snap ik niet, als het langer duurt hebben ze toch meer tijd om alternatieven te zoeken?

Ik zou graag een verklaring hier over horen.

[Knockingonheavensdoor]

Deze redenering snap ik niet, als het langer duurt hebben ze toch meer tijd om alternatieven te zoeken?

Ik zou graag een verklaring hier over horen.

Het is waar dat er dan meer tijd is om alternatieven te zoeken/ontwikkelen. Maar als je bekijkt hoe de wereld werkt, moet de conclusie zijn dat de kans heel groot is dat het in de praktijk anders loopt. Er zijn veel invloedrijke mensen die beweren dat Peak Oil niet voor 2030 optreedt en/of dat als het optreedt het weinig problemen zal veroorzaken. Naar dat soort mensen (voor een belangrijk deel economen) luisteren de meesten maar al te graag. Daarom wordt er weinig haast gemaakt met de energie-transitie en ontbreekt het aan coordinatie. De bekende uitspraak: 'events change people's mind, not arguments' is van toepassing. Kijk bijvoorbeeld naar de produktie van electrische auto's: die neemt de komende jaren sterk toe, echter de meeste mensen zullen pas een electrische auto kopen als echt duidelijk wordt dat de olieproduktie een probleem is, m.a.w. als de olieproduktie begint te dalen. Tot dan toe zal de verkoop van benzineauto's in China en India sterk blijven stijgen en zal de verkoop van wereldwijd een paar miljoen electrische auto's per jaar slechts iets meer dan een druppel op een gloeiende plaat vormen. Zelfs als de accu-techniek verbeterd is, zal dit m.i. toch maar zeer bescheiden doorwerken in het verkoopcijfer-percentage van electrische auto's.

Of er sprake is van Peak oil (plateau-olieproduktie) vanaf 2005, vanaf 2012 of vanaf 2018 of later, er wordt pas haast gemaakt en hopelijk samengewerkt als niemand meer om de feiten heen kan. Het is waar dat er redelijk haast wordt gemaakt met wind- en zonne-energie projecten, maar het Peak Oil probleem is voor de meeste landen niet zozeer een probleem van electriciteitsopwekking (alhoewel voor massale overschakeling op electrische auto's wel veel meer stroom nodig is).

Met 'de klap groter' bedoel ik dat landen zoals China en India over 10 jaar nog geindustrialiseerder zijn, veel meer benzineauto's hebben en dat de wereldbevolking met ongeveer 700 miljoen mensen is toegenomen. Nog meer mensen die zich in meer of mindere mate afhankelijk hebben gemaakt van olie, wat betreft transport, luxe-artikelen en voedsel (1 calorie in voedsel = 10 calorieën van olie (in de geindustrialiseerde landen)).

Dan kan men zich afvragen waarom een dalende olieproduktie überhaupt tot een klap leidt. Gezien het grote belang van olie voor de economie betekent dalende olieproduktie: einde economische groei. Op de eerste plaats door hoge olieprijzen en later door werkelijke olietekorten in veel landen. Die tekorten zullen opgevangen worden met rantsoenering en sterk afnemende globalisering. Ik denk dat met name hoge werkloosheidscijfers voor grote problemen zullen zorgen.

Als voorbeeld is er nu de V.S. die afgelopen jaar 4 miljoen vaten olie per dag (!) minder heeft geimporteerd dan in de periode 2005-2006. Het officiele werkloosheidspercentage ligt op ongeveer 10%, maar er zijn berichten dat het in werkelijkheid veel hoger is. Vandaag las ik 17%. Er zijn namelijk veel werklozen al een tijd gestopt met het zoeken van werk en dan worden ze na een aantal maanden afgevoerd van de lijst van werkzoekenden en niet meegeteld. Tevens zijn er veel mensen die minder uren zijn gaan werken en dat betekent meestal minder loon. Gevolg: minder te besteden. Voeg daarbij dat transport en voeding duurder is bij hoge olieprijzen en de basis voor economische neergang is gelegd.

Als een van de weinige gebieden waar tijdswinst een groot voordeel kan zijn moet algenteelt voor olieproduktie worden genoemd. Er wordt naarstig geprobeerd algensoorten te ontwikkelen die snel groeien en veel olie produceren. De tot 'nu' toe bekende algen groeien snel en produceren niet veel olie of omgekeerd. Ook zijn er nog andere problemen die moeten worden opgelost. Als er ooit olieproduktie op grote schaal mogelijk is door algen dan zal dat hoogstwaarschijnlijk nog minstens 10 jaar duren.

Gezien enkele andere problemen, zoals toenemende watertekorten in veel landen, denk ik dat het voor de wereld een voordeel is als eerder vroeger dan later duidelijk wordt dat er grenzen aan groei zijn.

[Paradox]

Paradox, over de (on)mogelijkheden van Irak is eergisteren op TOD een publicatie verschenen van Stuart Staniford.

Alhoewel de meeste commentaren het onderbouwde optimisme van 12 mbd produktie over zes jaar niet delen, is één commentator (Jay Park) wel overtuigd dat het zou kunnen. Hij geeft ook een aantal factoren die roet in eten kunnen gooien. Zowel het artikel (met ook een aantal berichten over de wereldolieproduktie in het algemeen) als Park's commentaar is zeer de moeite van het lezen waard.

Stel dat Irak over 6 jaar niet 12 mbd maar 8 mbd produceert, dan is een plateau-produktie tot in de buurt van 2018 niet uitgesloten, mits aan een aantal andere voorwaarden is voldaan. Dit heeft zowel voor- als nadelen. Hoe langer het duurt voordat de olieproduktiedaling inzet, hoe groter de klap is.

Overigens een goed en gezond nieuwjaar voor alle wetenschapsforum lezers, schrijvers en moderatoren gewenst.

Ik volg het artikel van Stuart Staniford al enige tijd op de voet.

In mijn ogen heleboel interessante informatie, zeker ook de recentelijk geposte informatie van de door jou genoemde persoon. Maar in mijn ogen zijn vele commentaren heel interessant, bijvoorbeeld die van Memmel, Westexas, Stuart, Darwinian enzovoort, of bijvoorbeeld onderstaande commentaar:

http://www.theoildrum.com/node/6101#comment-577394

In particular the upstream part which starts p.9 but also the seriously alarming section p.32

"Poor oilfield husbandry has already resulted in an irreversible reduction in the ultimate recovery of oil from individual reservoirs. Crisis management will continue to exacerbate the permanent loss of huge reserves of oil. The group of experts estimates that some of the sandstone reservoirs in the south may only have ultimate recoveries of between 15% and 25% of the total oil that could be drained, because of inadequate water-drive facilities. The industry norm for analogous reservoirs in other countries is in the 35% to 60% range."

Ik kijk voorlopig nog de kat uit de boom, er zijn vele scenario’s denkbaar. Had een nogal lang verhaal in gedachten, maar hou dat nog even voor me.

Terzijde

Onder andere vanwege de relatief sterk toenemende vraag vanuit opkomende economieen wordt het bij vele grondstoffen steeds lastiger om aan de vraag te kunnen voldoen.

Niet alleen bij aardolie, maar bij steeds meer andere brandstoffen en mineralen wordt het lastiger (duurder) om aan de wereldwijde vraag te voldoen.

Mijn idee is dat er vooral ten aanzien van steenkool wat betreft de (winbaar) resterende reserves in de “main stream media” veels te optimtische verhalen de ronde doen.

Op RTLZ aandacht voor de zogenaamde zeldzame elementen:

Mineraal plotseling kostbaar

Aardgassituatie Groot Brittanië

En ondertussen wordt de Engelse aardgassituatie vanwege het aanhoudende erg koude weer steeds nijpender.

Het Engelse aardgasverbruik zit nu zowat op de maximaal haalbare productiecapaciteit.

In Engeland zijn er consumenten die minder voor hun aardgas betalen, maar wel het risico lopen om als eersten afgesloten te worden wanneer de totale aardgasvraag groter dreigt te worden dan het maximaal haalbare totale aardgas aanbod.

Een deel van de consumenten betaalt dus minder voor haar aardgas, maar aardgasmaatschappijen hebben dan wel ‘het recht’ om deze consumenten na een formule waarschuwing af te sluiten [wanneer dus de totale aardgasvraag de maximale productiecapaciteit van aardgas overtreft].

Volgens allerlei quotes en links te vinden in allerlei commentaren bij artikelen op theoildrum , zijn er al verscheidene bedrijven voor meerdere dagen deels of geheel afgesloten van aardgas. Men hoort er weinig over in de nieuwsmedia.

Op basis van allerlei informatie van posters op theOildrum wordt er in de UK momenteel vanwege het koude weer grofweg 460 miljoen kubieke meter aan aardgas op dagbasis verbruikt [vrijwel gelijk aan de maximaal haalbare productie [op dagbasis].

Normaliter is het verbruik rond deze tijd van het jaar ongeveer 330 miljoen kubieke meter per dag.



Van die 460 miljoen kubieke meter (per dag) wordt er ongeveer

1) 150 miljoen m3 geleverd vanuit de ‘eigen’ aardgasproductie

2) 100 miljoen m3 geleverd vanuit de bovengrondse voorraden

3) De rest (momenteel ruim 200 m3 per dag) wordt via gaspijpleidingen aangevoerd vanuit vooral Noorwegen maar ook Nederland.

Er wordt bij de bovengrondse voorraden onderscheid gemaakt tussen de zogenaamde Long Range Storage (LRS), medium range storage (MRS) en de Short range storage (SRS).

Vanuit de LRS kan op dagbasis maximaal grofweg 45 miljoen m3 aardgas aan ‘het net’ geleverd worden.

Vanuit de MRS kan op dagbasis maximaal grofweg 60 miljoen m3 aardgas aan ‘het net’ geleverd worden.

Vanuit de LRS kan op dagbasis maximaal grofweg 30 miljoen m3 aardgas aan ‘het net’ geleverd worden.

De LRS voorraden bedroegen op 7 januari 2010 grofweg 28547 gwh (grofweg 2850 mil. m3)

De MRS voorraden bedroegen op 7 januari 2010 grofweg 6052 gwh (grofweg 605 mil. m3)

De SRS voorraden bedroegen op 7 januari 2010 grofweg 886 gwh (grofweg 89 mil. m3)

Veel info is o.a. te vinden op onderstaande site:

http://www.nationalgrid.com/uk/Gas/Data/storage/

Indien vanuit de MRS en SRS iedere dag de maximaal haalbare hoeveelheid aardgas onttrokken wordt, zal de SRS al binnen 3 dagen en de MRS binnen ongeveer 10 dagen leeg zijn.

Stel dat het huidige (zeer) koude weer in het VK nog langere tijd aanhoudt en de MRS en SRS worden in maximaal tempo leeggemaakt, dan zouden laatstgenoemden over 10 dagen beiden helemaal leeg zijn. Er valt dan op dagbasis zo’n 90 miljoen m3 aan aardgasproductie capaciteit weg!

Alleen de LRS zou dan nog een kleine 50 miljoen m3 aan aardgas op dagbasis kunnen toevoegen!

Samengevat

Momenteel zit het Engelse gasverbruik al min of meer tegen de maximale productie capaciteit. Indien over enkele dagen de SRS en over een kleine twee weken de MRS leeg zijn en de vraag naar aardgas zit tegen die tijd nog steeds rond de 460 miljoen m3 per dag, dan zullen er bij heel wat consumenten het aardgas afgesloten dienen te worden!

Als ik het goed heb gelezen bevind namelijk de aardgastoevoer vanuit Noorwegen en Nederland zich nu al op een maximum. Dus het verminderde aanbod vanuit de bovengrondse voorraden zal dan gecompenseerd dienen te worden via extra gasafsluitingen [Noodgedwongen minder verbruik door de consumenten].

@knockingonheavensdoor, je laatste post moet ik nog lezen, daar reageer ik in een volgende post wel op.