Superfluidum<->bose-einstein condensaat

[M.B.]

Hallo,

Men een Bose-Einstein condensaat (alle atomen zijn in de grondtoestande gecondenseerd bij zeer lage temperatuur) nemen voor een niet ideaal gas (de atomen interageren onderling) en hiervoor een golffunctie neerschrijven die moet voldoen aan de zogenaamde Gross-Pitaevski vergelijking.

Hieruit volgen dan zeer algemeen eigenschappen van het condensaat waaruit blijkt dat het een superfluidum is.

enkele eigenschappen zijn:

-het snelheidsveld is irrotationeel (rotor=0)

-er bestaan gekwantiseerde vortices in het condensaat

-er kunnen permanente stromen in ontstaan

-...

Nu is mijn vraag het omgekeerde van hierboven: bestaan er superfluidums zonder dat deze een Bose-Einstein condensaat vormen? Dus bestaat er een systeem dat aan één of meerdere van bovenstaande eigenschappen voldoet zonder dat de atomen allemaal in de grondtoestand gecondenseerd zijn?

[eendavid]

Een mogelijke opmerking is dat bijvoorbeeld Helium-3 ook een superfluid vormt, of het elektronengas in een supergeleider. Zie bijvoorbeeld wiki (eng). Maar ik weet niet zeker of dat volledig is wat je zoekt. Het gaat hier om fermionen die koppelen tot een Cooper-paar (tot een boson dus), waarna een BEC wordt gevormd.

Met het quantum Hall effect krijg je ook een diagonale weerstand die verdwijnt. Ik ben niet meer helemaal zeker wat het mechanisme erachter was (ik denk niet dat het iets te maken heeft met BEC), ik moet het nakijken.

[M.B.]

Ik weet inderdaad dat die systemen bestaan, door vorming van oa Cooperparen.

Maar mijn 'echte' vraag is dus, zoals je zelf reeds vermoedde, of er superfluidums bestaan die zelfs geen condensaat vormen (in zekere zin zijn de Cooperparen de deeltjes die in de grondtoestand condenseren). Dus bestaan er zo systemen waarvan enkel de atomen individueel verantwoordelijk zijn voor het superfluide gedrag en niet zo een paar van atomen?