Ik neem aan dat je doelt op de uitspraak dat het heelal een gesloten topologie heeft. Kijk nog even naar een eerder antwoord hierover in
dit bericht.
Zo'n ballonoppervlak is een voorbeeld van een gesloten topologie. Eindig maar onbegrensd. Er zijn meer topologie voorbeelden, een donutvorm is ook gesloten, en je kan denken aan een zadelvorm of een plat vlak.
Maar het staat beslist niet vast dat het heelal eindig en onbegrensd is; het is zelfs mogelijk dat het heelal oneindig groot (en dus onbegrensd) is. Dat kunnen we (sterk vereenvoudigd) als volgt vaststellen:
Stel dat we op dat ballonoppervlak een driehoek tekenen. Dan zien we onmiddellijk dat de som van de hoeken groter is dan 180 graden:

- driehoek op bol 3923 keer bekeken
Zouden we dus in het waarneembare heelal driehoeksmetingen kunnen doen, en de som van de drie hoeken blijkt groter dan 180 graden, dan weten we dat het heelal eindig (maar onbegrensd) is.
Die, en soortgelijke metingen zijn inderdaad gedaan (mbv. onder andere de Planck satelliet). Met die metingen is o.a. de dichtheidsparameter Omega vastgesteld. Als Ω groter is dan 1 (de hoeken van de driehoek zijn bij elkaar dan meer dan 180 graden), dan is het heelal gesloten en onbegrensd. Als Ω kleiner is dan 1 (de hoeken van een driehoek zijn tezamen minder dan 180 graden) dan is het heelal open, zoals een zadeloppervlak:

- zadel 3923 keer bekeken
Een tenslotte, als Ω 1 is, is het heelal vlak en onbegrensd daarmee mogelijk oneindig groot. De gemeten waarde voor Ω is 1 met een onnauwkeurigheid van plus en min 2%. Het lijkt er dus op dat het heelal vlak en oneindig groot is, maar er is hierop wel wat af te dingen:
Wij gaan er vanuit, dat het heelal homogeen is, dat wil zeggen dat de materie mooi gelijk verdeeld is over de ruimte. Dat is een voorwaarde om aan de hand van Ω uitspraken te kunnen doen over de vorm van het universum. Inderdaad wijzen alle waarnemingen er op, dat het waarneembare heelal op grote schaal homogeen is hoewel er af en toe toch twijfels ontstaan. Wil je daar meer over weten, lees dan de berichten in kosmologisch nieuws (
klik) eens.
Maar of dat 'achter' de waarnemingshorizon op 47 miljard lichtjaar van ons vandaan ook zo is, zal niemand (ooit) kunnen zeggen. Het lijkt logisch te veronderstellen dat als ons waarneembare heelal mooi homogeen is, met een Ω van 1, de 'rest' van het heelal dat ook wel zal zijn. Totdat je je realiseert dat ons waarneembare heelal waarschijnlijk een minuscuul deel van het totale heelal is, en wie zou er nou een verantwoorde uitspraak over het totale universum kunnen doen aan de hand van een minuscuul, misschien zelfs oneindig klein stukje van het totaal?
Dat is dan ook een van de redenen dat de kosmologen, als ze over het heelal spreken, altijd het waarneembare heelal bedoelen. Wat er 'achter' ligt kunnen we niet weten, en waarschijnlijk zullen we dat ook nooit weten. We kunnen er over fantaseren en speculeren, en dat gebeurt dan ook volop, maar of dat enige waarde heeft?
en dus in een rechte lijn "uit" het 'materiele heelal' voortplanten
Waar licht is, is heelal. Licht verdwijnt niet uit 'het totale' heelal. Sterker, het waarneembare heelal verdwijnt waarschijnlijk uit het licht om het zo maar eens te zeggen.
De objecten die we nu aan rand van het door ons waarneembare heelal zien, verwijderden zich al lang geleden met een snelheid veel groter dan die van het licht uit ons waarneembare heelal. Dat is niet in tegenspraak met de wet die stelt dat niets sneller kan dan het licht. Die wet stelt dat er zich niets met een grotere snelheid
door de ruimte kan verplaatsen, maar hier is het de ruimte
zelf die met enorme snelheid van ons vandaan expandeert.
Zouden we miljarden jaren leven, dan konden we de sterrenstelsels een voor een achter de waarnemingshorizon zien verdwijnen en constateren dat ons waarneembare heelal almaar leger wordt. Althans, dat is de meest gehoorde hypothese tot nu toe, en ook daar is wel weer wat op af te dingen naar mijn mening.