Kleurverandering

[heerlen1987]

Dag natuurkundigen,

Ik stuit de afgelopen week op iets merkwaardigs maar kan nergens op internet vinden waar het vandaan komt. Ik weet niet of het verschijnsel een naam heeft, wat mijn zoekopdracht uiteraard vermoeilijkt.

Mijn tv heeft een goedkoop backlightje van een bepaalde zweedse groothandel. Zo'n ding dat je van kleur kan veranderen nou staat hij standaard op 'lichtpaars-roze', vindt de vrouw leuk.

Vandaag stond er een gele m&m's zak op de salontafel met als enige licht, het lichtpaarse licht van de tv. De hele zak was feloranje geworden. Ook een plastic geel babylepeltje was fel oranje geworden!!

Iemand een idee hoe dit kan?

[gast026]

Zal ongeveer hetzelfde effect zijn als kleuren die je bv ziet onder een natriumlamp. Het licht bevat niet het volledige spectrum en daarom zie je bepaalde kleuren niet.
 
Je M&M zakje absorbeert normaal "alle" lichtstralen met uitzondering van de golflengte rond geel/oranje. Wat je onder normaal llcht ziet is dus het niet weerkaatste "gele/oranje" licht. Je lichtpaars/roze licht dat je ziet zal een lichtbundel zijn van voornamelijk rood/oranje met een combinatie van wat blauw (en bevat geen lichtstralen met de golflengte van "geel" licht). Als je die bundel op je zakje schijnt valt alleen oranje licht te weerkaatsen en zie je dat dus als oranje.
 
 

[Benm]

Dat zou kunnen, fluorescentie kan ook nog een rol spelen. Ik weet niet precies wat voor leds er in dat balkje zitten, maar als je blauwe redelijk kortgolvig zijn (<450 nm) zijn er de nodige pigmenten in plastics etc die fluoresceren. Normaal valt dat niet zo op, maar in een donkere ruimte wel. 
 
Ik vermoed dat er RGB leds in het lichtbalkje zitten, en als je dat instelt op paars branden alleen de rode en blauwe, waardoor je groen uit het spectrum mist. Veel geel licht komt er sowieso niet uit, maar dat valt niet erg op zolang de groene leds branden. 

[heerlen1987]

Druipertje dus als ik het goed begrijp is de normale kleur van het zakje niet geel, maar een combi van geel met oranje.. En omdat het paarse licht geen geel bevat, kan het deze ook niet weerkaatsen dus blijft het oranje licht over?

Bevat het paarse licht dan wel oranje?

Overigens heb ik de backlight nu weer aan, en bij nader inzien is het meer paars-roze. Verandert dag de zaak?

[heerlen1987]

Ik kom er toch nog eens op terug want ik blijf het vreemd vinden.. Hij verandert dus een GEEL artikel naar ORANJE, maar nu blijkt dat hij ook de kleur GROEN naar ORANJE verandert...

Groen bestaat uit geel en blauw. Als het paars-roze LED licht geen geel bevat, dan moet het toch zeker blauw bevatten, waardoor de kleur GROEN dus moet uitslaan naar BLAUW, of niet?!

Ik probeer het echt te begrijpen, en geloof inderdaad dat het iets met bovenstaande te maken heeft maar ergens loopt de theorie spaak volgens mij.

Iemand?

[Benm]

Fluorescentie gaat altijd naar een lagere energie. Groen naar oranje kan, blauw naar groen of geel ook. 
 
Er zijn heel veel pigmenten die opvallende kleuren vertonen onder bijvoorbeeld blauw licht. Normaliter valt dat niet op, maar ik heb plastic flessen van babyblauw naar knaloranje zien gaan onder 445 nm licht. 

[heerlen1987]

En heeft iemand een uitleg of link in babytaal hoe dit precies werkt? Want ik heb het nog niet helemaal helder op het netvlies hoe de kleur kan veranderen

[jkien]

Als een stof een foton van een andere kleur uitzendt dan hij absorbeerde heet dat fluorescentie. Het uitgezonden foton is daarbij altijd minder energierijk, dat wil zeggen meer naar de rode kant van het spectrum.
 

Fluorescentie 1124 keer bekeken

[heerlen1987]

Bedankt Jkien, maar dat legt nog steeds mijn observatie thuis niet uit

[Michel Uphoff]

Groen bestaat uit geel en blauw

 
Ik denk dat je moet afstappen van de gedachten omtrent de samenstelling van kleuren omdat dat alleen maar verwarrend wordt.
 
JKien laat de kern van de zaak in die afbeelding heel duidelijk zien:
 
Lichtpakketjes (fotonen) met hogere energie, dus hogere frequentie, dus korte golflengte, dus meer blauw die op een fluorescerende stof vallen worden geabsorbeerd. Door de eigenschappen van die stof worden fotonen met een lagere energie, dus lagere frequentie, dus langere golflengte, dus meer richting rood uitgezonden.
 
Zowel geel-oranje als groen-oranje is zo'n overgang van hogere naar lagere energie (fluorescentie).
 
Even terug naar jouw groen bestaat uit geel en blauw: In het plaatje van JKien kan je goed zien, dat dat niet het geval is. Groen zit in het spectrum tussen geel en blauw in. Als ik dicht bij elkaar een blauw en een geel lampje laat schijnen ziet dat er op enige afstand voor het oog uit als groen, dat doet ons oog. Maar het is en blijft een geel en een blauw lichtje.
Vind je dat lastig om in te zien, pak dan eens een vergrootglas en bekijk het tv beeld. Je zal zien dat alle kleuren die wij kennen eigenlijk combinaties van rode groene en blauwe puntjes zijn.

[Benm]

Het is nog een hele wetenschap met die kleuren.
 
Waar het hier over gaat zijn monochromatische kleuren, in het dagelijks leven zijn we gewend aan een breed spectrum. Je hebt natuurlijk wel daadwerkelijk geel licht (uit gele leds, uit de zon, uit gloeilampen achter een gele folie), maar een mengsel van rood en groen ziet er voor het oog vaak hetzelfde uit. 
 
Voor de grafische industrie is dat best een probleem, als je bijvoorbeeld een label wilt printen in dezelfde kleur als de plastic pot waar hij op moet. Dat lukt niet onder alle lichtomstandigheden, zelfs met de moeite die gedaan wordt dat wel voor elkaar te krijgen. 

[heerlen1987]

@michel

Oke, helder, maar waarom gebeurt dit juist bij dit specifieke paars-roze licht?

[Michel Uphoff]

Het is nog een hele wetenschap met die kleuren.

 
Jazeker, ik word hoorndol van al die kleursystemen en beperk mij liefst tot simpele zaken als de golflengte van monochromatisch licht. Dan is het eenvoudiger uit te leggen.

 

maar waarom gebeurt dit juist bij dit specifieke paars-roze licht?

 
Dat niet zo eenvoudig, het heeft te maken met de golflengte van het licht en de eigenschappen van de (verf)stof(fen) van dat kunststof.
 
Heel basaal komt het er op neer dat als een foton een atoom raakt, het atoom aangeslagen wordt. Dat betekent dat er elektronen in een wijdere baan rond de kern gaan draaien en zo de energie van het foton absorberen. Het oorspronkelijk foton bestaat nu niet meer.
Als na zeer korte tijd die elektronen terugvallen, kunnen ze dat in een keer, of in stapjes doen (dat is mede afhankelijk van de stof).
Gebeurt dat in een keer, dan heeft het uitgezonden foton dezelfde energie en dus golflengte/kleur, zoals bij een spiegel.
Gebeurt dat in stapjes, dan wordt er bij ieder stapje een foton uitgezonden. Maar omdat er zo dus meer fotonen worden uitgezonden dan dat ene ontvangen foton, moet de energie van die uitgezonden fotonen per stuk lager zijn. Een lagere energie betekent een langere golflengte, dus licht dat meer naar het rood verschoven is.
 
Een mooi voorbeeld is de disco: Daar kan je dus met een blacklight dat voornamelijk voor het oog onzichtbare UV straling uitzendt via fluorescentie een wit t-shirt fel op laten lichten.
 
Hier een pagina met wat diepergaande beschrijving van fluorescentie en de toepassingen ervan.

[jkien]

Maak eens een foto van wat gele voorwerpen bij wit licht en bij paars-roze licht, en laat die hier zien.
De soortgelijke foto hieronder toont de variatie en de onvoorspelbaarheid. Gele voorwerpen worden onder blauw licht (van een led) bruin, geel of wit.

 

geel1 1125 keer bekeken

A m&m zak, B m&m snoep, C accentueerstift, D weerschijn op geel snoer, E paars knopje dat onder blauw licht donker wordt, F paars knopje dat onder blauw licht wit wordt.

[heerlen1987]

Ik ga vanavond nog eens experimenteren... Maar is dat paars-roze licht dan zo speciaal? Ook in Michels tweede uitleg wordt hier eigenlijk niet op ingegaan.. Dus misschien wat duidelijker de vraag: waarom gebeurt dit bij paars-roze licht?