Etymologie van symbolen van grootheden

[Hoodanity]

Kan ik ergens een lijst vinden van de etymologische relatie tussen de symbolen en de grootheden?

Voorbeeld 1: F is kracht, in het Engels force. De F is de eerste letter van force.
Voorbeeld 2: P staat voor vermogen, en de P komt van het Engelse Power.

[jkien]

De natuurkunde kent geen lijst met de etymologie van de symbolen, zoals "P komt van het engelse Power", omdat de etymologie soms onzeker is, en omdat de etymologie het gebruik van een symbool niet mag hinderen. Natuurkundige symbolen zijn in principe neologismen zonder etymologische ballast.

Uit liefhebberij en als ezelsbrug kun je wel een bijna-etymologisch lijstje maken:

Code: Selecteer alles

    grootheid      etymologie

s   afstand        space (spatium) *
v   snelheid       velocity
a   versnelling    acceleration
Δ   in Δx, Δt      difference (Δ = Griekse D)
A   oppervlakte    area
r   straal         radius
F   kracht         force
Σ   in ΣF          sum (Σ = Griekse S)
p   druk           pressure
p   impuls         impetus *
W   arbeid         work
P   vermogen       power
Q   warmte         quantity of heat
Q   debiet         quantity of liquid (in wet van Poiseuille) *
η   rendement      efficiency (η = Griekse e)
U,V spanning       U en V afgeleid van vis viva? *
I   stroomsterkte  stroomintensiteit *
R   weerstand      resistance
Ω   ohm (eenheid)  beginrijm van ohm en omega *
ρ   soort. weerst. resistivity (ρ = Griekse r)
Q   lading         quantity of charge *
B   magn. inductie (Maxwell alfabet A-H) *
Φ   magn. flux     flux (φ = Griekse f)
G   geleidbaarheid herkomst van G onbekend (geen NL afkorting)*
​λ   golflengte     wavelength (λ = Griekse L)
φ   fasehoek       fase (φ = Griekse f)
ω   hoeksnelheid   *
π   3,14..         perimeter (π = Griekse p)
h   const.Planck   Hilfsgröße ( = hulpgrootheid, hulpvariabele) *
σ   const.Stefan-B beginletter van Stefan (σ = Griekse s)
c   lichtsnelheid  constante; en misschien celerity (snelheid) *
n   brekingsindex  dimensieloos getal
N   vergroting     dimensieloos getal
Z   atoomnummer    Zahl (later: Atomzahl) *
ρ   dichtheid      massadichtheid; ladingsdichtheid *
L   impulsmoment   *
L   zelfinductie   eerbetoon aan Lenz (van de wet van Lenz) *
​µ   magnet. permeabiliteit   beginletter van magnetisch (µ = Gr. m)
ε   elektr. permittiviteit   beginletter van elektrisch (ε = Gr. e)
φ   potentiaal     beginrijm van "f" en effort (φ = Griekse f) *
Ψ   golffunctie    niet serieus: drietand van Neptunus, god van zee en golven *   

Toelichting:
* s spatium (Galilei) wsf
* p quo; U,V wsf,pf; I wik; Q wik,red; B wsf; h wik; Z wik; c wik; ρ quo,mx
* U,V: U is het symbool voor spanning in het Nederlands, Duits en Frans; V in het Engels. Pas op: "V" is niet afgeleid van voltage, het symbool "V" voor potentiaal is veel ouder dan de termen volt en voltage. (hsm)
​* Ω als symbool voor ohm werd bedacht door W.H. Preece in 1867 (link)
* B voor magnetische veldsterkte, volgens Maxwell: link
* G is niet afgeleid van de Nederlandse term geleidbaarheid. In andere talen die het symbool G gebruiken is G niet de beginletter van de naam (Engels: conductance, Duits: Leitwert). De G werd destijds gekozen omdat het de enige letter was die geen verwarring zou opleveren. link
* Vermoeden over ω: lineaire bewegingen worden beschreven met Latijnse letters, draaibewegingen met Griekse. Het Griekse alfabet kent geen v. De volgende Latijnse letter die soms gebruikt wordt voor snelheid is w. Uiterlijk lijkt ω op w.
* h: Duitse wikipedia met verwijzing naar artikel van Planck uit 1900.
* c als lichtsnelheid, constante of celerity: gibbs.
* Vermoeden over dichtheid ρ (Griekse r): ratio of mass to volume. (Maxwell: link)
* Vermoeden over L: bedacht door Sommerfeld die het nieuwe kwantumgetal l wilde verklaren met het baanimpulsmoment L van een in een ellipsbaan om de atoomkern draaiend elektron. hsm
* L zelfinductie, eerbetoon aan Lenz: wik
* Euler onderzocht als een van de eersten de grootheid die nu potentiaal wordt genoemd. Hij noemde die grootheid 'effort' en koos het symbool φ (~1750)
* de golffunctie en het symbool Ψ werden in 1926 geintroduceerd door Schrödinger. De drietand was al sinds 1847 het symbool voor de planeet Neptunus.

(1)

5euro 1139 keer bekeken

Ω is de Griekse O


Rond 1884-1893 was de nomenclatuurcommissie van de IEC bezig om een internationaal aanvaardbare standaardlijst van symbolen op te stellen. In een Engels voorstel uit 1884 constateert de auteur, Jamieson, dat meestal de beginletter van het Engelse woord wordt gekozen, soms vergriekst: link.