Dat stenen vanzelf omhoog kunnen komen, ligt m.i. wat genuanceerder.
Als je een bakje notenmelange voor je hebt merk je misschien op dat zeker na wat schudden/trillen de grotere noten bovenop komen en de kruimels onderop. Dat is logisch, de kleine nootjes en kruimels kunnen tussen de holten van de grotere noten naar beneden zakken, en niet andersom. Als grond in beweging is, komen zo grotere brokken op den duur meer boven te liggen.
Rotsen en stenen geleiden warmte veel beter dan zand, wat hier m.i. de basis voor het tweede proces is:
Als het gaat vriezen zal de vorst langzaam in de grond dringen. Direct onder de goed warmte geleidende (afvoerende) stenen zal er sneller sprake van vorst in de grond zijn dan op dezelfde hoogte in zand. Onder de stenen bevriest het water in de bodem dus eerder en zet uit, zo drukt het de steen iets omhoog in een nog niet bevroren omgeving.
Bij dooi loopt de door krimp ontstane ruimte onder zo'n steen langzaam vol met water en zand (zoals bij het bakje nootjes), en gaat het weer vriezen dan wordt de steen weer een stukje omhoog geperst door het ijs direct onder de steen.
Zo werken stenen zich m.i. bij herhaaldelijke wisselingen van vorst en dooi langzaam omhoog c.q. het zand zich naar beneden.
In de Croatische bergen maken ze van de nood een deugd. Daar blijken ieder voorjaar weer duizenden stenen aan het oppervlak gekomen te zijn en die worden dan maar gebruikt als bouwmateriaal voor schapenkraal, huizen en erosie kerende muurtjes. Hier twee voorbeelden uit Hvar (spr. Gwaar) en Dobrinj.
![Hvar rotsmuren](./download/file.php?id=23849&sid=a5acbb0c3aae331d7705dd766911db63)
- Hvar rotsmuren 2617 keer bekeken
![2009 Dobrinj 015](./download/file.php?id=23850&sid=a5acbb0c3aae331d7705dd766911db63)
- 2009 Dobrinj 015 2617 keer bekeken
Bron: mu