Donkere materie

[Camiel Wijffels]

Eén van de grote vragen uit de hedendaagse astrofysica is: Waaruit bestaat donkere materie? Dat is momenteel nog onbekend - daarom: Donker. Donkere materie (althans de zwaartekracht die deze materie uitoefent) wordt gevonden bij ronddraaiende sterrenstelsels. Met name de buitenste lagen van deze sterrenstelsels draait veel te hard.
Nu is mijn vraag: Bestaat donkere materie alleen bij de gratie van sterrenstelsels? Dus, is de "samenklontering" van donkere materie gekoppeld aan een "samenklontering" van sterren? Of bestaan er ook grote sterrenstelsels zónder donkere materie? En, naar mijn mening nog belangrijker, bestaat er een "samenklontering" van donkere materie zónder een gekoppeld zichtbaar sterrenstelsel? Dit zou volgens mij waarneembaar moeten zijn middels het gravitatielens effect.

[Michel Uphoff]

Of bestaan er ook grote sterrenstelsels zónder donkere materie?

 

Waarschijnlijk wel. Messier 94 (NGC 4736) is zo'n stelsel. De omloopsnelheid van de sterren in dit stelsel kan waarschijnlijk geheel verklaard worden uit de massa van de zichtbare materie.

 

Ook interessant is het resultaat van een recent onderzoek naar de rotatiecurven van jonge sterrenstelsels. Die lijken geen donkere materie te bevatten daar de rotatiecurve verklaard kan worden uit de gravitatie invloed van de zichtbare massa. Zie ondermeer hier.

 

bestaat er een "samenklontering" van donkere materie zónder een gekoppeld zichtbaar sterrenstelsel?

 

Naar mijn weten is er (nog) geen 'klont donkere materie' die geheel los van sterrenstelsels staat gevonden, maar het Bullet Cluster is een voorbeeld van een grote groep sterrenstelsels waarin de positie van de concentratie van gravitatie (even los van waar je die aan toeschrijft) duidelijk afwijkt die van de zichtbare materie.

 

Hieronder een afbeelding van het cluster en de gevonden gravitatie op grond van weak gravitational lensing. Omcirkeld zijn de clusters van sterrenstelsels. Het gas, met van de zichtbare materie veruit de meeste massa, is roze en met blauw zijn de gemeten massaconcentraties aangegeven. Het is duidelijk dat de massaconcentraties zich nog steeds in de clusters van sterrenstelsels bevinden, dus juist daar waar de zichtbare massa het geringst is.

 
 

screenshot-1 610 keer bekeken

Bullet cluster. Bron Nasa/Chandra, Universiteit Arizona en Eso, bewerking m.u.