Waarom is de rand van drinkglazen niet groen?

[jkien]

Komende zomer komt er om De Nachtwacht een dure glazen vitrine van bijzonder helder glas, zonder de groene kleur die je ziet aan de rand van vensterglas, zei directeur Taco Dibbets bij DWDD. 1
 
Naar aanleiding daarvan vraag ik me af waarom de rand van een drinkglas nooit groen is. Komt dat door de vorm of door het materiaal? Verdwijnt de groene kleur als een glasplaat krom is in plaats van vlak, of kiezen fabrikanten van drinkglazen voor peperduur glas dat is witgemaakt?
 

[Jan van de Velde]

Zou dat niet gewoon een kwestie zijn van afgeronde randen, waardoor je nooit recht naar binnen kijkt en dus geen of maar relatief weinig licht ziet dat reeds een lange weg door glas (met alle verontreinigingen) heeft afgelegd?
 

Verdwijnt de groene kleur als een glasplaat krom is in plaats van vlak, 
 

zolang alles binnen de grenzen van mogelijke inwendige weerkaatsing blijft denk ik niet. Proef op de som zou kunnen door een glasplaatje in water te dompelen en zien wat er dan gebeurt. Want dan zou de inwendige weerkaatsing moeten ophouden. Heb hier helaas niks bruikbaars bij de hand.
 
 

 of kiezen fabrikanten van drinkglazen voor peperduur glas dat is witgemaakt?
 

ik neem aan dat dat een retorische vraag is  

[Jan van de Velde]

update:
zojuist eens een en ander uit de kast gepakt. Recht op de drinkrand kijkend zijn drinkglazen in elk geval donkerder; of dat donkere ook groen is zoals verwacht zou kunnen worden durf ik in het huidige keukenlicht niet te zeggen.

[Benm]

Maar zie je over het algemeen dat een groene kleur aan de rand van (venster)glas?
 
Het is mij nooit opgevallen, bij geen enkel type modern glas. Nu zijn de ramen in mijn huis allemaal dubbel glas en zit de rand een beetje in het kozijn en is dat lastig te zien, maar ook bij de ruiten van mn auto of servies is het me nooit opgevallen dat glas een groene rand zou hebben...  
 
Bij bewust groen gemaakt glas lijkt me dat de kleur homogeen verdeeld moet zijn: Als je kijkt naar hoe bijvoorbeeld groene flessen voor bier of wijn worden gemaakt komt dat uit 1 grote glasmassa. Misschien heeft het iets met inwendige reflecties te maken waardoor de rand minder groen lijkt dan de rest, al is het me eigenlijk nooit opgevallen. 

[Michel Uphoff]

Die groene kleur, die vooral opvalt als je het glas vanaf de zijkant bekijkt, is het gevolg van ijzeroxide in het glas. Zand bevat i.h.a. sporen van dit oxide. Er zijn wat duurdere glassoorten waarbij het zand voorbehandeld is en daardoor zeer weinig ijzeroxide bevatten, die hebben daar geen of weinig last van.
 
Hier een animatie van afbeeldingen met beide soorten van Floyd Glass (even op klikken):
 

Animation1 3555 keer bekeken

 
Ik neem aan dat men voor drinkglazen en dergelijke dat schone siliciumoxide gebruikt, en meen mij te herinneren dat ik eens goedkope limonadeglazen van Xenos had met die kenmerkende groene randen.

[Benm]

Ah, die groenkleuring, dan ken ik wel van zeer goedkoop glas inderdaad, en valt vooral op als je er via de rand doorheen kijkt ipv via de normale richting. 
 
Dit is echt het goedkoopste soda-lime glas dat op de markt is, en niet echt geschikt voor drinkglazen en dergelijke (kans dat ze de vaatwasser niet eens overleven). Dit soort glas zie je nog wel eens in heel goedkope fotolijstjes of spiegels (van pakweg de action/xenox/etc) en dergelijke, maar het wordt niet echt meer gebruikt voor iets anders. 
 
Voor iets als moderne drinkglazen gebruikt men het sowieso niet meer - dat is vaak zelfs borosilicaat glas zodat het beter tegen snelle temperatuurverandering kan, ook al is het een bierglas of iets dergelijks. De laatste keer dat ik het gezien heb als drinkglas was bij een actie waarbij je "gratis" een coca-cola glas kreeg bij aankoop van een sixpack of iets dergelijks. 
 
Degelijke glazen zijn het overigens niet, ze zijn allemaal gesneuveld

[Michel Uphoff]

De glazen ruimte die om de Nachtwacht wordt gezet is ontworpen door dezelfde persoon (Wilmotte) die ook alle vitrines van het museum heeft ontworpen. Zonder uitzondering zijn ze gemaakt van zeer zuiver glas. Helemaal zonder groenzweem lukt ook dan kennelijk niet:
 

project_gallery_image_1104_image_fr 3553 keer bekeken

project_gallery_image_1125_image_fr 3551 keer bekeken

Bron: Wilmotte Rijksmuseum
 
Wat mogelijk ook meespeelt, is dat het menselijk oog extra gevoelig is voor groen licht:
 

spectral-response 3551 keer bekeken

Bron: klik

[Benm]

Als je echt door de rand van het glas naar de andere kant kijkt niet - je kijkt dan wellicht door een meter glas of iets dergelijks, niet door een paar millimeter als je naar de objecten in de vitrine kijkt. 
 
Ik denk dat het gewoon niet te voorkomen is - de groene kleur in glas komt door ijzer, en als je stuk glas maar lang genoeg is dan ga je het vanzelf wel zien, ook al zit er maar een paar ppm ijzer in. 
 
Het is een beetje zoals water daadwerkelijk een beetje blauw is: in een glas zie je het niet, maar in een 'cuvet' van meters lang (praktisch gezien een buis waar je van boven in kijkt naar een lichtbron aan de onderkant is het een beetje blauw. Ik weet niet meer waar, maar ergens hadden ze een opstelling staan met naast elkaar zo'n buis H2O en D2O, en daar kon je het verschil toch wel zien. 

[Jan van de Velde]

 
Dit is echt het goedkoopste soda-lime glas dat op de markt is, en niet echt geschikt voor drinkglazen en dergelijke (kans dat ze de vaatwasser niet eens overleven). Dit soort glas zie je nog wel eens in heel goedkope fotolijstjes of spiegels (van pakweg de action/xenox/etc) en dergelijke, maar het wordt niet echt meer gebruikt voor iets anders. 
 
Voor iets als moderne drinkglazen gebruikt men het sowieso niet meer 

waar heb je dat vandaan? 

[Benm]

Vooral uit informatie op de verpakking eigenlijk, ik koop dat soort dingen vaak bij de Makro, en daar staat wat meer informatie bij dan bij de gemiddelde winkel voor consumenten. Daar staat bijvoorbeeld bij of het vriezer-bestendig is, en vaak ook iets over het materiaal als 'Shock resistant tempered glass' of iets dergelijks. 
 
Maar sowieso, als het vaatwasserbestendig moet zijn dan zit je al snel aan niet-standaard glas, zowel vanwege thermische schok als slijtage. 

[Jan van de Velde]

Maar sowieso, als het vaatwasserbestendig moet zijn dan zit je al snel aan niet-standaard glas, zowel vanwege thermische schok als slijtage. 

bron graag, want ik vind bijvoorbeeld:
 
https://www.dillmeierglass.com/news/the-difference-between-clear-glass-and-low-iron-glass

Some level of iron is necessary for the glass to be produced. Otherwise, it would be too soft to be used in applications where glass is needed. So, remember: a little iron is a good thing when you want the glass to last.
 

 
en als ik afbeeldingen google met low iron glass applications vind ik geen enkele afbeelding met glazen serviesgoed.

[Benm]

Niet zozeer serviesgoed, maar een aardig voorbeeld van dergelijk glas zijn bijvoorbeeld weckpotten - die hebben meestal ook geen zichtbare groene gloed, maar zijn wel min of meer soda-lime glas met weinig ijzer, en meer silicium en aluminium. Dit type glas heet in de regel 'container glass' - het is relatief goedkoop en ook wat men gebruikt in potten groente/fruit/etc die je in de supermarkt koopt. 
 
Er is ook het nodige borosilicaat glas voor huishoudelijk gebruik. Sommige hebben een merk als 'duralex', 'duran' of 'pyrex', maar dat wordt niet altijd expliciet genoemd of in het glas gestempeld. Het is een soort glas met met meer boor dan 'standaard' glas, maar niet noodzakelijkerwijs zoveel als je aantreft in bijvoorbeeld het glas voor gebruik in laboratoria. 
 
Het is lastig goede bronnen te geven gezien er zoveel variaties in glas zijn, en wat wat is is nog lastig te bepalen ook. Het smeltpunt zegt iets, maar afgezien daarvan is een kwestie van de atomaire samenstelling van het glas bepalen. Dat gaat helaas niet eenvoudig met iets als rontgenspectroscopie door het gebruik van relatief lichte elementen als boor en aluminium. 

[jkien]

Niet zozeer serviesgoed, maar een aardig voorbeeld van dergelijk glas zijn bijvoorbeeld weckpotten - die hebben meestal ook geen zichtbare groene gloed, maar zijn wel min of meer soda-lime glas met weinig ijzer, en meer silicium en aluminium. Dit type glas heet in de regel 'container glass' - het is relatief goedkoop en ook wat men gebruikt in potten groente/fruit/etc die je in de supermarkt koopt. 

 
Het lijkt me dat je een beetje overdrijft als je zou zeggen dat groentepotjesglas een bijzondere soort glas zou zijn die "geen zichtbare groene gloed" heeft en "weinig ijzer" bevat, en dat groentepotjesglas daarin zou verschillen van goedkoop fotolijstjesglas. Ik heb de indruk dat groentepotjesglas en fotolijstjesglas dezelfde goedkope kwaliteit glas zijn. Bij groentepotjes is een groene kleur zichtbaar langs de schroefrichel. 
 

glas 3549 keer bekeken

Groentepotjesglas (doperwten) en drinkglazen

[Jan van de Velde]

Het is lastig goede bronnen te geven gezien er zoveel variaties in glas zijn, en wat wat is is nog lastig te bepalen ook. 

Toch beweer je dapper dat: 

het wordt niet echt meer gebruikt voor iets anders

Voor iets als moderne drinkglazen gebruikt men het sowieso niet meer - dat is vaak zelfs borosilicaat glas

als het vaatwasserbestendig moet zijn dan zit je al snel aan niet-standaard glas

enz etc. 
 
 
Ik heb overigens een set vier jaar oude en zowat dagelijks gebruikte (ben verslaafd aan die troep) coca-cola-reclameglazen, en die gaan ook zowat dagelijks de vaatwasser in. Leeft allemaal nog, na honderden vaatwasserbeurten, en zien er ook nog steeds prima uit ook. En dat is met zekerheid geen borosilicaat. Duidelijk groenig. 
 
Op een paar dure dubbelwandige theeglazen en een paar glazen ovenschalen na is al het glas in mijn keuken vrijwel zeker "gewoon" glas. Dat, op iets wat ons af en toe uit de handen valt na, probleemloos vaatwasserbeurten overleeft, keer op keer. 
 
Ik kan me niet herinneren dat, als ik  glazen kocht of kreeg, op de verpakking trots werd vermeld dat het vaatwasserbestendig was (en daardoor een meerprijs waard was) . Dus als je dat na drie keer vragen nòg niet kunt onderbouwen moet je niet zulke boude beweringen blijven rondstrooien.

[Benm]

Die groentepot ziet er inderdaad wel ijzerhoudend uit - het zou kunnen dat ze hier met het goedkoopste glas kunnen werken doordat het in fabricageproces relatief langzaam opwarmt en afkoelt (wellicht voorverwarming voordat men de  inhoud erin doet). 
 
Die coca-cola reclameglazen heb ik ook gehad, maar zijn inmiddels allemaal gesneuveld, vaak een barst na een rondje door de vaatwasser. Dat in tegenstelling tot een set heineken glazen (duidelijk kleurloos glas) die ongeveer even oud zijn en even vaak door de vaatwasser zijn geweest. Ergens had ik aangenomen dat dit gewoon heel goedkoop glas was en daardoor sneuvelde, maar het kan natuurlijk ook toeval zijn, waarbij men wel goed glas gebruikte maar de kleur toevoegde (als chroom oid) voor een 'vintage look'. 
 
Het handigste zou zijn als er een manier was om zelf thuis te bepalen welk type glas iets daadwerkelijk is, maar dat blijkt verdraaid lastig!