Forumregels
(Middelbare) school-achtige vragen naar het forum "Huiswerk en Practica" a.u.b.
Zie eerst de Huiswerkbijsluiter
Erin42
Artikelen: 0
Berichten: 3
Lid geworden op: wo 04 dec 2013, 10:16

Inductiekoken - waarom zou je geen gas-pan mogen gebruiken?

Ik heb een vraag over het koken op inductie.
 
Ik daag de lezers hier uit om het antwoord niet van Google te halen, want ik heb sterk de indruk dat (1) niemand het weet en (2) daarom iedereen na een rondje Google gewoon elkaar napraat en (3) dat een redenatie van keramische kookplaten wordt toegepast op inductie.
 
 




Er wordt overal op Internet beweerd dat een pan die op gas gebruikt is, niet meer op inductie gebruikt mag worden omdat hij kromgetrokken is.
 
Ik begrijp echter niet hoe dit kan en ik heb het idee dat iedereen elkaar napraat zonder te weten waarom.
 
Bij een keramische kookplaat (geen inductie dus) begrijp ik waarom je een gas-pan niet kunt gebruiken: De keramische kookplaat wordt heet en moet goed contact maken met de pan om de warmte te kunnen overdragen.
 
Echter, bij Inductie kan ik geen enkel natuurkundig mechanisme bedenken waarom een pan niet zou werken.
 
Ten eerste zit de inductie-spoel al meerdere millimeters gescheiden van de pan door een glasplaat.
Ten tweede straalt de energie gewoon de panbodem in: er is dus geen pan-op-glascontact nodig. De hele glasplaat is volledig passief, deze dient alleen om de pan op te zetten.
Ten derde, een klein proefje leert dat de pan het nog prima doet als je hem op een theedoek zet (dus nog een mm erbij).
 
Kan iemand mij vertellen of het waar is dat een gas-pan niet meer op inductie kan, en belangrijk: Waarom dan niet? Welk natuurkundig mechanisme zorgt hier dan voor?
 
 




 
Gebruikersavatar
Xilvo
Moderator
Artikelen: 0
Berichten: 10.830
Lid geworden op: vr 30 mar 2018, 16:51

Re: Inductiekoken - waarom zou je geen gas-pan mogen gebruiken?

Nu heb ik toch even zitten Googelen om te zien wat er voor argumenten tegen het gebruik van eerder op gas gebruikte pannen op een inductieplaat zijn.
 
De eerste paar 'hits' zagen geen enkel bezwaar, wat mij, net als jou, niet verbaast.
Gebruikersavatar
Michel Uphoff
Moderator
Artikelen: 0
Berichten: 8.167
Lid geworden op: di 01 jun 2010, 00:17

Re: Inductiekoken - waarom zou je geen gas-pan mogen gebruiken?

Lijkt mij een broodje aap. Inderdaad zal de afstand tussen de panbodem en de inductiespoelen van belang zijn bij het absorberen van energie van het magnetische veld.

Maar een millimeter meer of minder afstand zal niet goed merkbaar zijn. Misschien is het wel meetbaar, en dat zou een leuk proefje zijn (tijd die een vaste hoeveelheid water nodig heeft x graden in temperatuur te stijgen bij direct contact en met een paar halve luciferhoutjes oid tussen de plaat en panbodem).

Contact is in ieder geval overbodig, dus m.i. is het onzin dat een licht kromgetrokken pan niet gebruikt moet worden bij inductie.
 
Maar bij een echt heel ongeschikte pan kan dat anders liggen, dat heb ik zelf op vakantie meegemaakt. Daar zetten wij met enige regelmaat en tegen beter weten in een veel te klein steelpannetje met een erg bolle en dunne bodem op de inductieplaat. Dan kan de spoel zijn veldenergie niet goed afstaan, en raakte wel eens oververhit waardoor de beveiliging aangesproken werd.
Benm
Artikelen: 0
Berichten: 12.262
Lid geworden op: za 21 okt 2006, 01:23

Re: Inductiekoken - waarom zou je geen gas-pan mogen gebruiken?

Erin42 schreef: Kan iemand mij vertellen of het waar is dat een gas-pan niet meer op inductie kan, en belangrijk: Waarom dan niet? Welk natuurkundig mechanisme zorgt hier dan voor?
 
 
Het is totale onzin. Het enige dat van belang is is dat de bodem voldoende dik en geleidend is om heen gestookt te worden door het veld. Als die bodem een beetje krom is door gebruik op gas maakt dat niets uit: Als de pan bij aanschaf geschikt was voor inductie blijft dat zo. Het het zo krom als een hoepel is (zeg maar een wok oid) dan gaat het niet werken, maar dat werkt ook niet nieuw uit de verpakking.  
Victory through technology
Gebruikersavatar
klazon
Pluimdrager
Artikelen: 0
Berichten: 7.933
Lid geworden op: ma 09 mei 2005, 23:52

Re: Inductiekoken - waarom zou je geen gas-pan mogen gebruiken?

In principe werkt elke pan met een metalen bodem op een inductiekookplaat. De combinatie is feitelijk een transformator waarbij de spoel onder de glasplaat de primaire wikkeling is en de panbodem de secundaire. De warmte wordt dus in de panbodem ontwikkeld. De enige beperking is dat het in een magnetische bodem veel beter werkt dan in een niet-magnetische bodem. De magnetische bodem bundelt het magneetveld beter. Er is een eenvoudige methode om dit zelf te checken. Blijft een magneetje aan de bodem kleven dan is de pan geschikt voor inductie. 
Tegenwoordig staat op bijna alle pannen of ze geschikt zijn voor inductie.
Benm
Artikelen: 0
Berichten: 12.262
Lid geworden op: za 21 okt 2006, 01:23

Re: Inductiekoken - waarom zou je geen gas-pan mogen gebruiken?

Maar noodzakelijk is het niet dat de bodem ferromagnetisch is. Met een aluminium pan kun je ook prima op inductie koken - zoiets is absoluut niet ferromagnetisch, maar wel een goede electrische geleider en zal gewoon opwarmen in het veld van het fornuis. Overigens zal een ijzeren pan wel beter werken - niet alleen vanwege de ferromagnetische eigenschappen maar ook door de hogere soortelijke weerstand: Een dikke aluminium (of koperen) bodem is wellicht zelfs een TE goede geleider om veel vermogen op over te brengen. 
Victory through technology
Gebruikersavatar
klazon
Pluimdrager
Artikelen: 0
Berichten: 7.933
Lid geworden op: ma 09 mei 2005, 23:52

Re: Inductiekoken - waarom zou je geen gas-pan mogen gebruiken?

Op deze wiki pagina: https://nl.wikipedia.org/wiki/Inductiekookplaat staat nog een effect: de magnetische hysterese. Die veroorzaakt ook opwarming. Dat lijkt mij een plausibele verklaring waarom een magnetische bodem beter werkt.
Gebruikersavatar
klazon
Pluimdrager
Artikelen: 0
Berichten: 7.933
Lid geworden op: ma 09 mei 2005, 23:52

Re: Inductiekoken - waarom zou je geen gas-pan mogen gebruiken?

Nog even een proefje gedaan. Een pan met niet-magnetische bodem gevuld met water en op de inductieplaat gezet. 
Resultaat: na een paar seconden geeft de plaat een foutmelding: er wordt te weinig vermogen afgenomen. De kookplaat geeft hiermee zelf aan dat de pan niet geschikt is.
Kookplaat is een Zanussi ZIL6470CB
Benm
Artikelen: 0
Berichten: 12.262
Lid geworden op: za 21 okt 2006, 01:23

Re: Inductiekoken - waarom zou je geen gas-pan mogen gebruiken?

Slimme kookplaat :)
 
Die kijkt vermoedelijk eerst met een laag vermogen om te kijken hoeveel energie er wordt overgedragen, en indien onvoldoende bevonden schakelt het ding niet door naar vol vermogen. Dat kan ook een veiligheidsfunctie zijn natuurlijk, om te voorkomen dat het ding pakweg een vork heet stookt die je op de plaat laat vallen, of een stuk aluminiumfolie smelt. 
 
Bewijs dat ferromagnetisch materiaal de bepalende factor is is het denk ik niet: Wellicht zou het een grotere/dikkere aluminium pan wel accepteren. Of iets duns maar ferromagnetisch als een bakblik juist weer niet. 
 
Realistischer is wellicht een roestvrijstalen pan van 304 of zelfs 316 roestvrij staal. Het laatste is nauwelijks ferromagnetisch, maar wordt wel gebruikt voor de fabricage van (meestal nogal prijzige) pannen. Ik heb daar wel een inductie-compatible logo op zien staan, terwijl een sterke Nd magneet er niet aan blijft hangen. 
Victory through technology
Gebruikersavatar
klazon
Pluimdrager
Artikelen: 0
Berichten: 7.933
Lid geworden op: ma 09 mei 2005, 23:52

Re: Inductiekoken - waarom zou je geen gas-pan mogen gebruiken?

Benm schreef: Bewijs dat ferromagnetisch materiaal de bepalende factor is is het denk ik niet: Wellicht zou het een grotere/dikkere aluminium pan wel accepteren.
Dat betwijfel ik. Het is een RVS pan met dikke bodem. Dus als die niet wordt geaccepteerd dan zal dat met aluminium ook niet gebeuren. Maar het gaat waarschijnlijk om een slimmigheidje in de kookplaat. In de handleiding staat ook uitdrukkelijk dat je pannen moet gebruiken met een magnetische bodem. Hoe dat detectiesysteem werkt, dat vermeldt de handleiding niet.
Gebruikersavatar
Xilvo
Moderator
Artikelen: 0
Berichten: 10.830
Lid geworden op: vr 30 mar 2018, 16:51

Re: Inductiekoken - waarom zou je geen gas-pan mogen gebruiken?

Aluminium is wel een veel beter geleider dan RVS.
 
Maar als in de handleiding uitdrukkelijk vermeld wordt dat een 'magnetische' bodem vereist is, dan staat dat er niet voor niets.
Geldt dit voor alle inductie kookplaten?
Gebruikersavatar
klazon
Pluimdrager
Artikelen: 0
Berichten: 7.933
Lid geworden op: ma 09 mei 2005, 23:52

Re: Inductiekoken - waarom zou je geen gas-pan mogen gebruiken?

Het staat voor mij wel vast dat een magnetische bodem beter werkt. Maar ik denk niet dat alle inductieplaten zo kritisch detecteren wat voor pan er op staat.
Benm
Artikelen: 0
Berichten: 12.262
Lid geworden op: za 21 okt 2006, 01:23

Re: Inductiekoken - waarom zou je geen gas-pan mogen gebruiken?

Voor zover ik heb begrepen werken inductieplaten op verschillende frequenties. Nieuwe types op een hogere frequentie werken (schijnbaar) beter met dunne pannen, of pannen van aluminium etc. 
 
Hoe die detectie werkt weet ik ook niet. Misschien via een aparte detector, maar ik kan me voorstellen dat ze daar gewoon de winding van de plaat zelf voor gebruiken die toch al in een LC circuit zit. De resonantiefrequentie daarvan daalt als je er een pan op zet, en wellicht moet dat een ijzeren pan zijn om voldoende invloed te hebben. Ik neem aan dat deze detectie voortdurend werkt zodat het toestel ook afschakelt als je er een pan vanaf haalt terwijl de knop nog op 'aan' staat?
Victory through technology
Gebruikersavatar
klazon
Pluimdrager
Artikelen: 0
Berichten: 7.933
Lid geworden op: ma 09 mei 2005, 23:52

Re: Inductiekoken - waarom zou je geen gas-pan mogen gebruiken?

Inderdaad, als je de pan tijdens bedrijf weghaalt komt die waarschuwing ook. Gebeurt ook als je de pan kantelt, b.v. om je pannekoekbeslag mooi te verdelen.
Benm
Artikelen: 0
Berichten: 12.262
Lid geworden op: za 21 okt 2006, 01:23

Re: Inductiekoken - waarom zou je geen gas-pan mogen gebruiken?

Dat lijkt me dan een redelijk gevoelig detectiemechanisme - op zich zou een magnetische sensor de pan nog wel kunnen zien als je die een paar cm optilt. Wellicht dat het dan toch bekijkt hoeveel vermogen je aan het veld van de plaat onttrekt en afschakelt als dat 'te weinig' is. Dat zou ergens ook impliceren dat een RVS pan wel warm zou worden, zij het minder snel, maar het toestel dit gewoon niet toelaat. 
 
Vraag is waarom: zou het schadelijk zijn voor het toestel om onbelast te werken?
 
Uit veiligheid kan ik me niet voorstellen dat het noodzakelijk is zo snel af te schakelen en niet bijvoorbeeld 10 seconden oid te wachten voor het geval de gebruiker even een omeletje flipt in een koekenpan oid. Het enige gevaar lijkt me als dat veld ongemerkt aan blijft staan, en je vervolgens die plaat gaat schoonmaken met ringen, armbanden etc om. Meestal zit er ook wel een indicatie op zo'n kookplaat om aan te geven dat deze heet is (door de warmte die terug van de metalen pan in het keramische oppervlak stroomt), dat zou ook kunnen waarschuwen voor een nog aanwezig veld. 
Victory through technology

Terug naar “Natuurkunde”