Overdracht van DiBP ná vaatwasser

[Ger]

Gisteren bij Radar: https://radar.avrotros.nl/artikel/fragm ... eckt-60613
Leesbaar artikel: https://radar.avrotros.nl/artikel/waaro ... ppen-60608

Plastic drinkflessen laten chemicaliën los nadat ze meermaals in de vaatwasser geweest zijn. Als vader van 2 schoolgaande kinderen die dagelijks hun flesje water meenemen welke gewoon in de vaatwasser gaat vind ik dat interessant natuurlijk.

Vooral dit vind ik bijzonder:

De flessen gingen tien dagen lang tweemaal per dag de vaatwasser in. Na elke vaatwasbeurt is een chemicaliëntest gedaan op het water dat na de wasbeurt in de fles werd bewaard. En wat blijkt? In meer dan de helft van alle flessen is de hormoonverstorende stof DiBP aangetroffen.

Als nulmeting zijn 39 andere flessen niet met de vaatwasser gewassen. In de flessen die niet met de vaatwasser gewassen zijn is geen DiBP gevonden.

Ik vraag me vooral af hoe dit precies kan/werkt?
Als ik het goed begrijp moeten de betreffende chemicaliën bij voorbaat al in de flessen aanwezig zijn, maar worden ze dus door de vaatwasser soort van 'vrijgemaakt' waardoor er overdracht naar het water kan plaatsvinden?

Wat ik hierin mis zijn wat exactere parameters. Er wordt in de film gesproken over hogere temperaturen dan handwas (wat veiliger zou zijn) en dat de vaatwasser het water er met hogere kracht (druk) tegenaan mept. Maar dat zijn vooral suggesties, er wordt niet echt gesproken over de exacte oorzaak. Primair ligt die oorzaak er natuurlijk in dat de stoffen aanwezig zijn in de fles, maar welke invloed heb je als argeloze huisvader hierop?
En is met de hand poetsen nu per se veiliger of eerder uitstel van het onvermijdelijke? Immers: met de hand boen je ook (met borstel of spons, met meer of minder kracht wat per persoon verschilt), wat ook een bepaalde slijtage kan veroorzaken.

Wij hebben bijvoorbeeld onthard water en wassen daarom met een theelepeltje waspoeder per keer, en draaien vrijwel altijd op het eco-programma op 55 °C, die dan wel weer een uur langer nodig heeft dan het standaard programma. Maakt dat verschil in positieve of negatieve zin?

So many questions

[Marko]

Als een plastic weekmakers bevat (let op: dat is bij de meeste weekmakers niet het geval) dan kunnen die langzaam uit het materiaal komen. De weekmaker-moleculen die op of dichtbij het oppervlak zitten kunnen het materiaal verlaten, door verdamping of doordat ze in water of iets anders oplossen. Dat wordt, via diffusie, dan weer aangevuld / rechtgetrokken door de moleculen uit het binnenste van het materiaal. Hoe sneller de diffusie, hoe sneller stoffen uit het materiaal kunnen weglekken. En diffusie gaat sneller bij hogere temperatuur. Ook is de oplosbaarheid van weekmakers in water dan groter. Daarbij zijn de producten in de vaatwasser veel langer in contact met water dan tijdens de afwas. Dus het is op zich logisch dat stoffen sneller weglekken in de vaatwasser.

Ik vind het alleen niet zo logisch dat die stoffen dan ná het wassen in kraanwater gaan zitten. De concentratie op het oppervlak wordt namelijk niet spontaan hóger door diffusie. Dus als die stoffen er na 20 keer vaatwassen vanaf komen, zouden ze dat ook na 19 keer, 18 keer, enzovoort, en nog vóór het gebruik van de vaatwasser moeten doen.

Ik denk dan ook dat er flessen (of mogelijk maar 1 fles, merk Action of zo) tussen heeft gezeten mét DIBP als weekmaker, die steeds gezellig samen met de andere flessen in de vaatwasser is gestopt. Doordat in de vaatwasser het water alle kanten op gaat krijgt die DIBP de kans om in andere flessen te komen. Niet al het water loopt uit de flessen, en na verdamping van het water blijft een klein laagje DIBP over, dat vervolgens in het kraanwater oplost. En dat hele kleine laagje kun je detecteren, want analyse-apparatuur is tegenwoordig extreem gevoelig. Je kunt stoffen detecteren tot een niveau van bij wijze van spreken een druppel in een zwembad.

Dát die stoffen gedetecteerd worden is daarom op zich nog niet eens zo spannend. Het wordt pas spannend als het (te) veel is - immers, slechts de dosis maakt het gif. Maar daar wordt met geen woord over gerept. Radar noemt geen getallen en ook niet of de genoemde waardes onder of boven de norm liggen en hoe ver. Radar vertelt ook niet waarom er niet met een gestandaardiseerde test is gekeken naar leachables, want die tests zijn er gewoon en de materialen die in die flessen zitten zouden daar overigens ook aan onderworpen moeten zijn.

Voor mij komt het over als een storm in een glas water, nou ja, een fles in dit geval.

[Ger]

Dát die stoffen gedetecteerd worden is daarom op zich nog niet eens zo spannend. Het wordt pas spannend als het (te) veel is - immers, slechts de dosis maakt het gif. Maar daar wordt met geen woord over gerept. Radar noemt geen getallen en ook niet of de genoemde waardes onder of boven de norm liggen en hoe ver.

Jawel, er wordt genoemd dat de stoffen onder de norm liggen, echter die norm zou voor volksgezondheid eigenlijk 0 moeten zijn maar is daar iets boven gesteld omdat anders geen enkele weekmaker gebruikt zou mogen worden (ik parafraseer).

Je verhaal klinkt verder overigens niet onlogisch. Ze vertellen niet dat ze iedere fles apart in de vaatwasser hebben gedaan en dat zou betekenen dat elke fles de schuldige zou kunnen zijn. En dat zou dus ook verklaren waarom de fabrikanten met droge ogen een ander verhaal hebben dan Radar.

[Marko]

Dát die stoffen gedetecteerd worden is daarom op zich nog niet eens zo spannend. Het wordt pas spannend als het (te) veel is - immers, slechts de dosis maakt het gif. Maar daar wordt met geen woord over gerept. Radar noemt geen getallen en ook niet of de genoemde waardes onder of boven de norm liggen en hoe ver.

Jawel, er wordt genoemd dat de stoffen onder de norm liggen, echter die norm zou voor volksgezondheid eigenlijk 0 moeten zijn maar is daar iets boven gesteld omdat anders geen enkele weekmaker gebruikt zou mogen worden (ik parafraseer).

Een norm van "eigenlijk 0" is flauwekul. "0" kun je niet meten. Het argument over weekmakers is ook onzin. DIBP is inderdaad een weekmaker, maar de meeste drinkflessen zijn van polypropeen (PP) zijn gemaakt, en daar worden weekmakers helemaal niet gebruikt, die hebben daar totaal geen nut. Daarom ging ik ook uit van contaminatie. Het is godsonmogelijk dat de helft van de drinkflessen DIBP als weekmaker bevatten.

Wel gebruiken sommige fabrikanten di-isobutylftalaat of andere ftalaten in een andere rol, als onderdeel van de katalysator tijdens het productieproces van de uitgangsstof. Het gaat dan om zeer kleine hoeveelheden, beneden 0.1 gewichtsprocent. Maar alsnog zou het erin voor kunnen komen, en alsnog zou het er dus ook langzaam uit kunnen komen.

Dit is wat Borealis, een van de grootste producenten van PP, hierover meldt:

https://www.borealisgroup.com/storage/P ... EN-ED7.pdf

Alsnog blijf ik het vreemd vinden dat deze stof vanwege het wassen in de vaatwasser ineens aan het oppervlak zou komen. Contaminatie door een (1) andere fles vind ik nog steeds plausibeler.