‘Artificial Intelligence’ wordt verkeerdelijk vertaald als artificiële intelligentie. Een correcte vertaling is artificiële informatiegaring. Dit is een type vertaalfout die vaak voorkomt omdat mensen geneigd zijn woorden letterlijk te vertalen uit een taal die zij niet helemaal beheersen. (Het grappigste voorbeeld komt van een politicus die zei: ‘We hardly worked’ waarmee hij bedoelde dat ze hard gewerkt hadden maar voor engelstaligen betekende het dat hij nauwelijks gewerkt had.)
Het engelse woord ‘intelligence’ zoals in ‘intelligence services’ betekent inlichtingendiensten.
Het nederlandse intelligentie betekent verstand en een intelligent persoon is iemand met een méér dan gemiddeld verstand of IQ.
Dit alles kunt u controleren in het woordenboek.
Mijn bekommernis over die benaming is niet alleen taalkundig. In de wetenschapsbeoefening is het gebruik van correcte definities en correcte vertalingen essentieel.
Ik heb deze vraag ook voorgelegd aan AI (chatGPT) en ik krijg twee antwoorden die mij helemaal niet voldoen:
1. AI blijft de vertaling artificiële intelligentie gebruiken omdat het nu eenmaal ingeburgerd is in het Nederlands. Dit is een voorbeeld van intellectuele luiheid die in wetenschapsbeoefening, maar ook in de betere journalistiek, het onderwijs e.d. niet kan toegelaten worden. Het gebruik van klaar omschreven definities en termen is essentieel. In wetenschappen zoals geneeskunde, rechten, psychologie enz. is het een dagelijks gevecht om juist omschreven begrippen en definities te hanteren om aan goede wetenschapsbeoefening te doen.
2. AI antwoordt ook dat de betekenis van woorden contextueel kan verschillen. Dat is juist in de gewone omgangstaal. Het woord ‘doel’ betekent bijvoorbeeld iets helemaal anders voor een voetballer dan voor een bedrijfsleider. Maar AI heeft niet begrepen dat het gebruik van slecht omschreven begrippen en slordige vertalingen in de serieuze wetenschap ontoelaatbaar zijn.
Verder ben ik van mening dat het foutief gebruik van het woord intelligentie bij het publiek verkeerde verwachtingen creëert alsof AI een intelligente machine is, terwijl het in de eerste plaats een systeem is dat bestaande kennis en informatie produceert.
AI kan dus het beste vertaald worden als Artificiële Informatiegaring. Dit woord bestaat in het Nederlands en het voordeel is dat de alom gekend afkorting AI kan blijven bestaan. Er zijn echter andere vertalingen mogelijk zoals kunstmatige kennisverwerving enz.