Top-10: 8 Galilei's rollende kogels op helling (16e eeuw)

[Bro]

NRC-Handelsblad heeft een keer een artikel gewijd over de 10 mooiste natuurkunde proeven. De volgende dagen wil ik elke proef zijn eigen onderwerp gunnen op dit natuurkunde forum. Vragen, links, plaatjes enz. zijn dus van harte welkom. Vandaag:

Op nummer 8: Galileo Galilei rollende kogels op helling (16e eeuw)

Studie eenparig versnelde beweging.



Uit Collegenet.nl:

In 1593 ging Galilei verder met zijn onderzoek naar valbewegingen. In plaats van een voorwerp vanaf een hoogte los te laten en het vrij te laten vallen, wilde hij het experiment herhalen met een speciaal ontworpen helling. Daar zou hij dan ballen vanaf laten rollen. De afdaling duurde door wrijving langer, waardoor metingen nauwkeuriger werden, terwijl de basisbeweging van de bal onveranderd bleef. Galilei herhaalde het experiment talloze malen, waarbij hij steeds de afstand die de bal moest afleggen veranderde. Om de tijdsduur te meten gebruikte hij een grote ton water waarin onderaan een klein gaatje zat. Er liep langzaam water uit deze ton weg, dat opgevangen werd in een emmer. Na elk experiment mat hij de hoeveelheid water die in de emmer terecht was gekomen. Na een tijdje werd een duidelijk patroon zichtbaar, dat in een eenvoudige wiskundige formule kon worden omgezet. Een patroon dat leidde naar het idee van de versnelling.

Hier is informatie te vinden van deze natuurkundige:

http://anw.hml.nl/Werkstukken/Anna_Serraris/Galilei/

[DePurpereWolf]

Soms zit er veel natuurkunde en wiskunde in het meest simpele proefje.

Je kan natuurlijk nu dezelfde proef doen met een balletje en een stopwatch. Maar je stopwatch geeft dan alleen tijd aan. Een nummer. Heel erg abstract. Dat kan je dan als middelbare school studentje in een formule invoeren en dan komt er een waarde voor de versnelling uit.

Maar door de proef met een vat water te doen wordt de tijd echt uitgedrukt in iets vatbaars. Een nummer vergeet je zo weer, maar het peil van een vat, dus iets vatbaar, blijft veel langer bij.

Een quote van the man himself:

Meet wat te meten is, maak meetbaar wat niet te meten is.

G. Galilei