Over de bestrijding van overgewicht
Om me voor te bereiden op een werksuk van ethiek heb ik gisteravond alvast wat voor mezelf ter inleiding geschreven. Ik ben benieuwd hoe anderen hier tegenaan kijken.
Waar ligt de grens van paternalisme?
Je mag niet roken, je moet een helm dragen op de brommer, en het lijkt er naar toe te gaan dat je nu ook niet teveel (ongezond) mag eten. Het lijkt heel moreel, voorkomen in plaats van genezen. Of doet het toch inbreuk op onze autonomie? Mag het een norm worden om een gezond mens te zijn? Is dat niet helemaal onze eigen zaak? Komen er straks ook sancties op het plegen van zelfmoord? Waar ligt de grens van dit paternalisme? Is it better ten men ruin themselves than one man be unjustly deprived of liberty? Dworkin.
Is het asociaal om ongezond te leven of hebben we het recht om dik te zijn?
Mogen we überhaupt het beeld wel zo zwart-wit schetsen dat overgewicht een causale rol kan spelen bij een bepaald ziektebeeld? Liggen er niet veel meer oorzaken aan ten grondslag, zoals bijvoorbeeld stress? Mogen mensen dan ook geen stress meer hebben?
Kortom, als we overgewicht vaak niet direct als boosdoener van een ziektebeeld aan kunnen wijzen, mogen we er dan wel vergaande consequenties aan verbinden?
In all cases of paternalistic legislation there must be a heavy and clear burden of proof placed on authorities to demonstrate the exact nature of the harmful effects to be avoided and the probability of their occurrence. Dworkin.
Bescherming of bemoeienis?
Uit kosten / baten analyses blijkt dat het niet duidelijk is of obesitas werkelijk kostbaar is voor de samenleving. Op de korte termijn zorgt overgewicht voor een sterke toename in de medische kosten. Op de lange termijn echter zullen er kosten bespaard worden, omdat ze sterven op het juiste moment. Zij zullen geen beroep doen op een langdurige opname in een verpleeghuis, inclusief alle chronische kwalen .
Het argument waar beleidsmakers zich op baseren, dat dikke mensen duurder zijn, berust op een twijfelachtig fundament. Toch is er een drang vanuit de overheid om overgewicht te bestrijden. Een recent voorbeeld hiervan is de Balansdag van het Voedingscentrum, waar gepropageerd wordt minder te eten en meer te bewegen. Zo ook het opperen van de invoer van de vet-tax en moraliserende campagnes van de overheid. Maar als deze ingreep niet berust op een nuts-argument, wat zijn dan de morele beweegredenen van de overheid? Mag de overheid wel ingrijpen in het leven van haar burgers? Is de burger niet autonoom genoeg om zelf te beslissen wat hij of zij eet? Of is de overheid verplicht de gezondheid van haar burgers te waarborgen, voor hun eigen bestwil?
De bedoeling van paternalisme is de burger te beschermen van het kwaad dat hem zonder die hulp aangericht zou worden, al dan niet door eigen toedoen. Als er om 2 uur s middags na Sesamstraat ineens een porno-film op t.v. komt is het niet door zijn eigen toedoen dat een kleuter zijn onschuldigheid verliest en kun je spreken van bescherming door dat te verbieden.
Maar mag je spreken van bescherming voor het buitensporig eetgedrag van een persoon voor zijn eigen bestwil? Of kun je bij buitensporig eetgedrag niet in alle gevallen spreken van een dwangmatige handeling en hoef je die persoon er dus ook niet voor te beschermen? Wat is het dan, bemoeienis?
Andere belangen?
Wellicht voert het dus te ver om je hiermee te bemoeien/ het paternalisme zo ver door te drijven en zijn er kennelijk andere belangen in het spel.
Zoals juist het terugdringen van de verzorgingsstaat, aangezien de overheid niet meer toe wil schieten in gevallen waarbij mensen zelf verantwoordelijk zijn voor hun ziektebeeld.
Wordt verzorgingsstaat dan anders ingevuld, dat het er niet meer om gaat zoveel mogelijk mensen te verzorgen maar zo min mogelijk? Maar wordt dit wel bereikt door bemoeienis, wat verpakt wordt als verzorging?
Anderzijds is het ook wel weer logisch dat er voorwaarden gesteld worden aan verzorging. En dat zon voorwaarde kan luiden dat je jezelf niet tegen beter weten in het ziekbed in werkt.
Slotsom
Het is logisch dat je zoveel mogelijk kosten en leed van onnodige zieken wilt besparen, maar de consequentie dat gezond leven een standaard of misschien zelfs norm moet worden laat zich moeilijk rijmen met ieders recht op zelfbeschikking. The coercive arm of the law should not be allowed to reach into every dimension of the moral life. A conclusion that an act is morally wrong, offensive, or self-harming does not necessarily lead to a judgment that it should be legally prohibited.
Wat denken jullie ervan?