Kant

[klein duimpje]

Ik weet niet of mijn vraag hier op zijn plaats is, maar aangezien ik nog nooit echt vragen over filosofie op het huiswerkforum heb zien staan zet ik ze toch maar hier.

Kan er mij sms iemand uitleggen hoe de transcendentale analytica van Kant juist in elkaar zit? Ik heb al via google verschillende sites tegengekomen maar ik versta het nog steeds niet.

Om eventjes terug te komen in de oudheid. Het idee van het Goede ( Plato ) en de onbewogen beweger ( Aristotles ) duiden beiden de hoogste vorm in de hiërarchie aan. Maar ik vroeg mij af wat dan juist het verschil is tussen beiden. Is het zo dat het idee van het Goede niet kenbaar kan gemaakt worden terwijl de onbewogen beweger wel? Dat de onbewogen beweger god symboliseert?

Bedankt alleszinds voor jullie tijd

[KritischPunt]

Kan er mij sms iemand uitleggen hoe de transcendentale analytica van Kant juist in elkaar zit? Ik heb al via google verschillende sites tegengekomen maar ik versta het nog steeds niet.

Ik denk dat daarmee bedoeld wordt: de begrippen die besloten liggen in de objecten (de bal is rond - "rond" ligt vast in "bal" = logische kennis). Kant maakt een onderscheid in die begrippen:

a/ de bal is rond = altijd rond; kennis die a priori vast ligt; zuivere kennis.

b/ de bal is rood = "rood" is niet altijd; de kennis a posteriori; of ervaringskennis.

Zonder begrippen, zouden objecten nooit een betekenis hebben: "bal" zonder het begrip "rond", zou betekenisloos zijn. Dus, objecten kennen besloten begrippen (zuivere kennis) en tijdelijke begrippen (ervaringskennis), die afhankelijk zijn van de aanschouwer.

Stel, dat één persoon naar een object kijkt en zegt: de bal is blauw. Voor een tweede persoon die de bal niet ziet, maar enkel de beschrijving van de eerste persoon kan horen, is de zekerheidsfactor het begrip "rond", want een bal is dat altijd, voor "blauw" is die zekerheid er niet, men is afhankelijk van de persoon die de bal werkelijk ziet.

Opgelet! Ik ben niet zeker van deze stelling om het begrip "transcendentale analytica" in te kaderen. Misschien dat anderen dit kunnen bevestigen of corrigeren???

[Don Quichot]

Er zijn een paar dingen van Kant die je heel erg goed moet begrijpen in deze denk ik. Hij is christelijk opgevoed, maar door zijn analyse is hij gaan denken dat dat "god" niet bestaat. (In mijn mening is het slechts zo dat het christelijke godsmodel niet bestaat en dat hij daarachter kwam. Iemand met een ander godsbeeld dan dat van "een man met een baard op een wolk" zal dat niet zo hebben lijkt me.) Hij is hiervoor berips door de keizer van Pruisen (de filosofische keizer) Fredrick II als ik me niet vergis. Toen heeft hij beloofd zich niet meer over godsdienst uit te laten.

Zijn metafysica en zijn hele filosofie begint met de vraag of het mogelijk is om metafysische kennis te hebben en wat dit dan eigenlijk is. Metafysisch heeft in zich dat het het fysieke (en daarmee de waarneming) overstijgt. Dus is de vraag of we a priori kennis kunnen hebben; voordat we iets waargenomen hebben dus. Ook moet het een bepaald iets toevoegen wat niet in de waarneming besloten ligt (het moet synthetisch zijn). Anders is het toch fysische kennis.

Volgens Kant is dit wel degelijk mogelijk. Hij begint vanuit het empirische: de waarneming. Als we als voorbeeld een deur nemen, dan zien we een aantal eigenschappen van de deur. Als we vervolgens een tweede deur zien dankunnen we gaan vergelijken en tot de conclusie komen dat er een aantal dingen nu eenmaal bij een deur horen. Als we de waarneming analyseren zien we dat een deur bepaalde afmetingen heeft. Als we deze waarneming op een synthetische (we voegen ets toe dat niet bij het object hoort, maar wel noodzakelijkerwijs bij het soort objecten hoort) manier bekijken kunnen we tot de conclusie komen dat iedere deur een bepaalde kwaliteit moet hebben (in dit geval afmetingen).

Kant noemt dit als eerbetoon aan Aristoteles Categoria. Categoria zijn dus a priori kennis die op een synthetische manier verkregen is. Kant oemt vier groepen categoria (kwalitiet, kwantitiet, relatie en modaliteit) die ieder weer drie verschijningsvormen kennen (er zin dus twaalf categoria). De categoria zijn dus precies datgene wat metafysische kennis is volgens Kant.

Verder vraagt Kant zich af hoe het mogelijk is dat we die metafysische kennis bezitten. Hij komt tot de conclusie dat om deze categoria te kunnen vormen ieder mens toch ten meniste een basale kennis van ruimte en tijd moet bezitten. Dit is datgene wat Kant transcendentaal noemt. Het is kennis dat noodzakelijkerwijs in ieder mens aanwezig moet zijn. Transcendentaal is dus opeens geen spirituele bezigheid meer, maar simpele aangeboren kennis. En dit is de reden dat de pruisische keizer aan de rem trok.

Ik hoop dat je hier eventjes voldoende aan hebt. Anders v raag je maar.

pi.gif

[klein duimpje]

Dankje wel voor je antwoord, ik denk dat ik het eindelijk een klein beetje begin te verstaan.

[Don Quichot]

Ik ben wel wat vlug door de bocht gegaan, dus als je wat vragen hebt over de materie stel ze dan gerust. Ik wilde overigens aangestipt hebben dat Kant's ethiek onder de categorie relatie valt. Er zijn drie uitingsvormen: hyothetisch, categorisch en disjunctief.

Zijn ethiek is metafysisch omdat het betrekking heeft op het (empirische) handelen. Het gaat er echter om uit dit handelen lering te trekken (synthetisch) door de voorwaarden hieruit te destilleren en voor het handelen zelf plaatsvindt (a priori) een idee te hebben hoe dit handelen zich zal moeten structureren.

Ik hoop dat het met dit voorbeeld nog wat duidelijker is geworden.

[ypsilon]

Don Quichot, je weet er wel een stuk meer over dan ik, maar nog even een toevoeging...

Kant stelde wel dat je God kon gebruiken als "praktisch postulaat", om een reden te hebben het goede te doen. Al is het zo dat kerkdiensten voor een praktisch postulaat in zijn visie nogal zinloos zouden zijn. Of deze formulering iets te doen heeft met de berisping van de Pruisische keizer weet ik niet...?

[Don Quichot]

Ik had gisteravond een heel mooi stukje weten te tiepen, maar dat is verloren gegaan in, naar ik vermoed, een forum update of patch. Laat ik proberen om er nog eens iets moois van te maken.

Het "praktisch postulaat" zoals je dat noemt (hoe kom je aan deze benaming trouwens; ik kan hem niet terugvinden) doet me erg sterk denken aan Voltaire's gedachte dat geloof (in de onsterfelijkheid van de ziel) (ook al geloofde hij hier zelf niet in) onmisbaar was om het plebs ordentelijk te houden. Ten tijde van de verlichting was dit geen ongewone denkwijze. Men ontdekte steeds meer en zo kwamen steeds meer "wonderen" als werking van de natuur naar boven. Wonderen en openbaringen leken afgedaan in die periode; een "overtollige theorie" als het ware. Vele filosofen kwamen tot een nieuw godsbesef (het deisme) waar men in god geloofde die niet ingreep in deze wereld en zich hier niet ophield.

Kant's idee lijkt hier op in mijn ogen. Ik heb bij Kant niet het idee dat hij van mening was dat God nodig was om het plebs ordentelijk te houden; wel van keizer Wilhelm Friedrich II. In mijn mening was het voor Kant onmogelijk een godsbewijs te leveren door zijn filosofie. Hij beredeneerde dat er een fenomenale wereld en een noumenale wereld bestond. Een wereld die we waarnemen en een wereld van de "dinge an sich". Het fundamentele onderscheid hierin is dat er geen enkele aanwijzing was volgens Kant om aan te nemen dat hoe we dingen waarnemen (fenomenale wereld) ook is hoe de dingen zijn (noumenale wereld). Dit terwijl hij in zijn optimisme, zoals hij het zelf noemt, dit wel denkt. De reden dat Kant een goedsbewijs wil levren is omdat hij in zijn ethiek nu juist een onderscheid maakt tussen de hypothetische imperatief (=beweegreden (min of meer) en de categorische (= de manier van handelen ipv de hypothese dat de handeling an sich "goed" is) imperatief. Zolang God niet bewezen is kunnen we niet handelen op basis van wat die God ons oplegt; het hypothetische druipt er vanaf mijns inziens.

In de mensen worden de dingen gestructureerd dankzij de categoria volgens Kant. Er is echter geen reden om aan te nemen dat deze werkelijkheid ook bestaat buiten de waanemer. Als dit inderdaad zo is, zo concludeerde hij, dan moet de causale werking van de ingen in de mens bestaan en niet daarbuiten. Causaliteit is immers een oorzaak/gevolg relatie en behoort daardoor tot de categorie relatie. Het moest in ieder geval zo zijn dat al er inderdaad iets goddelijks of transcendentaals bestond het buiten de fenomenale wereld bestond. En dus kon hiervoor geen bewijs gevoonden worden volgens Kant (Dit is overigens een van de moeilijkheden van Kant's filosofie: "Hoe komen we vanaf de fenomenale wereld tot de noumenale wereld?").

Een paar bronnen die mijn gedahten lijken te staven:

Kant

Idea of God

Kant stated the practical necessity for a belief in God in his Critique of Pure Reason. As an idea of pure reason, "we do not have the slightest ground to assume in an absolute manner… the object of this idea…"[29], but adds that the idea of God cannot be separated from the relation of happiness with morality as the "ideal of the supreme good". The foundation of this connection is an intelligible moral world, and "is necessary from the practical point of view"[30]. Later, in the Logic, § 3 (1800) argued that the idea of God can only be proved through the moral law and only with practical intent, that is, "the intent so as to act as if there be a God" (trans. Hartmann and Schwartz). See Argument from morality for more details.

[wiki=en]argument from morality[/wiki]

Moral order (Kant)

1 The summum bonum is where moral virtue and happiness coincide.

2 We are rationally obliged to attain the summum bonum.

3 What we are obliged to attain, it must be possible for us to attain.

4 If there is no God or afterlife, it is not possible to attain the summum bonum.

5 God (or the afterlife) must exist.

Premises (3.1) and (3.2) reflect Immanuel Kant's belief that behaving morally should lead to happiness. Premise (3.3) tells us that “ought implies can”. It cannot be true that we ought to seek an end if there is no chance of our attaining it. Premise (3.4) points to the fact that the world as it appears to us is governed by morally blind causes. These causes give no hope whatsoever that pursuit of moral virtue will lead to happiness. They do not even give hope that we can become morally virtuous. Agency is beset by weaknesses that make the attainment of virtue — in the absence of external aid — seem impossible. The being postulated in (3.5) has omniscience and omnipotence combined with perfect goodness. Thus it will ensure that the pursuit of a virtuous state is possible through external aid (as in grace) and will promise an immortality where the moral journey can be completed. It will also ensure that in the long run happiness will result from virtue. Its existence would mean that there is a perfect moral causality at work in the world.

Criticism

Kant himself asserts that if the summum bonum cannot be attained, then the moral law that bids us to seek it “must be fantastic and directed to imaginary ends and must therefore in itself be false”. Critics point out a certain type of circularity: Kant's argument presupposes that both the pursuit of moral virtue and the pursuit of happiness must be rational enterprises; however, this is precisely the sort of thing that may not be true in a non-theistic universe. Kant's conception of God arises as an attempt to harmonize these two conflicting goals, but critics assert that practical reason is not committed to the pursuit of two ends that apparently conflict.

Voetnoot:

In mijn ogen heeft Kant een steekje laten vallen en is er wel degelijk een inzicht wat een brug zou kunnen beteken tussen zijn fenomenale en noumenale wereld. Ziet iemand waar in zijn filosofie dit mogelijk is? Het zou ook het godsbewijs kunnen zijn waar hij naar zocht; of slechts een restant van zijn gelovige opvoeding. Wie durft?

[ypsilon]

Het "praktisch postulaat" zoals je dat noemt (hoe kom je aan deze benaming trouwens; ik kan hem niet terugvinden)

Mijn prof filosofie...

[Don Quichot]

Dekken mijn woorden een beetje wat je bedoelde trouwens? Of had jij een heel andere gedachte?

[klein duimpje]

Ik zal ook nog eens iets posten en waarschijnlijk de bal weer eens volledig misslaan maar bon.

Is voor kant God niet zoiets als de onbewogen beweger? De pure act ( Zie zijn transcendentale dialectiek)?

Nja zoals ik dus al zei ik ben volledig verkeerd de onbewogen beweger vinden we bij aristoteles. Nuja in zijn transcendentale dialectiek had kant het wel over god dit ben ik zeker . Bedankt voor jullie antwoorden, hopelijk helpen ze mij door het examen filosofie.

[ypsilon]

Don Quichot, de term "praktisch postulaat" dekt de lading wel, maar in mijn cursus wordt het niet gebruikt. Wellicht omdat, zoals ik nu zie, het de nadruk op het hypothetische (zoals jij het beschreven hebt) een beetje veronachtzaamt. Dit staat in mijn cursus (volgend op de verwerping van wijsgerige theologie en weerlegging van de drie soorten godsbewijzen):

(...) Het bestaan van de ziel en van God kan hij (=Kant) hoogstens aanvaarden als "regulatieve ideeën",

voorstellingen die orde brengen in onze kennis, maar niet fundeerbaar zijn en buiten het bereik van de menselijke kennis liggen. Een regulatieve idee heeft geen echt voorwerp, slaat letterlijk op niets, maar is enkel nuttig als "alsof-voorstelling": bekijk de dingen zo alsof er een God bestaat, of alsof er een ziel is, ook al zijn er geen redenen om aan te nemen dat God bestaat of er werkelijk een ziel is. (Kant schrijft de logische consequentie niet uit dat men de dingen ook kan bekijken alsof er géén God en géén ziel is. Volgens hem zijn de twee "alsof-voorstellingen", bv. "bekijk de wereld alsof God bestaat" en "bekijk de wereld alsof God niet bestaat" niet eens strijdig met elkaar. Dat kunnen zij alleen zijn mocht de uitspraak een voorwerp hebben, wat niet het geval is. Kant is dus een kennistheoretisch agnost (...)

Ik denk dat we het daarover dus wel min of meer eens zijn.

Je hebt me trouwens wel nieuwsgierig gemaakt met dit:

In mijn ogen heeft Kant een steekje laten vallen en is er wel degelijk een inzicht wat een brug zou kunnen beteken tussen zijn fenomenale en noumenale wereld. Ziet iemand waar in zijn filosofie dit mogelijk is?

Wat is het dan, want ik vond Schopenhauers kritiek dat er geen noumenon te veronderstellen is voor de fenomenen, daar dat de toepassing is van een oorzaak-gevolg relatie op iets dat niet behoort het toepassingsveld van deze categorieën.

EDIT:

Ik had gisteravond een heel mooi stukje weten te tiepen, maar dat is verloren gegaan in, naar ik vermoed, een forum update of patch. Laat ik proberen om er nog eens iets moois van te maken.

Altijd jammer zoiets, maar je tekst is best geslaagd hoor

[Don Quichot]

Ik zal ook nog eens iets posten en waarschijnlijk de bal weer eens volledig misslaan maar bon.

Is voor kant God niet zoiets als de onbewogen beweger? De pure act ( Zie zijn transcendentale dialectiek)?

Het lijkt er heel erg op inderdaad. Aristoteles' onbewogen beweger zou datgene moeten zijn wat het causale (oorzaak-gevolg relatie) wereld model in werking had gezet: de ultieme oorzaak.

Kant's idee lijkt in mijn ogen veel meer op het deisme: god zonder ingrijpen in deze wereld. Geen openbaringen en geen wonderen, en dus ook geen kerkdiensten. God hield zich niet in deze wereld op (is trancendentaal). In die zin is God pure intentie (geen handeling nu juist ).

Kleine verschillen kunnen soms alles betekenen, he? Mag ik trouwens vragen of je een vak filosofie, en dan voor welke studie, doet of een studie filosofie, en dan voor welk vak deze vraag geldt?

Don Quichot, de term "praktisch postulaat" dekt de lading wel, maar in mijn cursus wordt het niet gebruikt. Wellicht omdat, zoals ik nu zie, het de nadruk op het hypothetische (zoals jij het beschreven hebt) een beetje veronachtzaamt. Dit staat in mijn cursus (volgend op de verwerping van wijsgerige theologie en weerlegging van de drie soorten godsbewijzen):

Wat zijn de drie soorten godsbewijzen? Het doet me denken aan het munchhauser trilemma dat in de ethiek bestaat (drie manieren waarop, op een oneigenlijke wijze, ethische denkbeelden gegrond worden:

- Regressus ad infinitum (men kan door blijven vragen zonder een steekhoudende grond te vinden)

- Petitio (iemand met veel authoriteit zei het toch; dus is het zo)

- decisia (omdat! (en dit zonder onderbouwing))

Ik denk dat we het daarover dus wel min of meer eens zijn.

Het raakt elkaar behoorlijk in ieder geval. De rest zijn details denk ik.

Wat is het dan, want ik vond Schopenhauers kritiek dat er geen noumenon te veronderstellen is voor de fenomenen, daar dat de toepassing is van een oorzaak-gevolg relatie op iets dat niet behoort tot?het toepassingsveld van deze categorieën.

Je bedoelt dat er geen subject zou bestaan dan het eigen subject en dat alle andere dingen slechts een uiting zijn van de eigen geest? Ik vind het niet zo sluitend; maar ik weet niet zeker of ik Schoppenhauer's gedachten goed begrepen heb; ik heb geen enkel werk van hem gelezen.

Hegel dacht dat gezien de eigen geest onderdeel is van het totaal er noodzakelijkerwijs een bepaald verband tussen de eigen geest en "het alles" bestaat. Het hele feit dat de empirische waarneming in het metafysische gekend wodt en dat dit metafysische mogelijk is door de transcendentale kennis van ruimte en tijd bewijst dit min of meer; want wat is dit transcendentale anders dan iets wat zich blijkbaar in ieder mens bevindt? Het is dit transcendentale wat alles aan elkaar verbindt en daarmee ook onze geest met het alles. Dit heeft tot gevolg dat alle noumena onderdeel van ons zelf zijn en alle "dinge an sich" ook. Natuurlijk kunnen we daar wel kennis van hebben omdat we kennis van ons zelf kunnen hebben. Hier komt nog bij dat datgene wat zich in alles bevindt en wat als voorwaarde bestaat voor al die kennis wel erg dicht bij een godsbeeld komt. Overigens is dit iets wat klein duimpje min of meer aanhaalt (of ik in reactie daarop). Terwijl God hierom afdeed voor Kant vindt Hegel er juist een (pantheistisch) godsbeeld. In die zin is dit ook waar Schoppenhauer zijn godsbeeld op baseert trouwens.

p.s. als je wilt dat ik iets meer uitwijdt over Hegel's godsbeeld of filosofie, dan vraag je maar. Ik ga weer eens wat kort door de bocht.

[ypsilon]

Wat zijn de drie soorten godsbewijzen?

Het ontologisch godsbewijs, het kosmologisch godsbewijs en het tysico-theologisch (of teleologisch) godsbewijs.

p.s. als je wilt dat ik iets meer uitwijdt over Hegel's godsbeeld of filosofie, dan vraag je maar.

Als mijn examens gepasseerd zijn... Tenzij ik tijdens het studeren van mijn cursus filosofie met vragen kom te zitten, dan weet ik waar ik moet zijn

[klein duimpje]

Ik studeer biochemie, en dan heb je jaja toch wel een vak filosofie ( 3studiepunten) het interesseert mij echt wel maar ik kan het maar moeilijk vatten en ik vind het het moeilijkste vak voor te studeren. Nuja we zien wel. Bedankt alleszinds voor de verhelderende uitleg! Als ik met zoiets afkom op mijn examen zal de prof nogal ogen trekken;-)

[Don Quichot]

Het ontologisch godsbewijs, het kosmologisch godsbewijs en het tysico-theologisch (of teleologisch) godsbewijs.

Ik vermoed dit:

- Bewijs denken te vinden in de gedachte dat er meerdere lagen in de realiteit bestaan; waarbij de uiterste laag als in een punt bestaat en de uiterste laag als een "oorsprong" gehanteerd wordt

- Bewijs denken te vinden in de gedachte dat gezien "het alles" bestaat iets dit "geschapen" zal hebben

- Bewijs denken te vinden in de doelmatigheid van het bestaan.

Als mijn examens gepasseerd zijn... Tenzij ik tijdens het studeren van mijn cursus filosofie met vragen kom te zitten, dan weet ik waar ik moet zijn

Onhoudt dat ik ook slechts een student ben, he. Ik weet zeker niet alles en ben al helemaal niet feilloos. Wel zal ik pogen je te helpen als je daarom vraagt.

Ik studeer biochemie, en dan heb je jaja toch wel een vak filosofie ( 3studiepunten) het interesseert mij echt wel maar ik kan het maar moeilijk vatten en ik vind het het moeilijkste vak voor te studeren. Nuja we zien wel. Bedankt alleszinds voor de verhelderende uitleg! Als ik met zoiets afkom op mijn examen zal de prof nogal ogen trekken;-)

Veel succes met je examen!