Het is mij niet helemaal duidelijk wat je met zijnsoordelen bedoelt. Kun je dat eens verduidelijken?
Zie waardeoordelen vs. zijnsoordelen als feiten vs. meningen.
Zijnsoordelen geven aan wat er gebeurt als je dit en dat doet (als je kiest voor een anti-cyclische begrotingspolitiek dan stabiliseert dat de economie doordat... of als je er voor kiest om tijdens een hoogconjunctuur de lasten te verlagen dan de hoogconjunctuur sneller en eerder verhit geraken en weer terug omslaan naar een laagconjunctuur), waardeoordelen hebben betrekking op de subjectieve afweging van wat beter is (rijken meer dan evenredig belasting laten betalen is verantwoord omdat dit nodig is om te voorkomen dat de zwakkere/minder fortuinlijke mensen dakloos worden en omkomen van de honger). Zijnsoordelen worden door wetenschappers gemaakt, waardeoordelen worden door uitvoerders gemaakt.
Natuurlijk zijn dit 2 extremen en is er tussen deze 2 uitersten een overlapping mogelijk.
Deze termen komen uit de economische wetenschap.
De jury acht ik niet of beperkt in staat om bijvoorbeeld na te gaan ofdat het onderzoek volgens de juiste procedure is verlopen, om in te schatten wat de waarde van forensisch bewijs is of om in te schatten ofdat het bewijs op een correcte manier is verzameld. Voor deze zaken is vakkennis volgens mij een vereiste. Ik acht een lekenjury wel in staat om, wanneer ze op zeer duidelijke wijze de juiste feiten voorgelegd krijgen (en enkel de feiten!), te oordelen ofdat het aannemelijk is ofdat de verdachte wel of niet schuldig is. Weliswaar zou het logisch zijn dat de rechter vaak meer bekwaam is dan een individueel jurylid om zo'n oordeel te maken dankzij zijn ervaring maar de lekenjury heeft dan weer als voordeel dat ze met meer mensen zijn (12 in de USA).
Dit komt denk ik voort uit een verschil in interpretatie van de taak van de rechter (of jury). In mijn optiek laat de rechter zich inlichten over de zaak door de officier van justitie en luistert hij naar de diverse pleidooien. Tevens leest hij het gehele dossier en (bij ingewikkelder zaken) doet hij nog nader onderzoek over de achtergronden. Daar komt nog bij dat er verschillende rechtssectoren zijn (o.a. handelsrecht, strafrecht, etc), waarbij een rechter normaal maar één sector behandeld. Hij heeft dus de benodigde basiskennis. Op basis van de verstrekte informatie, de pleidooien en het nader onderzoek spreekt hij recht.
Van een jurylid zou je hetzelfde mogen verwachten m.i.
Tot de laatste zin ben ik het met je eens.
Ik weet niet ofdat het mogelijk is voor een normaal jurylid om dit alles te doen aangezien hij ook nog een job heeft. Daarom zullen de juryleden volgens mij voorgelicht moeten worden door mensen die dit als job doen. Doordat het hun job is bouwen ze ook waardevolle ervaring op.
Zo'n beroepsvoorlichter(s) zou een voldoende wetenschappelijke basis moeten hebben; procedurele kennis van onderzoeken, forensische geneeskunde, psychologie, communicatieve vaardigheidstraining en zo objectief en zakelijk mogelijk de feiten moeten presenteren, zonder hierbij zijn subjectieve mening door te laten schemeren.
Als ik jou goed begrijp ga jij er vanuit dat hij alles over de zaak en de achtergrond zelf moet weten om recht te kunnen spreken. Dit is echter niet mogelijk: alle zaken zijn zo divers dat je bij wijze van spreken voor elke zaak een andere rechter nodig zou hebben. Dit is niet reëel, zoals je waarschijnlijk zult beamen. Een jury kan dan wel uitkomst bieden. Als je de jury samenstelt op basis van hun opleiding, ervaring in bepaalde vakgebieden etc. kun je op die wijze een gevarieerde jury samenstellen die samen een goed oordeel kunnen vormen op basis van hun gezamenlijke kennis. Maar dan nog zullen zij zich in de zaak moeten verdiepen zoals de rechter dat ook doet.
Moeilijk. Ik vind het reëel om in deze tijd te verwachten van een rechter dat hij een basiskennis over het DNA en andere forensiche recherchetechnieken heeft, dat hij enige kennis heeft van psychiatrische aandoeningen die kunnen leiden tot crimineel gedrag. Hij hoeft geen detailkennis te hebben over deze zaken maar hij zou toch zin van onzin moeten kunnen scheiden. Ik zie geen obstacel om de rechtenstudie wat zwaarder te maken (het schijnt nu een relatief makkelijke studie te zijn in vergelijking met bijvoorbeeld de exactere studies al kan ik daar niet met zekerheid over oordelen), bovendien kan de rechter naast zijn job ook wel verplichte nascholing volgen zoals voor artsen, terecht, ook verplicht is. Als artsen dat moeten, waarom rechters dan niet?
Een lekenjury instellen zoals jij hier voorstelt, echte deskundige mensen die meer specialistische kennis hebben dan de rechter, vind ik op zich best een interessant idee maar is het uitvoerbaar?
Hoeveel tijd gaat dat kosten voor deze juryleden? Is dat mogelijk ivm hun job? Gaan de meer gequalificeerde mensen hier wel aan mee willen werken?
Hoe dan ook, dat is volgens mij niet het voorstel van de schrijver. Mijn indruk uit dit artikel is dat hij een jury naar Americaans model zou willen invoeren maar dan enkel voor de zwaardere zaken.
Een van de doelen van juryrechtspraak is volgens mij juist een afspiegeling van de samenleving een oordeel te laten vellen. Nu is het zo dat een zeer kleine elite alle recht spreekt. Weet die elite wel wat het volk wil? Hetzelfde zou je krijgen als je alleen universitair geschoolden in de jury zou laten zitten. De elite zou iets groter worden, maar wat er leeft onder universitair geschoolden is totaal anders dan wat er leeft onder laagopgeleiden.
Is het erg wanneer enkel de 'elite' (iedereen kan recht studeren hoor
) recht spreekt?
Laat ik het eens omdraaien. Zou je willen dat de regering (technisch gezien cabinet aangezien ook de koninging nog steeds onderdeel is van de regering
) een afspiegeling is van de samenleving? Zou je willen dat mensen in de regering even capabel zijn als de rest van de maatschappij? Nee toch? Wij willen zo'n capabele mogelijke mensen in de regering, mensen die al bewezen hebben goed werk te leveren.
Wel willen wij dat de stem van het volk wordt gehoord, dat deze capabele mensen enige voeling hebben met wat de maatschappij graag wil, te meer omdat deze regeringsleden vaak (maar niet altijd zoals bijvoorbeeld minister Verhoeven) tot de elite behoren.
Het parlement voorziet in deze behoefte. Ze laten het deskundige werk, de uitvoering, over aan de specialisten maar houden wel sterk de vinger aan de pols.
In de rechtspraak is de rechter de deskundige, het 'volk' kan eventueel de vinger aan de pols houden door een jury in te voeren. Hier ga ik er van uit dat iederéén voor de jury kan worden opgeroepen en niet enkel de 'elite'.*
In het voorbeeld in de vorige alinea is er juist weer sprake van een elitejury waarbij de ene elite (de rechter) vervangen is door de andere elite (juryleden).
Anderzijds kun je natuurlijk weer niet verwachten dat de juryleden voldoende kennis van zaken hebben en alles kunnen begrijpen. Iemand die op zijn 16e bij de groenvoorziening is gaan werken en nooit verder is gekomen, zal waarschijnlijk niet de capaciteiten beschikken om alle informatie over de zaak, de wetten en de achtergronden te verwerken tot een objectief en inhoudelijk juist oordeel. Van de rechters kun je dat wel verwachten, al worden daar nog steeds af en toe fouten gemaakt.
Precies, vandaar dus dat ik de rechtspraak an sich het liefst aan de elite overlaat en ik de jury enkel wil laten oordelen over schuldig of onschuldig nadat ze zorgvuldig zijn ingelicht, als ik al een voorstander zou zijn van een jury (dat heb ik nog niet besloten).
"Ellek voordeel hep ze nadeel en ellek nadeel hep ze voordeel".
Precies! Wellicht zou een goed uitgangspunt zijn om eerst eens te bekijken hoe de kwaliteit van de Nederlandse rechtspraak zich verhoudt met die van andere landen. Wanneer blijkt dat de kwaliteit van de Nederlandse rechtspraak sterk onderdoet voor die van bepaalde andere landen dan kunnen we de verschillen opsporen.
Het lijkt me wel enorm lastig om zo'n internationale vergelijking te maken. Onafhankelijke juristen van internationale samenstelling zouden bijvoorbeeld het aantal fouten van rechters hun uitspraken kunnen analyseren.
In het algemeen ben ik een zeer groot voorstander van internationale vergelijking. Elk landje heeft deels onafhankelijk van de buitenwereld haar eigen systeempje opgericht. Ik ga er van uit dat het vaak zo zal zijn dat landen waar het systeem beter functioneer een beter systeempje hanteren.
Als gewone burger heb ik de laatste 10 jaar bepaald geen al te beste indruk gekregen van de kwaliteit van de Nederlandse rechtspraak. Denk oa aan die 2 zaken die ik eerder noemde maar ik herinner me dat er nog wel meer van dergerlijke blunders zijn begaan door het systeem. Ofdat dit aan ondeskundige rechters, blinde officiers van justitie, foute onderzoeksmethoden van de recherche of aan nog iets anders ligt, dat laat ik maar in het midden.
Of zou het gewoon het gebrekkige Nederlandse onderwijs zijn wat de oorzaak is? Of zou het zo zijn dat er in andere landen net zo veel blunders worden begaan door rechters maar dat de meesten van deze blunders (nog) niet de media halen? Ik weet het niet. Ik ben er in ieder geval zeker van dat ook het woord van de rechter niet 'heilig' is.
*Ik vind bepaald niet dat je tot de elite behoort omdat je een hogere opleiding hebt gevolgd of omdat je zo'n job uitoefent maar dat is weer een andere discussie.
