Wat is ethiek?

[Don Quichot]

Zou iemand voor mij uiteen kunnen zetten wat ethiek is?

Bij voorbaat dank.

[ypsilon]

Don Quichot, wat is je bedoeling met deze vraag? Jij bent net degene die ons hier wat meer inzicht in kan verschaffen; je werkt immers aan de minicursus...

[jdr]

Don Quichot, wat is je bedoeling met deze vraag? Jij bent net degene die ons hier wat meer inzicht in kan verschaffen; je werkt immers aan de minicursus...

Ik gok dat dat net Don zijn probleem is; de binnenhuisarchitekt wil graag weten hoe het huis er van buiten uit ziet.

[Don Quichot]

Precies, sowieso is een frisse kijk op de dingen soms prettig.

Dus: wat is ethiek eigenlijk?

[Mechanieker]

Precies, sowieso is een frisse kijk op de dingen soms prettig.

Dus: wat is ethiek eigenlijk?

Ik doe graag een poging.

Ethiek gaat over goed en kwaad, zoals we weten. In onze tijd zijn goed en kwaad vergaand gerelativeerd. In het streven naar vrijheid van willekeur en de macht van de oude elites wordt goed en kwaad tegenwoordig gevat in cijfers, targets en checklists. De wil van de burger wordt geacht alleen vervulbaar te zijn door toepassing van het vrije markt mechanisme, doorgetrokken tot alle aspecten van de maatschappij. Altruisme en onzelfzuchtigheid, bijvoorbeeld, worden door het nieuwe denken over de menselijke natuur als onbestaanbaar en hypocriet ontmaskert. Begrippen als goed en kwaad zijn hiermee en passant zo goed als betekenisloos geworden.

Ethiek is heeft nu dus eventueel alleen nog een cosmetische betekenis binnen de oude, gekoesterde, maar volledig doorgeprikte algemene illusie van de mens als een in de basis liefhebbend en nobel wezen. De mens is immers herontdekt als fundamenteel zelfzuchtig, sluw en onbetrouwbaar.

Naar mijn mening is alleen de religieuse context geschikt om goed en kwaad - en dus de ethiek - een concrete betekenis te geven, omdat de mens alleen binnen die context zijn tegenwoordig binnen alle andere contexten als fundamenteel beschouwde zelfzucht kan verzaken.

[ypsilon]

Ik doe ook een poging. Het kan wel gebeuren dat ik ergens een balletje opgooi dat verkeerd neerkomt.

Met de zwartgallige en sterk religieus gekleurde visie van Mechanieker ben ik het uiteraard grotendeels oneens, maar daarover lopen al topics, dus die discussie zullen we hier niet herhalen. Ik hou me hier bij de vraag van Don Quichot, en zal het dus niet hebben over het "zedenverval" dat sommige mensen menen waar te nemen.

Ethiek gaat inderdaad over goed en kwaad. Dat verdient uiteraard een beetje uitwerking. Het gaat om de beoordeling van handelingen, de vraag in hoeverre een achterliggende intentie moet meespelen in die beoordeling, en het zoeken van een verantwoording voor die beoordeling.

Verder valt ook het zoeken naar een fundament voor "goed" en "kwaad" in het domein van de ethiek. Daarmee bedoel ik een onderzoek naar de vraag of normen en waarden absoluut zijn en voortkomen uit een eeuwige waarheid. Of er een absolute standaard is voor beoordelingen, of wij afhankelijk zijn van een veranderlijke, tijdsgebonden moraal, of het eigenlijk wel mogelijk is ethisch te handelen, dan wel een correct oordeel te vellen,...

Eerder genoemde handelingen hebben betrekking op de mens, maar ethiek kan ook uitgebreid worden naar levenswijze, zorg voor de natuur,...

Het is duidelijk dat dit alles ethiek een zeer ruim onderzoeksdomein maakt, dat kadert binnen de filosofie.

[qrnlk]

de filosofie van het geweten

[Lathander]

'k heb zo de neiging na die uitleg te schrijven: alles is relatief. Zelfs goed en kwaad.

zolang we de dingen blijven vergelijken, zullen we altijd reden hebben om de dingen anders te willen, wat goede en kwade acties tot gevolg kan hebben

[qrnlk]

Ethiek gaat vaak uit van volledige betrouwbare kennis; In de praktijk hebben we vaak echter te maken met onvolledige onbetrouwbare kennis.

Wat is ethisch verantwoord als men A kent met een zekere waarschijnlijkheid, We kunnen nu B doen en als A volledig correct is dan voorkomen we er ramp R1 mee.

Maar we kunnen niet overwegen: Stel dat A onvolledig of incorrect is en we zitten dus eigenlijk in (gedeeltelijk) onbekende toestand A' en stel we zouden B doen wat zou de uitkomst zijn? Zonder betrouwbare kennis kan men de gevolgen niet overzien. Het kan ramp R2 kunnen zijn?

Wanneer is actie B verantwoord?

[Esera]

Zou iemand voor mij uiteen kunnen zetten wat ethiek is?

Bij voorbaat dank.

Goed en kwaad zijn andere woorden voor de beleving van wat prettig/voordelig en onprettig/onvoordelig is.

Voor een lui persoon was conditietraining onprettig en dus slecht (een manifestatie van het kwaad).

Tot hij hoorde van zijn dokter dat hij nu echt moest gaan bewegen, en dat hij anders snel een beroerte zou krijgen.

Toen was conditietraining plotseling voordelig, dus prettig, dus goed.

Les 1 van ethiek is dus: het is een subjectieve voorstelling van kosten en baten analyse van de omringende wereld.

In relaties tussen mensen kan mijn goed heel goed jouw kwaad zijn (waarom staat die auto op mijn plekje?) Les 2.

Een objectieve afweging maken is vaak bijzonder moeilijk omdat het aantal factoren in het spel bijna oneindig ver doorgetrokken kan worden. Als je elke keer dat je een biertje pakt, denkt aan de hoeveelheid co 2 die bij de productie ervan veroorzaakt is, wordt het leven niet leuker en de voor en tegens niet meer tegen elkaar af te wegen. Les 3: als je afwegingen gaat maken, houd het overzichtelijk en scheidt de beoordelingsniveau's.

Niemand weet dus wat ethiek is, omdat het onderwerp niet afgebakend kan worden. (Blijkt uit het bovenstaande).

[ypsilon]

Goed en kwaad zijn andere woorden voor de beleving van wat prettig/voordelig en onprettig/onvoordelig is.

Voor een lui persoon was conditietraining onprettig en dus slecht (een manifestatie van het kwaad).

Tot hij hoorde van zijn dokter dat hij nu echt moest gaan bewegen, en dat hij anders snel een beroerte zou krijgen.

Toen was conditietraining plotseling voordelig, dus prettig, dus goed.

Les 1 van ethiek is dus: het is een subjectieve voorstelling van kosten en baten analyse van de omringende wereld.

In relaties tussen mensen kan mijn goed heel goed jouw kwaad zijn (waarom staat die auto op mijn plekje?) Les 2.

Een objectieve afweging maken is vaak bijzonder moeilijk omdat het aantal factoren in het spel bijna oneindig ver doorgetrokken kan worden. Als je elke keer dat je een biertje pakt, denkt aan de hoeveelheid co 2 die bij de productie ervan veroorzaakt is, wordt het leven niet leuker en de voor en tegens niet meer tegen elkaar af te wegen. Les 3: als je afwegingen gaat maken, houd het overzichtelijk en scheidt de beoordelingsniveau's.

Niemand weet dus wat ethiek is, omdat het onderwerp niet afgebakend kan worden. (Blijkt uit het bovenstaande).

Dit is een zienswijze op ethiek, maar omschrijft de talloze onderwerpen die hieronder vallen onvolledig.

[Don Quichot]

Ik geloof dat de meesten van jullie vinden dat ethiek naar een onhaalbaar doel streeft ofzo. En dat het uitgaat van een constante waarde die we niet kunnen toetsen. Vandaar de volgende vragen:

- Waar streeft het dan naar?

- Wat is die constante waarde dan?

[ypsilon]

Wat ik nu zal uiteenzetten komt dicht in de buurt van wat ik eerder al over "perfectie" en "gelijkwaardigheid" schreef (DQ, volg je een beetje?). "Onhaalbaar" lijkt immers een slechte connotatie te hebben. Dat hoeft niet zo te zijn. Afhankelijk van je zienswijze (ik hou het hier voor het gemak even bij uitersten) is er immers iets als het Absoluut Goede, zij het nu afkomstig van God of bedoeld als abstractie, of slechts iets als relatieve waarheden over wat goed is. In beide gevallen is het doel per definitie onhaalbaar. Als wij de Absolute Waarheid al kunnen ontrafelen, zullen wij haar nog steeds niet kunnen bereiken. Als er slechts relatieve waarheden zijn, zijn onze oordelen tijdsgebonden, en bestaat er slechts "beter" of "tijdelijk best", en is er dus geen welomschreven doel, op "het bereiken van een zo goed mogelijk oordeel" na dan.

Ik hecht zelf weinig geloof aan de absolute waarheid, maar ik vind het moeilijk om ethiek te omschrijven a.d.h.v. relatieve waarden. Toch wil ik duidelijk stellen dat een ethische verantwoording, uitgaande van relatieve waarden, niet betekent dat wij berekenend moeten omgaan met elk oordeel, en nooit tot een "goed" oordeel kunnen komen. Ik vind een laisser faire binnen de ethiek onverdedigbaar.

[Mechanieker]

Ik doe ook een poging. Het kan wel gebeuren dat ik ergens een balletje opgooi dat verkeerd neerkomt.

Met de zwartgallige en sterk religieus gekleurde visie van Mechanieker ben ik het uiteraard grotendeels oneens, maar daarover lopen al topics, dus die discussie zullen we hier niet herhalen. Ik hou me hier bij de vraag van Don Quichot, en zal het dus niet hebben over het "zedenverval" dat sommige mensen menen waar te nemen.

Zwartgalligheid, inderdaad, maar religieuse kleur zie ik niet in mijn post. En getob om zedenverval zie ik ook niet.

Het enige dat ik zeg is dat de mens overwegend (oftewel in alle board-rooms en raadzalen van de seculiere wereld) wordt gezien als egoistische en wantrouwende informatieprocessor zonder meer, dankzij het baanbrekende werk van Richard Dawkins, John Nash, James Buchanan e.a. In die visie is geen plaats voor ethiek behalve in relatie tot haar potentie als schijnheilig en hypocriet wapen binnen de overkoepelende koude strategieen van de 'selfish genes' onderling.

Einde discussie dus, lijkt me, tenzij men de Absolute Waarheid daarin een plaats geeft, iets dat jij onverhoopt lijkt te proberen, of vergis ik me ... ?

[Assassinator]

Puur technisch gesproken is de mens ook niet meer dan dat, maar het is niet iets om bij stil te staan. Het maakt namelijk geen bal uit. Ja je kan er een gigantisch probleem van maken, maja de mens staat bekent om zijn eeuwige meerderwaardigheidscomplex.

En die Absolute Waarheid, die weten we nog niet. Kun je hoog en laag springen, maar nee we weten niet hoe het universum in elkaar steekt.