Forumregels
(Middelbare) school-achtige vragen naar het forum "Huiswerk en Practica" a.u.b.
Zie eerst de Huiswerkbijsluiter
Kraus
Artikelen: 0
Berichten: 87
Lid geworden op: zo 03 feb 2008, 23:19

De maan? hartstikke leuk object!

De wetenschap is misschien wel uitgekeken op de maan maar voor de amateurastronoom is de maan nog steeds een zeer dankbaar object. Zowel met het blote oog als met een verrekijker alsook met een (lenzen)telesoop is het ongehoord interessant om de maan te bestuderen. Minder afstandelijk en onbegrijpelijk dan de grote kosmologie, rijk aan details, een fantastische vingeroegfening voor het omgaan met een telscoop en leverancier van zeer fraaie momenten (zonsopgang bij Sinus Iridium is een belevenis achter het oculair).

Voor menigeen zijn er vragen zat te beantwoorden wat betreft de naaste begeleider van de Aarde.

Gewoon omdat de Maan zo'n dankbaar object is doe ik hier de volgende posting:

Hoewel de Maan, net als de Aarde, gewoon om zijn as draait, is vanaf de Aarde slechts zo'n 67% van het maanoppervlak waarneembaar. Dit is het gevolg van de gebonden rotatie. Steeds dezelfde zijde van de maan is naar de Aarde gekeerd. Jaren geleden heb ik eens uitgezocht hoe dat er uit ziet voor iemand op de Maan (meneer A en zijn tegenvoeter aan de andere zijde van de Maan, meneer C) en voor iemand op Aarde, meneer B.

De Maan cirkelt om de Aarde terwijl de Aarde om de zon draait. Geen van beide beschrijft daarbij een precieze cirkel. Aarde en Maan draaien om een gemeenschappelijke as waarvan het draaipunt, het barycentrum, nog binnen de Aardkorst ligt.

Afbeelding

Hopelijk is het plaatje een beetje duidelijk. Hierbij hoort de vologende beschrijving:

I Het is voor A op de maan 0h00min. Hij ziet “volle Aarde.

Het is voor B op Aarde 0h00min. Hij beleeft een mooie maanloze nacht. Voor iemand op Aarde , een tegenvoeter van B is het op dat moment om 12h00 “Nieuwe Maan”.

II. Voor A op de maan is het 06h00. Hij heeft de “Volle Aarde” zien afnemen naar “Halve Aarde” en de “maandag” staat op ’t punt om aan te breken.

Het is voor B op Aarde 6 dagen later en 5 voor 8 ’s avonds; hij heeft de maan inmiddels 7 maal zien opkomen, steeds later op de middag en nu hij om 5voor8 opkijkt ziet hij “Halve Maan”. Hij kan even zwaaien naar A

III Voor A op de maan is het nu midden op de “maandag”. Het laatste restje van de “Oude Aarde” is uit het zicht verdwenen en het is “Nieuwe Aarde”.

Voor B op Aarde is het 13 dagen later om 10 voor 6 in de ochtend “Volle Maan”. Laag in het Westen kan hij nog net zien hoe A gaat zitten voor de lunch en ziet hij in het Oosten hoe op Aarde dag aanbreekt. Al 13 keer heeft hij de maan zien opkomen.

IV Voor A zit de maandag er op. Omdat er geen atmosfeer is valt de nacht opeens in en de temperatuur daalt heel snel. De lange nacht begint voor hem en hij troost zich er mee dat de “Halve Aarde” die hij nu ziet voor hem zal aangroeien tot “Volle Aarde”en hij in het asgrauwe schijnsel nog naar het landschap om hem heen zal kunnen kijken.

Voor B is het kwart over twee ’s nachts. Precies op de avond-terminator ziet hij A in bed stappen. De Maan is voor hem nog laag in de Oostelijke hemel, want hij heeft de maan pas omstreeks middernacht zien opkomen.

V. De siderische maand zit er op. A ligt om 0h00 fijn te slapen. Dat is verstandig want hij wil straks er uit om nog eens te gaan genieten van “Volle Aarde”

Voor B is het bijna kwart voor 8. Vlak in de buurt van de opgaande zon kan hij nog juist een klein maansikkeltje zien.

VI Het is voor A 23h33’42”. Hij is opgestaan en ziet nu “Volle Aarde”

Voor B is het bijna kwart voor 1 ’s middags, 29 dagen na de vorige “Nieuwe Maan” Van de maan is nu niets meer te zien. Hij zwaait maar eens omhoog want hij weet dat A wèl naar hem kan kijken. Nu hij er goed over nadenkt vindt hij het eigenlijk wel een beetje flauw dat A wel alle kanten van de Aarde heeft mogen zien maar dat hij alleen maar de kant van B heeft mogen zien. Toch moet hij even grinniken als hij denkt aan meneer C, de tegenvoeter van meneer A. Die zit al zijn hele leven naar de sterren te kijken en hoewel deze nooit last heeft van wolken en zelfs overdag naar de sterren kan kijken, heeft hij nog nooit het meest nabije hemellichaam gezien, de Aarde.

NB. De tijden voor 1e kwartier, halve maan en laatste kwartier zijn steeds te vroeg want door de verplaatsing van de aarde in haar baan, verschuiven deze naar een steeds later tijdstip.

Bovendien klopt de zaak niet helemaal omdat de baan van de maan niet cirkelvormig is en de Maan in haar baan geen constante snelheid heeft. Dat geldt eveneens voor de Aarde.

Dat niet bij elke volle of nieuwe maan een eclips optreedt komt omdat het baanvlak van de maan hellend is t.o.v het vlak van de aardbaan.

Vanaf de maan gezien komt de zon een maal per maand op en is de Aarde altijd zichtbaar, ook bij “Volle Aarde".

Ik hoop eigenlijk op reacties met meer interessante wetenwaardigheidjes omtrent onze naaste buur die voor mij nog niets van haar fascinatie verloren heeft.
Gebruikersavatar
Jan van de Velde
Moderator
Artikelen: 0
Berichten: 51.338
Lid geworden op: di 11 okt 2005, 20:46

Re: De maan? hartstikke leuk object!

Ik zou bijna zeggen, verzamel meer materiaal en maak er een microcursusje "Maan" van..... pi.gif
ALS WIJ JE GEHOLPEN HEBBEN...
help ons dan eiwitten vouwen, en help mee ziekten als kanker en zo te bestrijden in de vrije tijd van je chip...
http://sciencetalk.nl/forumshowtopic=59270
Gebruikersavatar
Chillobillo
Artikelen: 0
Berichten: 105
Lid geworden op: wo 12 sep 2007, 20:27

Re: De maan? hartstikke leuk object!

Inderdaad! pi.gif Ziet er zeer goed uit! ;)
Imagination is more important than knowledge - Albert Einstein
Gebruikersavatar
DePurpereWolf
Artikelen: 0
Berichten: 9.240
Lid geworden op: wo 12 mar 2003, 19:44

Re: De maan? hartstikke leuk object!

Hebben we geen 3d specialisten hier om dit in een animatie om te zetten?

Getiteld: 'het dakraam van een marsbewoner'
Kraus
Artikelen: 0
Berichten: 87
Lid geworden op: zo 03 feb 2008, 23:19

Re: De maan? hartstikke leuk object!

Er staat in de aanhef wel een foutje wat betreft de grootte van het zichtbare oppervlak van de maan; d.i. namelijk veel kleiner dan de vermelde 67%; zichtbaar is slechts iets meer dan 52% (als ik het zo uit het hoofd mag zeggen).

Ik kan de oorspronkelijke post echter niet meer corrigeren, zo blijkt mij.

Met excuses. (ook voor de verdere typefouten)
Gebruikersavatar
DePurpereWolf
Artikelen: 0
Berichten: 9.240
Lid geworden op: wo 12 mar 2003, 19:44

Re: De maan? hartstikke leuk object!

Vanuit 1 punt op aarde, of vanuit alle punten op aarde?
Gebruikersavatar
Ger
Artikelen: 0
Berichten: 17.676
Lid geworden op: di 18 okt 2005, 09:51

Re: De maan? hartstikke leuk object!

Mijn intuïtie zegt dat het punt op de aarde niet zoveel uitmaakt voor de perceptie van de maan. Immers, de aarde is ongeveer een punt, net zoals de maan dat is. Het zal vast wel iets schelen, maar niet meer dan tienden van procenten denk ik zo.
"Knowledge speaks, but wisdom listens."
- Jimi Hendrix -
Kraus
Artikelen: 0
Berichten: 87
Lid geworden op: zo 03 feb 2008, 23:19

Re: De maan? hartstikke leuk object!

Het punt van waarneming vanaf de Aarde speelt geen rol. De Maan echter, wiebelt een heel klein beetje zodat soms een fractie meer van de Oostelijke, soms een fractie meer van de Westelijke zijde van de Maan is te zien. Ook bij de polen doet zich dat voor.

De waarnemingen in dat gebied zijn natuurlijk beperkt vanwege de hoek waaronder je vanaf de Aarde dat oppervlak ziet.

Je ziet altijd slechts 50% van het oppervlak(logisch natuurlijk) en de gebonden rotatie leidt er toe dat je ook altijd vrijwel dezelfde 50% ziet. Met het gewiebel erbij is dus vanaf de Aarde iets meer dan de helft van het Maanoppervlak waarneembaar.

Er is wel verschil gebleken tussen de naar Aarde gekeerde zijde van de Maan en de niet zichtbare helft. De grote "zeeën" die vanaf de Aarde zichtbaar zijn, ontbreken aan de achterzijde.

Daar is ook een verklaring voor.
Gebruikersavatar
Dr. Who?
Artikelen: 0
Berichten: 305
Lid geworden op: vr 02 jun 2006, 12:59

Re: De maan? hartstikke leuk object!

Dit lijkt een goede plek om één van m'n favoriete Maan-plaatjes te plaatsen. :D

Afbeelding
Gebruikersavatar
Jan van de Velde
Moderator
Artikelen: 0
Berichten: 51.338
Lid geworden op: di 11 okt 2005, 20:46

Re: De maan? hartstikke leuk object!

vanavond de wekker op 04.00 zetten. Halfvijf maansverduistering
ALS WIJ JE GEHOLPEN HEBBEN...
help ons dan eiwitten vouwen, en help mee ziekten als kanker en zo te bestrijden in de vrije tijd van je chip...
http://sciencetalk.nl/forumshowtopic=59270

Terug naar “Sterrenkunde en Ruimtevaart”