Venus was waarschijnlijk nooit bewoonbaar
Astronomen hebben vastgesteld dat Venus hoogstwaarschijnlijk nooit oceanen heeft gehad en dus ook nooit leefbaar is geweest. Deze conclusie doet de overeenkomsten tussen onze buurplaneet en de Aarde flink afnemen.
Onderzoekers van de University of Cambridge concluderen dat het binnenste van Venus veel te droog is om ooit genoeg water te hebben bevat voor oceanen. De planeet was waarschijnlijk altijd al een verzengend hete en onherbergzame wereld. Deze bevindingen hebben gevolgen voor de zoektocht naar buitenaards leven, aangezien veel onderzochte exoplaneten meer op Venus lijken dan op de Aarde. De resultaten suggereren dat de focus beter kan liggen op exoplaneten die vergelijkbaarder zijn met onze planeet.
Venus: De kwaadaardige tweelingzus van de Aarde
In hun publicatie in Nature beschrijven de onderzoekers treffend hoe Venus en de Aarde op het eerste gezicht op elkaar lijken. Beide zijn rotsachtige planeten van vergelijkbare grootte. Maar schijn bedriegt: van dichtbij blijkt Venus de “kwaadaardige tweelingzus“. De planeet is gehuld in dichte wolken van zwavelzuur, en de oppervlaktetemperatuur loopt op tot bijna 500 graden Celsius.
Hoewel Venus onder extreme omstandigheden verkeert, hebben wetenschappers decennialang onderzocht of de planeet ooit vloeibare oceanen heeft gehad die leven konden ondersteunen. Zelfs de mogelijkheid van zwevend leven in de wolken van Venus is overwogen.
De bewoonbare zone en grenzen van leefbaarheid
Volgens hoofdonderzoeker Tereza Constantinou van Cambridge biedt Venus belangrijke inzichten in de grenzen van de bewoonbare zone rond sterren. Dit is het gebied waar temperaturen geschikt zijn voor vloeibaar water aan het oppervlak.
We weten pas zeker of Venus ooit leefbaar is geweest als we later dit decennium ruimtesondes sturen.
Hoofdonderzoeker Tereza Constantinou.
“Maar het ontbreken van oceanen maakt het onwaarschijnlijk dat Venus ooit leven zoals op Aarde heeft gekend.”
Twee scenario’s voor Venus’ geschiedenis
Over hoe Venus zich in de afgelopen 4,6 miljard jaar heeft ontwikkeld, bestaan twee theorieën. De eerste stelt dat de planeet ooit matige temperaturen had en vloeibaar water bevatte, maar dat een extreem broeikaseffect door vulkanische activiteit het klimaat drastisch deed veranderen. De tweede theorie gaat ervan uit dat Venus altijd al te heet was en nooit water aan het oppervlak heeft gehad.
Constantinou en haar team hebben niet naar klimaatmodellen gekeken, maar zich gericht op de huidige samenstelling van de atmosfeer van Venus. “Om de atmosfeer stabiel te houden, moeten chemische stoffen die verdwijnen constant worden aangevuld. Dit laat een interactie zien tussen het binnenste en de atmosfeer van de planeet.”
Vulkanische gassen en een kurkdroog binnenste
De onderzoekers analyseerden de snelheid waarmee water-, koolstofdioxide- en carbonylsulfide-moleculen in de atmosfeer worden afgebroken en welke vulkanische gassen nodig zijn om dit aan te vullen. Hieruit bleek dat de vulkanische gassen op Venus slechts 6% water bevatten, wat wijst op een extreem droog binnenste. Dit in contrast met de Aarde, waar vulkanen voornamelijk stoom uitstoten door het waterrijke binnenste.
NASA onderzoekt het verder
Binnen enkele jaren zal NASA met de DAVINCI-missie de hypothesen over Venus toetsen. Flyby’s en atmosferische sondes zullen onderzoeken of Venus altijd zo droog en onherbergzaam is geweest als de studie suggereert.
Als blijkt dat Venus nooit bewoonbaar is geweest, heeft dit grote implicaties voor de astronomie. “Het zou betekenen dat Venus-achtige planeten elders in het universum minder waarschijnlijk bewoonbare omstandigheden hebben,” stelt Constantinou. “Hoewel het teleurstellend is dat Venus niet op de Aarde lijkt, helpt het ons beter te begrijpen welke planeten meer kans maken om leven te ondersteunen.”
Bronmateriaal: Nature Astronomy
