zou je het merken als de tijd achteruit liep?

[tuander]

Men neemt vaak aan dat tijd eendimensionaal is, en bovendien slechts 1 richting uit loopt, de richting van de toekomst. Maar wat zou er gebeuren als de tijd toch ook terug zou kunnen lopen, in de richting van het verleden?
 
 
Eerst de vraag wat er gebeurt als de tijd stil zou staan. Wat zou je daar van merken?
 
Ik denk zelf dat je daar niks van zou merken. Je lichaam, hersenen, waarneming, zijn allemaal onderhevig aan de natuurwetten. Alle fysische processen komen tot stilstand als je de tijd stil zou kunnen zetten. Zou de tijd stil staan dan merk je daar als mens niks van.
 
Dan de vraag wat er gebeurt als de tijd achteruit zou lopen?
 
Weer kijk je naar werking van natuurwetten. Voor zover die afhankelijk zijn van de tijd, zijn ze ook omkeerbaar. Dus als de tijd achteruit zou lopen zouden fysische processen omgekeerd verlopen. Dat wil zeggen, voor zover ze deterministisch bepaald zijn verlopen ze precies in omgekeerde richting en kom je in precies hetzelfde verleden uit als waar je eerder vandaan kwam. Niet alleen de wereld om je heen is precies hetzelfde als vroeger, maar ook de toestand van je hersenen, al je herinneringen van de toekomst zijn weer ongedaan gemaakt. Als de tijd achteruit zou lopen is daar dus nooit een verslag van, er is geen aantekening bewaard gebleven, er is geen geheugen van aangemaakt in je hersenen. Alles wat wel is gebeurd is ongedaan geraakt.
 
Over zoiets als entropie ben ik niet geheel zeker. Ik stel me een biljarttafel voor waar de ballen eerst netjes geordend klaarliggen waarna de biljartspeler ze met 1 stoot allemaal over het biljartlaken laat kaatsen. Is de baan van biljartballen volledig deterministisch bepaalbaar? (=ook als de tijd achteruit gaat) Zou de biljarttafel vol met gekaatste biljartballen echt precies weer terugkomen in zijn originele geordende toestand als de tijd omkeert? Dit is een belangrijke vraag omdat bijvoorbeeld geheugenvorming een complex biochemisch proces is. Zou dit proces niet precies omgekeerd verlopen, dan zou je wellicht toch een 'herinnering' uit de toekomst niet geheel kwijt kunnen raken. Je zou je dan misschien iets kunnen herinneren uit een alternatieve toekomst.
 
Onzekere kwantumeffecten lopen misschien ook niet in precies omgekeerde richting. Ze zouden kunnen leiden tot een alternatief verleden.
 
Ik ben benieuwd naar meningen en gedachten van anderen over dit onderwerp. En zijn er al wetenschappelijke theorieën opgesteld over het achteruitlopen van tijd?
 
 

[Bladerunner]

Volgens dit artikel blijven alle wetten van de natuurkunde werken zoals we gewend zijn als de tijd terug zou kunnen lopen. Dat wil zeggen: allemaal behalve de tweede wet van de thermodynamica. Omdat deze wet stelt dat alles verloopt van een geordende situatie naar een chaotische kun je die 'chaos' niet meer terugbrengen naar het oorspronkelijk geordende beginpunt.
 
In het artikel staat o.a. dat het begin van de oerknal een enkel strikt geordend 'iets' was. Maar direct na de 'big bang' ontstonden er allerlei onverwachte en chaotisch taferelen die (later) plaatselijk weliswaar geordend waren (ik denk dat je b.v. een ster wel zo mag noemen gezien de tijd waarin een ster nauwelijks veranderd) maar het zal absoluut niet lukken om alles in het heelal weer terug te brengen naar dat geordende moment.
Dat is alleen mogelijk als er een 'big crunch' plaatsvindt waarbij het heelal op zich zelf ineenstort. Maar dan loopt de tijd nog gewoon in de zelfde richting.
 
De overige natuurwetten zijn wel symmetrisch in de tijd en daardoor zal alles volgens die wetten normaal verlopen ook al loopt de tijd achteruit.
Daardoor zal de chaos nooit meer geordend kunnen worden omdat de tweede wet van de thermodynamica nu eenmaal zegt dat je niet zomaar van b.v. een ster de oorspronkelijke gaswolk kunt maken zonder dat de wet zelf geweld wordt aangedaan.
 
Maar zelfs al zou deze wet niet in de weg staan dan denk ik dat we er verder niets van zouden merken. Want tijd op zich is ongrijpbaar. (Je kunt niet zeggen 'hier heb je een stukje tijd, maar pas op het loopt achteruit' ) We zouden misschien 'vreemde' gebeurtenissen waarnemen maar die zouden eigenlijk normaal zijn omdat we niet eens merkten dat de tijd 'terug' loopt.
 
Het is denk ik net als met anti-materie. Daarvan zijn alle chemische eigenschappen namelijk het zelfde. Op dat punt zul je geen verschil zien en bovendien: als we nu ontdekt hadden dat b.v. een elektron positief was en niet negatief dan is het aannemelijk dat wat we nu gewone materie noemen dus anti-materie hadden genoemd en het positron (een positief elektron dus) had niet bestaan maar dat had dan misschien een 'negatron' geheten...

[Bladerunner]

"Niet alleen de wereld om je heen is precies hetzelfde als vroeger, maar ook de toestand van je hersenen, al je herinneringen van de toekomst zijn weer ongedaan gemaakt"
 
Je gaat er nu vanuit dat als de tijd terug loopt dit ook moet gelden voor alles wat er gebeurd is, dus als in een film die achteruit loopt, maar dat zou in strijd zijn met het gegeven dat op die ene wet na de andere wetten in beide richtingen normaal verlopen. Dus als je een suikerklontje neemt en je gooit dat in het water dan lost het op, maar zou de tijd terug lopen dan zou dat suikerklontje dus weer heel worden maar dat kan niet want die wetten verhinderen dat.

[tuander]

Die wet [van entropie / van toenemende chaos] klinkt wel heel intuïtief juist. Maar toch vraag ik me af of die wel helemaal geldt zoals je die zou vermoeden. Het is tenslotte maar een natuurwet, door mensen afgeleid, en dus nooit helemaal zeker onomstotelijk vaststaand.
 
Ik vraag me af of dezelfde verschijnselen, van toegenomen chaos, ook niet verklaard kunnen worden door uit te gaan van determinisme gecombineerd met kansrekening. Dus dat je misschien geen aparte wet nodig hebt die toegenomen chaos dicteert / voorschrijft. Schijnbare chaos ontstaat heel makkelijk uit een geordende situatie. Simpelweg kansrekening volstaat om dat te beschrijven. Maar, om eenzelfde geordende situatie terug te krijgen vanuit 'chaos', moeten alle elementen wel aan heel specifieke voorwaarden voldoen. De kans dat aan al deze voorwaarden tegelijkertijd wordt voldaan is in de toekomst gewoon zo klein dat het in de praktijk nooit voorkomt. Er zijn altijd storende invloeden die zo'n specifieke geordende uitkomst verhinderen. Dus je zult het nooit zien dat die geordende situatie uit chaos ontstaat. Maar er is misschien geen aparte natuurwet die het verbiedt. Simpelweg kansrekening volstaat om het verschijnsel te beschrijven
 
Als je een chaos-situatie hebt die is ontstaan uit een geordende beginsituatie, dan voldoet de toestand van die chaossituatie wel precies aan de voorwaarden die nodig zijn om weer de geordende situatie te verkrijgen. Dus, zou de tijd terugdraaien, dan voldoen op zich wel alle elementen aan de voorwaarden om desondanks weer de geordende staat te bereiken. Misschien.
 
Je zou het ook kunnen vergelijken met een rubicks cube in originele staat; geef je bijvoorbeeld 6 willekeurige draaien aan het ding, dan is hij hopeloos in de war, en heb je veel werk om hem weer netjes te krijgen. Maar zou je dezelfde zes slagen precies omgekeerd weten te doen, dan is de rubicks-cube weer heel makkelijk terug in zijn geordende originele staat. Dus: schijnbare wanorde ontstaat heel makkelijk uit orde, en het kost veel energie om de oorspronkelijke orde weer terug te krijgen. Behalve als je de stappen precies om weet te draaien, c.q. de tijd terug zou draaien. Daar hoeft geen aparte natuurwet te gelden

[Bladerunner]

Laten we als voorbeeld een explosie nemen. Bij voorbeeld een waterstof bom. De detonator is een 'fission' reactie die een 'fusion' reactie veroorzaakt. Ook hier loopt het proces van een geordende situatie naar een chaotische kun je wel zeggen.
Maar hoe zou je dit willen omkeren zonder zo'n beetje alle wetten (die overigens niet uit de lucht zijn gegrepen maar op basis van experimenten en observaties een basis hebben) te schenden?
 
De kernfusie bijvoorbeeld kan in omgekeerde volgorde nooit plaatsvinden en daardoor 'zomaar' veranderen in de oorspronkelijke losse atomen (in dit geval H isotopen) zonder alles wat we zien over gedragingen op kwantum niveau te niet te doen. De sterke kernkracht (10³⁸ keer zo sterk als de zwaartekracht) zou dan 'overwonnen' moeten worden door de tijd waarvan we in ieder geval hebben vast gesteld dat tijd op zich geen natuurkracht kan zijn want tijd is geen ruimtelijke dimensie met dergelijke eigenschappen. En natuurlijk is er ook helemaal geen reden om te veronderstellen dat tijd op zich een negatieve of positieve 'richting' als eigenschap heeft. Als tijd een 'deeltje' kon zijn is het vast neutraal en massaloos.
 
Hier nog een ander artikel(tje) over dit onderwerp. Daarin zie je staan dat je b.v. wel achteruit zou kunnen gaan lopen maar niet omhoog zal vallen omdat zwaartekracht dat blijft verhinderen. Dat geldt dus ook voor andere natuurwetten.

[tuander]

Het idee dat (val-)versnelling dezelfde richting blijft houden als de tijd zou teruglopen intrigeert me {m/-s² = m/s^2}. Laat me een vallend voorwerp beschouwen. Stel dat een blauwe bal naar de aarde valt, dan volgt de blauwe bal een parabolische kromme naar het aardoppervlak:

vallend voorwerp tijd reverse 1 622 keer bekeken

 
Zou de tijd op een gegeven moment een paar seconden teruglopen, en vervolgens weer vooruit, dan verandert in deze episode de richting van de valversnelling niet:
 

vallend voorwerp tijd reverse 2 622 keer bekeken

 
Dit betekent dat het dan in het nieuwe 'nu' zou lijken alsof de vallende blauwe bal geen perfecte parabolische baan meer volgt, maar dat er een 'hap' uit de valbaan is verdwenen. De bal is dan op onverklaarbare wijze een stuk verticaal gevallen in nul seconden tijd, en de paraboolbaan is bovendien van hoek veranderd. Dit zou opvallen.
 
En dan vraag ik me opeens af of hier misschien een mooie alternatieve zwaartekrachtstheorie in zit. heen en weer pulserende tijd?

[tuander]

Ach, ik heb een foutje gemaakt: De versnelling verandert niet van richting, maar de snelheid verandert wel van richting(m/-s). Dus de snelheid van de blauwe bal moet omhoog gericht gaan ipv naar beneden gericht, terwijl de valversnelling (G) in dezelfde richting blijft staan. En als ik even snel denk, resulteert dit dus toch in precies dezelfde baan, maar dan in omgekeerde richting. m.a.w. er is dus toch geen merkbaar effect op de paraboolbaan van de bal als de tijd een stukje terug gaat en vervolgens weer vooruit. 
 
Toch wel een leerzaam foutje, ik ben weer wat opgeschoten