Handelen - vrij naar spinoza

[Wire31]

Handelen – Vrij naar Spinoza

In zijn Ethica geeft Spinoza de volgende definitie van een voorstelling:

“Onder voorstelling versta ik een waarneming [conceptie] van de Geest, die de Geest vormt doordat hij een denkend iets is.

Toelichting

Ik zeg liever waarneming [conceptie] dan gewaarwording [perceptie], omdat het woord ‘gewaarwording’ schijnt aan te duiden dat de Geest iets door een voorwerp ondergaat, terwijl het woord ‘waarneming’ een handeling van de Geest schijnt uit te drukken.”

Eerst de taal. Immer de taal eerst.

Laten we opmerken dat het woord waarneming is afgeleid van het werkwoord waarnemen en dat Spinoza in zijn definitie van een voorstelling direct verwijst naar een handeling.

De woorden voorstelling, waarneming en idee trachten in mijn optiek het zelfde uit te drukken. Ik heb het echter niet zo op het zelfstandig naamwoord ‘idee’ omdat het bijbehorende werkwoord ‘idialiseren’ qua betekenis nogal afwijkt van het meer neutrale zelfstandig naamwoord. Het werkwoord ontleent zijn betekenis in mijn ogen aan het beeld van een perfecte geest en een imperfect lichaam. Dat vind ik, in een wijder verband, een buitengewoon interessant beeld (beluistert allen Broken van Tracy Chapman) maar het moge duidelijk zijn dat een idee en idialiseren zich anders tot elkaar verhouden dan waarneming en waarnemen. Een waarneming is eenvoudig op te vatten als een stil gezet waarnemen, een idee is welliswaar, met enige goede wil, ook op te vatten als een stil gezet idialiseren, maar dan voeg je als opvatter wel iets toe. Namelijk een waardeoordeel over geest en lichaam.

Ik pleit ervoor om de handeling centraal te stellen. Laten we zien hoe een waarneming, als vetrekstation in een trein, een brug vormt tussen geest en lichaam. Laten we op deze brug halt houden en proberen iets te zeggen over de oevers die hij verbindt.

Laten we de tijd niet buiten beschouwing laten. Zelfs niet als wij inzien wat een karrevracht aan vragen ze oproept die om een antwoord schreeuwen. Als wij over een handeling willen schrijven ontkomen wij er niet aan de tijd daarin te betrekken.

Een handeling, waarnemen dus ook, heeft een oorzaak in het verleden of is gericht op een doel in toekomst. In het eerste geval spreek ik van een passieve handeling, in het tweede geval van een actieve handeling.

Onder actieve handelingen versta ik alle handelingen die hun oorsprong vinden in de geest. Passieve handelingen vinden hun oorsprong in het lichaam. Laten we dit op het waarnemen betrekken.

Wanneer wij actief waarnemen dan is dat een handeling van de geest. Wij richten onze aandacht dan bewust op een of ander object. In het geval van passief waarnemen richten wij onze aandacht niet maar wordt deze getrokken door het object. We noemen dit soms afleiding.

Anders dan Spinoza ben ik ervan overtuigd dat in de keten van oorzaak en gevolg geest en lichaam elkaar weldegelijk veroorzaken. Spinoza’s gedachtegoed heb ik omschreven zien worden als het beeld van een rollende munt waarvan de ene zijde de geest en de andere zijde het lichaam is. Beide zijn op die manier een uitdrukking van dezelfde handeling maar zij veroorzaken elkaar niet. Zij delen een oorzaak maar zijn dat nooit van elkaar.

Ik wil laten zien hoe waarnemen als handeling geest en lichaam weldegelijk causaal verbindt. In het geval van actief waarnemen is de geest het subject dat waarneemt. De geest is dan actief. Dan kunnen wij van bewustzijn spreken. Als echter het lichaam de actieve rol heeft, dan is het lichaam het subject dat waarneemt. Dit waarnemen kunnen wij niet kennen omdat wij allen geestelijke wezens zijn. Laat ik het maar waarkrijgen noemen.

Tot slot: Hoezeer ik ook probeer om weg te blijven van waardeoordelen, ik beschouw zijn als een geestelijk zijn (zie http://sciencetalk.nl/forum/index.php?showtopic=90550). Daarmee kies ik voor mijn geest als huis om in te wonen. Die keuze zou je op kunnen vatten als een impliciet waardeoordeel.

[ypsilon]

Kunnen we, aangezien deze post verder gaat op jouw interpretatie van Spinoza, die twee topics niet beter gewoon samenvoegen?

[Wire31]

Dan doe ik dat liever zelf in een nog aan te maken topic. Maar als je Vrij naar Spinoza als het ware onder Handelen - Vrij naar Spinoza wil hangen, dus niet andersom, (ik weet niet hoe je ze wil samenvoegen namelijk), dan vind ik dat ook prima. Ik heb het idee dat ik een en ander helderder zou kunnen verworden als ik die twee teksten echt tot een geheel smeed. Kijk maar wat je wil doen.

Maak het goed,

Wire31

[Wire31]

Zijn is een handeling– Vrij naar Spinoza

Mijn definities:

• Zijn is het geheel aan handelingen van alle geesten en lichamen.


• Ieder mens heeft een geest en een lichaam.


• Een geest is een ontastbare en plaatsloze vorm.


• Een lichaam is een tastbare vorm op een plaats in de ruimte

• Een lichaam kan een ander lichaam omvatten en zelf door een ander lichaam worden omvat.

• Denken is waarnemen.

• Waarnemen is een handeling van een geest. Haar oorzaak ligt in de geest.

• Waarkrijgen is een handeling van een lichaam. Haar oorzaak ligt in een lichaam.

Spinoza’s defintie van een voorstelling (Ethica, deel II, definitie III):

“Onder voorstelling versta ik een waarneming van de Geest, die de Geest vormt doordat hij een denkend iets is.





Toelichting

Ik zeg liever waarneming dan gewaarwording, omdat het woord ‘gewaarwording’ schijnt aan te duiden dat de Geest iets door een voorwerp ondergaat, terwijl het woord ‘waarneming’ een handeling van de Geest schijnt uit te drukken.”

De taal:

Laten we opmerken dat het woord waarneming is afgeleid van het werkwoord waarnemen en dat Spinoza in zijn definitie van een voorstelling direct verwijst naar een handeling.

De woorden voorstelling, waarneming en idee trachten in mijn optiek het zelfde uit te drukken. Ik heb het echter niet zo op het zelfstandig naamwoord ‘idee’ omdat het bijbehorende werkwoord ‘idialiseren’ qua betekenis nogal afwijkt van het meer neutrale zelfstandig naamwoord. Het werkwoord ontleent zijn betekenis in mijn ogen aan het beeld van een perfecte geest en een imperfect lichaam. Dat vind ik, in een wijder verband, een buitengewoon interessant beeld (beluistert allen Broken van Tracy Chapman). Het zelfstandig naamwoord ontleent zijn betekenis in mijn ogen aan de oudheid, aan Plato. Hoe dan ook: Het moge duidelijk zijn dat een idee en idialiseren zich anders tot elkaar verhouden dan een waarneming en waarnemen. Een waarneming is eenvoudig op te vatten als een stilgezet waarnemen, een idee is welliswaar, met enige goede wil, ook op te vatten als een stilgezet idialiseren, maar dan voeg je als opvatter wel iets toe. Namelijk een waardeoordeel over geest en lichaam.

Waarnemen

Ik pleit ervoor om de handeling centraal te stellen. Laten we zien hoe een waarneming, als meest wezenlijke handeling van de geest, als vertrekstation in een trein, een brug vormt tussen geest en lichaam. Laten we op deze brug halt houden en proberen iets te zeggen over de oevers die hij verbindt.

Laten we de tijd niet buiten beschouwing laten. Zelfs niet als wij inzien wat een karrevracht aan vragen hij oproept die om een antwoord schreeuwen. Als wij over een handeling willen nadenken ontkomen wij er niet aan de tijd daarin te betrekken.

Anders dan Spinoza ben ik ervan overtuigd dat in de keten van oorzaak en gevolg geest en lichaam elkaar weldegelijk veroorzaken. Spinoza’s gedachtegoed heb ik door Jan Knol omschreven gezien als het beeld van een rollende munt waarvan de ene zijde de geest en de andere zijde het lichaam is. Beide zijn in dit beeld van Jan Knol een uitdrukking van dezelfde handeling maar zij veroorzaken elkaar niet. In dit beeld delen zij een oorzaak maar zijn zij dat nooit van elkaar.

Ik wil laten zien hoe waarnemen, als handeling van de geest, en gewaarkrijgen, als handeling van het lichaam, geest en lichaam causaal verbinden.

De oorzaak van een waarneming ligt in de geest en is daar dus het gevolg van. De oorzaak van een gewaarkrijging ligt daarentegen in het lichaam en is daar dus het gevolg van.

Als de geest een eerdere waarneming of waarkrijging waarneemt, en de oorzaak van die waarneming dus in de geest ligt, denken wij. Als de geest een eerdere waarneming of waarkrijging waarkrijgt -de oorzaak van die waarkrijging ligt dus in het lichaam- en de geest die waarkrijging waarneemt, associeren wij.

Denken is dus een keten van waarnemingen. De geest die helemaal helder denkt, neemt louter eerdere waarnemingen waar. Associeren is ook een keten van waarnemingen. De geest die helemaal helder associeert, neemt louter waarkrijgingen waar.

De oorzaak van een gewaarkrijging ligt in het lichaam en eenmaal waargenomen, en dat worden alle waarkrijgingen voor ze deel uitmaken van ons denken, maakt zij als oorzaak deel uit van de keten van waarnemingen en waargenomen waarkrijgingen die ons denken is. Deze keten wordt consistenter naarmate wij meer eerdere waarnemingen waarnemen, ofwel denken, en minder waarkrijgingen waarnemen, ofwel associeren.

De mens

De geest en het lichaam van een mens vormen op ieder moment een geheel. Dit geheel is wat wij als mensen ieder moment ervaren en tevens onze aard.

De aard van een mens is veranderlijk. Op ieder moment is de aard van een mens het gevolg van een oorzaak in het verleden of de oorzaak van een doel in de toekomst waarover later meer.

Ik zou drie aspecten van de aard van een mens willen belichten.

In de aard van een mens ligt besloten hoe helder zijn of haar denken is. Hoe helderder dat denken is, hoe meer waarnemingen die mens waarneemt en hoe minder waarkrijgingen.

Net als helderheid komen ook wijsheid en vaardigheid een mens van pas bij het maken van de goede keuzes. Keuzes die niet vrij zijn maar die een mens wel in staat stellen om lange-termijn-doelen als welzijn en vrede te realiseren. Waarover dus later meer.

De broodnodige relativering

Waarheden zoals de mijne nu hierboven zijn net zo veranderlijk als onze aard en alles. En als alles alsmaar veranderd, ook de ideeen, de voorstellingen, de waarnemingen van de geest, dan heeft niemand het idee dat er iets veranderd is.

Panta rhei kai oude menei.

[ypsilon]

Dan doe ik dat liever zelf in een nog aan te maken topic. Maar als je Vrij naar Spinoza als het ware onder Handelen - Vrij naar Spinoza wil hangen, dus niet andersom, (ik weet niet hoe je ze wil samenvoegen namelijk), dan vind ik dat ook prima. Ik heb het idee dat ik een en ander helderder zou kunnen verworden als ik die twee teksten echt tot een geheel smeed. Kijk maar wat je wil doen.

Als topics samengevoegd worden, komen de posts in chronologische volgorde te staan. Het lijkt me trouwens dat je hier tot een integratie van je eigen teksten probeert te komen. Op zich kan dat best interessant zijn, maar hoe toch even in het achterhoofd dat dit forum bedoeld is voor discussie, niet zonder meer voor publicatie van inzichten, daartoe is een blog meer geschikt.

[Mechatronica]

Handelen – Vrij naar Spinoza

In zijn Ethica geeft Spinoza de volgende definitie van een voorstelling:

“Onder voorstelling versta ik een waarneming [conceptie] van de Geest, die de Geest vormt doordat hij een denkend iets is.

Toelichting

Ik zeg liever waarneming [conceptie] dan gewaarwording [perceptie], omdat het woord ‘gewaarwording’ schijnt aan te duiden dat de Geest iets door een voorwerp ondergaat, terwijl het woord ‘waarneming’ een handeling van de Geest schijnt uit te drukken.”

een gewaarwording is naar mijn inziens een resultaat van het waarnemen

Naar mijn idee is een waarneming iets wat je ontvangt en het waarnemen is een handeling vericht door de geest, al zou ik liever willen schrijven, het waarnemen is de indruk die je krijgt uit de combinatie bewustzijn en lichaam. Om even terug te komen op de waarneming zou je kunnen zeggen dat een waarneming een passieve handeling is zonder waarde oordeel en waarnemen eigenlijk een actieve handeling is met als uiteindelijk resultaat een waarde oordeel.

Voorbeeld: als ik luister naar de stilte is dit waarnemen als ik de stilte niet meer opmerk is dit een waarneming

Eerst de taal. Immer de taal eerst.

Dit is mij niet helemaal duidelijk wat je hier exact mee bedoeld.

Laten we opmerken dat het woord waarneming is afgeleid van het werkwoord waarnemen en dat Spinoza in zijn definitie van een voorstelling direct verwijst naar een handeling.

Op zich ben ik het met deze summiere omschrijving eens

De woorden voorstelling, waarneming en idee trachten in mijn optiek het zelfde uit te drukken.

voorstelling is een produkt van een waarneming. bv het luisteren naar muziek met gesloten ogen kan een automatisch gegenereerd beeld bij je oproepen terwijl het bewustzijn zich in absolute staat van ontspanning bevindt uitgesloten van het bewuste bewustzijn noem ik nog niet eens de lichamelijke onbewuste gewaarwordingen als gevolg van het luisteren naar de muziek. Een gewaarwording is eigenlijk weer een resultaat van een waarneming of het waarnemen al is dit bij de laatste wat vager aangezien het geconcentreerde denken de lichamelijke gewaarwording wat kan verschuiven en zelfs tot op zekere hoogte kan negeren.

Ik heb het echter niet zo op het zelfstandig naamwoord ‘idee’ omdat het bijbehorende werkwoord ‘idialiseren’ qua betekenis nogal afwijkt van het meer neutrale zelfstandig naamwoord. Het werkwoord ontleent zijn betekenis in mijn ogen aan het beeld van een perfecte geest en een imperfect lichaam. Dat vind ik, in een wijder verband, een buitengewoon interessant beeld (beluistert allen Broken van Tracy Chapman)

maar het moge duidelijk zijn dat een idee en idialiseren zich anders tot elkaar verhouden dan waarneming en waarnemen. Een waarneming is eenvoudig op te vatten als een stil gezet waarnemen, een idee is welliswaar, met enige goede wil, ook op te vatten als een stil gezet idialiseren, maar dan voeg je als opvatter wel iets toe. Namelijk een waardeoordeel over geest en lichaam.

Ik pleit ervoor om de handeling centraal te stellen. Laten we zien hoe een waarneming, als vetrekstation in een trein, een brug vormt tussen geest en lichaam. Laten we op deze brug halt houden en proberen iets te zeggen over de oevers die hij verbindt.

Laten we de tijd niet buiten beschouwing laten. Zelfs niet als wij inzien wat een karrevracht aan vragen ze oproept die om een antwoord schreeuwen. Als wij over een handeling willen schrijven ontkomen wij er niet aan de tijd daarin te betrekken.

De tijdsbeleving tussen waarneming en waarnemen is opmerkelijk. bv als je ontvangt zonder na te denken (waarneming) zal de tijdsbeleving sneller gaan. (ga maar eens een half uurtje iets leuks doen) echter het waarnemen duurt vele malen langer, kijk in dit voorbeeld maar eens naar een klok in de wachtkamer van de tandarts of extremer gezegt probeer eens een minuut je adem in te houden.

Een handeling, waarnemen dus ook, heeft een oorzaak in het verleden of is gericht op een doel in toekomst. In het eerste geval spreek ik van een passieve handeling, in het tweede geval van een actieve handeling.

Hoezo ik kan toch ook bewust en vol overgave in het verleden denken

Onder actieve handelingen versta ik alle handelingen die hun oorsprong vinden in de geest. Passieve handelingen vinden hun oorsprong in het lichaam. Laten we dit op het waarnemen betrekken.

Wanneer wij actief waarnemen dan is dat een handeling van de geest. Wij richten onze aandacht dan bewust op een of ander object. In het geval van passief waarnemen richten wij onze aandacht niet maar wordt deze getrokken door het object. We noemen dit soms afleiding.

Afleiding is iets wat zowel het het actief als het passief waarnemen verstoort. passief waarnemen zou ik liever een waarneming willen noemen

Anders dan Spinoza ben ik ervan overtuigd dat in de keten van oorzaak en gevolg geest en lichaam elkaar weldegelijk veroorzaken. Spinoza’s gedachtegoed heb ik omschreven zien worden als het beeld van een rollende munt waarvan de ene zijde de geest en de andere zijde het lichaam is. Beide zijn op die manier een uitdrukking van dezelfde handeling maar zij veroorzaken elkaar niet. Zij delen een oorzaak maar zijn dat nooit van elkaar.

Ik wil laten zien hoe waarnemen als handeling geest en lichaam weldegelijk causaal verbindt. In het geval van actief waarnemen is de geest het subject dat waarneemt. De geest is dan actief. Dan kunnen wij van bewustzijn spreken. Als echter het lichaam de actieve rol heeft, dan is het lichaam het subject dat waarneemt. Dit waarnemen kunnen wij niet kennen omdat wij allen geestelijke wezens zijn. Laat ik het maar waarkrijgen noemen.

Tot slot: Hoezeer ik ook probeer om weg te blijven van waardeoordelen, ik beschouw zijn als een geestelijk zijn

(zie http://sciencetalk.nl/forum/index.php?showtopic=90550). Daarmee kies ik voor mijn geest als huis om in te wonen. Die keuze zou je op kunnen vatten als een impliciet waardeoordeel.